Nid rhyfedd ychwaith i'r beirdd gydnabod bod pwyslais ar achau a disgynyddiaeth yn nodwedd hanfodol angenrheidiol yn eu cerddi.

O blaid y gred hon y mae'r ffaith nad yw ach Arthur yn digwydd yn unrhyw gasgliad cynnar o achau (er bod rhai testunau diweddar yn ei gysylltu ag ach frenhinol Dyfnaint).

Trwy briodas clymid achau a theuluoedd â'i gilydd; ystyrid bod gwreiddiau'r 'unbennes' gyfradd â'i gŵr a bod ei 'da arfer diweirfoes' gyffelyg i ymarweddiad ei gŵr.

Ond wedi darllen pennod Mr Steffan Griffith ar achau Waldo, meddyliais nad anniddorol fuasai cyfeiriad neu ddau at rai o aelodau'r teulu nodedig hwn fel tamaid i aros pryd.

Un esboniad ar y wedd hon ar y nofel (ar wahan i ysgogiad cychwynnol amodau cystadleuaeth yr Eisteddfod Genedlaethol, a ofynnai am nofel yn ymdrin a thair cenhedlaeth) yw hoffter y Cymry o hal achau, yr ymhyfrydu mewn tylwyth mawr dyrys.

Cafwyd noson gan yr aelodau, ar ddechrau 'Hel Achau' efo sleidiau.

Bu'n trafod yr achau â Waldo Williams a D.

Gwybodaeth Personol(c.v.), Gwybodaeth Teuluol, Gwybodaeth Lleol, Hwyl, 2 Cwis, Hel Achau ar Camera Hudol Digidol.

Ar un ystyr rhestrau di- liw a di-bwrpas yw'r achau teuluoedd sydd yn y Beibl (e.e.

Beth bynnag, wn i ddim yn union ar ba gangen o'r goeden achau dwi'n sefyll ar hyn o bryd, os newch chi faddau i mi am gymysgu delweddau am eiliad; wn i ddim os ydw i yng nghorlan y defaid gwynion neu'r defaid duon ('da chi'n gweld, roedd hi'n anodd gosod dafad ar goeden, neu frigyn, neu mewn nyth, yn doedd?).

Sonnir am y Llywelyn hwn yn fynych yn y cofnodion cyfoes, ac yn ol y llyfrau achau yr oedd yn arglwydd Llantriddyd a Radur.

Dangosodd Mr E R Pickering sleidiau ar wahanol ffyrdd o 'hel achau'.

Pwysleisiodd uno achau ac uno dwy ystad.

Ac mae gen i restr o lyfrau sy'n dweud wrthych chi sut i fynd o gwmpas y busnes o hel achau.