Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

adeg

adeg

Dyma'r adeg, felly, i geisio atal crach drwy eu chwistrellu â deunydd cemegol pwrpasol.

Ar adeg arall roedd o'n gweithio hefo un ar ddeg o ddynion eraill mewn chwarel, hwn eto mewn lle pur wyllt, a phawb yn byw mewn cytiau a gofalu am eu bwyd eu hunain.

Ond yn ôl Cadeirydd Pwyllgor y Chwe Gwlad, Alan Hosie, fe allai'r sefyllfa newid ar unrhyw adeg.

Ond fe newidiais fy meddwl pan ddaeth yn adeg imi sefyll gyda'm ffrindiau yn y ciw yn syth ar ol glanio ym maes awyr Moscow.

Os astudir rhannau hynaf y blaned Goch fe sylwir ar olion sianelau afonydd yn ymdroelli hyd-ddynt a gellir ei dyddio'n ôl i adeg y mynyddoedd tanllyd actif.

Adeg gwyliau, ceid 'Digawn o'i fawrddawn i feirdd'; 'Modur beirdd a neuadd' ydoedd, medd Casnodyn, a 'hyladd beirdd' oedd dwyn 'rhen llen a llyfrau'.

Ar yr un adeg cafodd prebendari Llanfair Clydogau ei ddyrchafu'n ben-cantor.

Roedd 'priodas ysgub' ar un adeg yn arfer pur gyffredin, o leiaf mewn rhai rhannau o Gymru.

Ar adeg felly byddai pob ymryson yn peidio rhyngddynt a rhyw ddeialog ymenyddol ddi-eiriau yn digwydd o fewn cylch y tawelwch.

Ni wn a oedd gorsaf-feistr yma yr adeg hon, anaml y teithiwn ar hyd y rheilffordd LMS, dim ond rhyw unwaith yn y flwyddyn gyda thrip yr Ysgol Sul i'r Rhyl.

Yr adeg hon, yn ystod yr ail ganrif ar bymtheg, yr oedd Saesneg yn dechrau treiddio i Abergafenni, ar ffin ddwyreiniol Gwent, er mai digon prin a rhyfedd ydoedd.

'O'n i braidd yn siomedig wrth gwrs ar ôl bod 25 - 6 ar y blaen ar un adeg,' meddai.

Hyd yn oed adeg lluwchio fe ai ef allan i chwilio ac i dyrchu am olion pawennau.

oedd un o'r rhesymau pam y gwelwyd symud i'r chwith ar gychwyn y 1980au (fel digwyddodd gyda gweddill y mudiad cenedlaethol yr adeg honno) a dechreuwyd canolbwyntio ar amgylchiadau cymdeithasol ac economaidd sy'n ffurfio cyd-destun iaith, gyda sylw cynyddol ar faterion fel tai a thwristiaeth.

A dyna'r celyn wedyn, arwydd o fywyd tragwyddol, sy'n cael ei ddefnyddio o hyd i addurno tai adeg y Nadolig.

Dyma'r adeg i dynnu pennau'r blodau marw oddi ar blanhigion bylbiau fel cennin Pedr.

Oherwydd y diffyg Cymraeg roeddwn i'n gorfod symud i Lanelwy oherwydd bod yna swyddi yr adeg honno yn Llanelwy.

Yr unig waith lleol arall yn ystod yr amser hwn oedd crefflau traddodiadol y cylch, sef gwaith y gof, y melinydd, y pobydd, y crydd ac, wrth gwrs, y siopwr, oherwydd bu saith siop yn Llanaelhaearn ar un adeg.

Oddi ar yr adeg pan ddechreuwyd dofi anifeiliaid gwyllt am y tro cyntaf, mae'n debyg bod dyn wedi bod yn gyfrifol am ddewis a magu mathau arbennig o anifeiliaid.

"Roedd fy nhad gyda'i anffurfioldeb arferol yn dymuno i mi atgoffa Miss Davies fod perffaith ryddid iddi ddod â ffrindiau neu deulu i aros yn y fflat unrhyw adeg, ond os bydd rhywun yn dod yno i fyw ar sail fwy parhaol, efallai y byddai hi garediced â gadael iddo fo gael gwybod er mwyn iddo gael trefnu ynglŷn â'r rhent.

Fel gwraig i fanijer pen-pwll Tyn-y-bedw roedd ganddi'r statws angenrheidiol i gael y fraint o arllwys te wrth un o'r byrddau adeg unrhyw barti a gynhelid yn y festri, swydd o urddas i'r dewisol o blith y chwiorydd.

Tua'r un adeg sylweddolodd Roger Fox, Cyfarwyddwr Cymdeithas Ddrama Cymru, fod angen cryn dipyn o genhadu ymysg y cwmni%au amatur Cymraeg ac mai prin iawn oedd aelodaeth Gymraeg y Gymdeithas.

Mae'r Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar wedi ymdynghedu i ymladd y mesur seneddol hwn i'r eithaf, a bydd y gaeaf hwn yn adeg allweddol, pan fydd y Llywodraeth yn cyflwyno'r ddeddfwriaeth.

A dyna'r adeg y dechreuodd pethau ddigwydd.

Tua'r un adeg fe gollodd y rhan fwyaf o'i hen ffrindiau.

Dyma'r adeg addas i ladd chwyn lawnt hyn.

Adeg honno roedd yna fudiad o'r enw yr Eingl Gymry, roedd cylchgrawn o'r enw 'Wales' ac roedd pobl yn dechrau sylweddoli eu bod nhw wedi colli rhywbeth, ac roedd yna rhyw duedd ynom ni er ein bod ni yn sgwennu yn Saesneg, i ni geisio dangos nad Saeson mohonom ni.

Ond prin y gwedda'r gair adnabod i adeg mor gynnar yn ein cyfeillgarwch.

Dal grym rhythmig golygfa fel y gwelai'r arlunydd ef yw'r nod y mae'n cyrchu ati trwy'r adeg ac nid cyfleu manylion penodol.

achos dyna'r cyfan y medrem ei ddweud yn Saesneg yr adeg honno.

Daeth yn adeg i'w gychwyn.

Adroddai fy nhad amdano yn ymweld a chymydog adeg y Nadolig.

Achos mae'n ymddangos nid yn unig na fydd Bebb ei hun ddim yn chwarae am gryn amser ond bod pryder ar un adeg y byddai'n colli ei olwg oherwydd yr ergyd a gafodd.

trwy anfon ergyd o gerrynt ar yr adeg cywir, gellid argraffu unrhyw lythyren ddewisiedig heb orfod atal symudiad cyson yr olwyn.

Ni ffurfiwyd eglwys yr adeg yma, ond parhâi'r rhai a addolai yn Stryd Henllan yn aelodau yn y Capel Mawr.

Mae'n wir fod Owen Gruffydd yn cyfateb mwy neu lai i Len Roberts yn Cwmardy, y ddau'n ddynion ifanc adeg y rhyfel.

Ond, yn groes i'w ddisgwyliad, daeth mab yr Yswain ato, gyda gwên ar ei enau, gan ddymuno bore da iddo, a chan ei annog i deimlo yn hyderus, ac ychwanegodd: `C'lynwch chi fi, Harri, pan ddaw hi'n adeg cychwyn, a mi fyddwch yn all right.

siaradai llawer o wy ^ r amlwg prydain yn gyhoeddus yn erbyn rhyfel ac ar un adeg dywedodd un o weinidogion y llywodraeth mai angen, newyn, haint a marwolaeth yw rhyfel.

Roedd ei gyfoeth lleisiol yn amlwg yr adeg honno hefyd - er nad oedd y beirniaid yn llwyr gytuno ar ei arbenigrwydd ar y pryd.

Yr oedd yna ar un adeg hefyd dipyn o ddrwgdeimlad yng Nghymru rhwng actorion naturiol ac actorion oedd wedi eu dysgu mewn coleg.

Pe buasem wedi bod â'n meddwl yn fwy effro yr adeg hwnnw fe fuasem wedi cofnodi yr hyn a gymerodd le a'r hyn a welsom ac a glywsom, ond y mae peth esgus dros beidio â gwneud, a hwnnw ydyw: yr oeddym yn rhy brysur yn clodfori ac yn canu, a gweddi%o, a rhyfeddu.

Yr adeg honno roeddynt yn dai hardd mewn rhan ddymunol o'r dref, ond dros y blynyddoedd, wrth i'r perchenogion heneiddio oedd cyflwr eu tai wedi dirywio.

Rhan o'r deffroad hwn oedd y Cymdeithasau Taleithiol; ond rhan arall, fwy arwyddocaol o bosibl, oedd y cymdeithasau Cymreigyddol a gododd fel grawn unnos trwy'r wlad yn ystod yr ugeiniau a'r tridegau, ac yn enwedig yn y cymunedau diwydiannol newydd yn ne-ddwyrain Cymru, a oedd yr adeg honno bron yn uniaith Gymraeg.

Y mae'n debyg y dylid cynnwys yr Wcraniaid niferus yn y categori cyntaf, er bod eu hymwybyddiaeth genedlaethol yn wannach o lawer nag eiddo'r Pwyliaid a'r Magyariaid ar yr adeg hon.

Ar adeg felly "mae'n gwrtais" cynnig dychwelyd anrhegion dyweddïo i'r bobl a'u rhoddodd.

Ar un adeg yr oedd y gwr o Gaerfyrddin ar ei hôl o bedair ffrâm i un.

Dyna'r adeg y byddai wedi mynd i'r môr ar un o'r llongau gwyliau oedd yn morio am rai wythnosau ar hyd a lled y byd.

Yn ei waith diweddarach mae'n symleiddio ffurf i'w elfennau mwyaf sylfaenol, ac eto mae'r ymdeimlad o olygfa ar adeg arbennig - ar ddiwrnod gwlyb, gwyntog, niwlog, er enghraifft - yn arbennig o gryf.

Pan ail agorwyd gwaith y Gwscwm adeg y Rhyfel Byd Cyntaf fe gefais i'r cyfle i fynd drwy'r hen waith draw hyd waelod y pwll a gweld mai'r Pillar & Stall oedd y dull o weithio'r glo ganddynt ac i edmygu'n fawr y grefftwaith ar y pwll oedd tua chan troedfedd o ddyfnder a deg troedfedd ar draws.

Nid ar yr un adeg, wrth gwrs, ond yn ystod gwahanol shifftiau fel bor deunydd mwyaf yn cael ei wneud o adnoddau.

Bu adeg pan reolwyd ein llenyddiaeth gan bregethwyr - yn awr disgwylir i bob aelod o staff adrannau Cymraeg y Brifysgol fod yn llenor, bron na ddywedwn bawb sydd wedi graddio yn y Gymraeg.

Dagrau chwerthin oeddan nhw, erbyn dallt, chwerthin am ben y byd y bydd o'n bwrw'i lid arno fo, chwerthin nes mae'r dagrau'n powlio yn meddwl am y tir yn mynd dan y don adeg y dilyw mawr ac adeg Cantre'r Gwaelod ac adeg Ker Is.

Ond mae'n rhaid cadw mewn cof bod y mudiad rhamantaidd yng Nghymru yn ffynnu ar adeg o newid chwyldroadol yn y gymdeithas, o ddiwydiannu cyflym, a symud poblogaeth, hagru'r tir, o newidiadau ym myd crefydd ac iaith.

Ac yn bennaf yr adeg hon o'r flwyddyn, byd y synhwyrau, byd yr ogleuon hydrefol y ceisid eu hatgynhyrchu mewn sentiach drud i ddynion: oglau lleithder siarp, mwsog a ffwng a rhedyn.

Tybiwyd ar un adeg mai dwr oedd crisial, wedi ei rewi mor galed fel na allai fyth dadmer.

Yr adeg hyn aeth pont yr Hendre i lawr o dan wagen a llwyth o had alffalffa, a bu i'r gyrrwr a'r ceffylau farw yn y ddamwain; o'r herwydd 'roedd rhaid i Mrs Freeman fynd mewn cerbyd at yr afon, croesi ar y bont droed gyda'r basgedi menyn, a chael menthyg cerbyd Thomas Pugh i fynd at Drelew.

Yndw, dwi'n grediniol bod rhywbeth o heddwch a thangnefedd y Nadolig rhywsut a rhywle yn treiddio i'r amgylchfyd ac i fyd natur yr adeg yma o'r flwyddyn.

Beth bynnag, er nad yw'n fater gwleidyddol llosg heddiw, fe fu adeg pan oedd telerau tenantiaeth o dan 'landlord' yn rhai anodd; ond bellach mae'r gyfundrefn wedi newid, a'r rhan fwyaf o'r ffermwyr a'r tyddynwyr yn berchen eu lle; a chyfrifir y cynllun hwn yn un delfrydol.

Mae'r rhai hynaf ohonom yn cofio adeg pryd y byddai galwadau aml iawn ganol nos ar y meddygon ond tybed a oes angen deddfwriaeth ynglŷn â hynny o alwadau ganol nos sy'n digwydd erbyn hyn?

Daeth o hyd i hwnnw ar ei liniau, a dywedodd wrth y morwr ifanc: "Os oes gen ti rywfaint o synnwyr ar adeg fel hyn, mi ei dithau ar dy liniau a gweddi%o." Caeodd Douglas ei lygaid a dweud ei bader yn dawel wrth nofio'n unig yng nghanol y môr mawr.

'...' , meddai, '...' , a hynny oherwydd, yn ei farn ef, y cyflwr o dlodi yr oedd y gweithwyr eu hunain yn gyfrifol amdano, am eu bod mor ddidoreth ac mor ddigywilydd o gnawdol ar adeg pan oedd eu cyflogau ymhlith yr uchaf yn y deyrnas.

Nid oes le i gredu i'r un gof wneud ffortiwn ariannol, ond cafodd y rhan fwyaf ohonynt fwynhad yn eu gwaith drwy wasanaethu'r gymdeithas wledig yn ufudd ar bob adeg.

Gellir ei roi ar unrhyw adeg.

Yn aml, bydd y canolwr yn taro'r smotyn ar ganol y cae dair gwaith cyn i'r gêm ddechrau a bydd gôl-geidwad yn cyffwrdd neu gicio pyst y gôl yr un adeg.

Enghreifftiau o hyn yw'r adeg pan fydd yn effeithio ar nerf y llygad; pryd y bydd pothelli yn ymddangos ar un ochr o'r talcen; neu ar nerf yr wyneb, pryd y bydd poen y tu cefn i'r glust a nam ar y tafod.

Finna'r adeg honno'n ddigon gwirion i goelio dy lol di, Morys, ac yn ddigon diniwed i gredu fod dagrau'r hen Ifan 'na'n dwad o grombil ei fol.

Gan hynoted oedd ei oslef a chan mor arbennig oedd ei arddull, ac, ar un adeg, gan mor unffurf oedd ei wisg - crys coch a siwmper goch (ni hoffai siwt) - a chan ei fod mor gaeth i'w bibell a'i sbectol, yr oedd yn wrthrych parod i'r parodi%wr, er gofid mawr i'w fam, ac, weithiau, iddo ef ei hun.

Ond daliodd cynulleidfaoedd bychain ohonynt i addoli a darllen yr Ysgrythurau yn y dirgel mewn llecynnau diarffordd yn Ffrainc a'r Eidal i lawr at adeg y Diwygiad Protestannaidd yn yr unfed ganrif ar bymtheg.

Rhaid oedd i ni gyrraedd Sipi erbyn tua phedwar gan i'r glawogydd mawr ail-ddechrau fel cloc yr adeg yma ac amhosibl fyddai symud wedyn - byddai'r lle fel cors.

Yr adeg honno ymestynnai o sir Benfro i rannau o siroedd Trefaldwyn a Henffordd, gan gynnwys o fewn ei ffiniau bron hanner arwynebedd Cymru.

Unwaith eto, llwyddodd Hywel i gadw'r berthynas yn dawel am gyfnod hir ac yn y diwedd priododd ef a Stacey adeg Nadolig 1994.

Dim ond yr adeg yna y sylweddolais pa mor beryglus oedd Beirut.

Wrth feddwl ei bod yn adeg y Pasg unwaith eto, mi gofiais am fy nyddiau yn Ysgol Llangoedmor.

Yr adeg honno, fel unrhyw ŵr ieuanc, yr oeddwn yn frwd ac unochrog iawn.

Yr adeg honno (ac heddiw) teimla nifer ei bod yn anodd i blant y de a'r gogledd ddeall yr un llyfrau oherwydd problemau 'ieithyddol'.

Yr adeg hyn, oedd dad a man yn cynnal ysgol Sul yn y tŷ ac yn gwadd y cymdogion, tri theulu, i ddod atom.

Er yr adeg pan oeddwn yn blentyn, 'rwyf wedi mwynhau clywed am anturiaethau.

Felly yng Nghymru, tybiaf y dylid meddwl am o ganol i ddiwedd Mai fel yr adeg addas ar gyfer caledu'r planhigion.

Mae gen i rhyw syniad y bu Cwrt Isaf yn pori merlod- mynydd yn ogystal â defaid yng Nghwm Llefrith ar un adeg.

Mae tri o'r pedwar hanes yn perthyn i oes a fu; yng Nghymru'r 1920au, ond buan iawn y daw hi'n amlwg mai yr un oedd ffaeleddau pobl yr adeg honno â ninnau heddiw.

Ei gred, fel amryw o'i gyfoeswyr, oedd fod y Gymraeg yn tarddu o'r Hebraeg ac y gellir olrhain ei tharddiad yn ôl i'r cymysgu ieithoedd a ddigwyddodd adeg helynt Twr Babel.

A go brin y byddai dau esgob o Gâl wedi mentro mor bell i'r gogledd ar yr adeg honno, er yn wir fod llawer llan yn y gogledd wedi cael ei chyflwyno i Garmon, gan gynnwys Llanarmon yn Iâl sydd heb fod nepell o Faes Garmon.

'Roeddwn yn teimlo fel crio trwy'r adeg,' meddai.

Yr Athro WJ Gruffydd oedd hwnnw: yntau wedi dod allan yn Bleidiwr amlwg yn sgil ei wrthwynebiad i'r Ysgol Fomio, ac wedi'i gynhyrfu cymaint gan y prawf yn Llundain nes cyhoeddi y byddai Cymru mwyach yn cyfrif pob Sais yn elyn; galwodd ar Gymru oll i foicotio coroni'r brenin Siôr Vl, ond nid oedd hyd yn oed fro enedigol Gruffydd ei hun yn aeddfed i ymwrthod a the parti'r dathlu pan ddaeth yr adeg.

Crwydrais dwyni Aberffraw ar bob adeg o'r flwyddyn a'u cael yn ddiddorol, yn enwedig ym mis Mehefin pan yw'r planhigion ar eu gorau.

Cofiaf glywed amryw yn dweud yr adeg honno mai gwastraffu pleidlais fuasai ei rhoi i'r Blaid am na fwriadai'i hymgeisydd fynd i'r Senedd ped etholid ef.

Gellir galw'r gwaith yn fath o nofel hanes, gan mai adeg y Rhyfel Byd Cyntaf yr ysgrifennwyd ef, a'i fod yn cyfeirio'n ol at ddiwedd wythdegau'r ganrif ddiwethaf.

Yn ôl gohebydd pêl-droed Radio Cymru, John Hardy, ar y Post Cyntaf, 'Mae Saunders yn teimlo mai dyma'r adeg i ymddeol o chwarae i Gymru, ond mae'n gobeithio cadw cysylltiad a'r tîm cenedlaethol drwy gynorthwyo ar yr ochr hyfforddi.

Yr adeg honno y daeth yn ymwybodol o'r sŵn llithro o'i gwmpas.

Efallai na fyddai'r creadur wedi rhoi ei draed ynddi fel yna pe byddai'r llyfr Sut i... Drefnu Priodas ar gael yr adeg honno.

Adeg fy ngeni yr oedd yr Eidal a Thwrci eisoes yn rhyfela yn erbyn ei gilydd.

tybed a yw gyrfa ryngwladol robert jones ar ben ar adeg pan yw'n chwarae rygbi gorau ei fywyd yn wythnosol.

Ar adeg newyn fe orchmynnodd Eliseus i'w was baratoi llond crochan o gawl i'r proffwydi oedd yn ei ofal.

Er bod pob cwm yn gymdeithas ynddi'i hun, byddai pawb yn dod at ei gilydd adeg eisteddfod, a phan fyddai eisteddfod y Babell yn cael ei chynnal byddai gwyr Tirabad yn dod lawr dros y mynydd, a phobl Merthyr Cynog a Llanfihangel Nant Brân.

Adeg Rhyfel y Degwm dyna ysgogodd erthygl olygyddol y Times, sy'n crybwyll '...'

Ac er bod Paul, y Sais, yn dod o dan lach yr awdur a Harri, ac weithiau'n fflipant ei sylwadau ynglŷn â'r Cymry, mae ei driniaeth ef o Greta yn wahanol iawn i driniaeth Wil o Sali, a thriniaeth Terence, ar un adeg, o Sheila.

Mi fyddent yn dod yn aml efo rhyw esgus, ond mi pedd Dada, yn gallu eu cadw yn eu lle, a felly 'roedd ef yn cael ei barchu ac yn cael eu help pan fyddai yn adeg brysur.

Plymiodd un amdano yn wyllt, fel awyren yn sgrechian cyn gollwng bom ar long adeg rhyfel.

Tyfodd pren o'r ffon a blodeuai adeg y Nadolig.

Ar un adeg buasai'n fyfyriwr mewn coleg yng Nghymru a gallai siarad Cymraeg yn rhugl.