Yr oedd Penri'n dechrau tyfu'n arwr yn Lloegr, beth bynnag am Gymru.

ohonynt fel hyfforddiant i ymladdwyr ac arweinyddion ifainc.' Rhaid oedd atgoffa Geraint o'i ddyletswyddau ac y mae rhywbeth chwithig fod tad oedrannus yr arwr yn gorfod ei gyrchu adref i ymgymryd â'i briod alwedigaeth.

Mae prif thema La Queste a Perlesvaus yn sylfaenol debyg, ac yn sawru o Gristnogaeth asetig: er mai marchogion llys Arthur yw'r gorau yn y byd, mae eu diffygion moesol yn eu rhwystro rhag cyflawni'r gamp uchaf oll a chanfod y Greal; cedwir y fraint arberlnig honno i farchog ysbrydol a moesol berffaith, sef Persifal (cefnder cyfandirol Peredur y traddodiad Cymreig) yn Perlesvaus, a Galaad neu Galaath (sy'n fwy cyfarwydd bellach fel Galahad), arwr newydd sbon a ddyfeisiwyd yn arbennig ar gyfer y dasg yn La Queste.

Roedd e'n arwr.

Ond mae yna ffactorau dyfnach hefyd sy'n deillio, yn eironig ddigon, o gyfnod yr Archentwr enwocaf oll - arwr Menem a sylfaenydd y blaid y daeth yn arweinydd arni - sef Juan Pero/ n.

Mae'n arwr o hyd yng Nghuba; yn Marina Hemingway cynhelir cystadleuaeth flynyddol pysgota marlin.

Yn yr osgordd hon o weinidogion digwyddodd fod un gŵr a fu'n arwr mawr i mi oherwydd iddo beri imi yn gynnar iawn yn fy oes nychu am fedru creu fel y gallai ef.

Wel fi yw'r arwr; fi sy yn y ddalfa.

Daw un mewn pennill o'r Gododdin sy'n clodfori arwr o'r enw Gwawrddur oblegid ei orchestion milwrol ac yna'n ychwagegu'r geiriau ceni bei ef arthur, sef 'er nad Arthur mohono'.

(Am hynny bu Euros Bowen yntau yn arwr iddo byth.)

Neil Jenkins a Peter Rogers Neil Jenkins, y sgoriwr pwyntiau heb ei ail, oedd testun Working Class Hero, teyrnged haeddiannol i'r arwr rygbi diymhongar hwn.

Cymorth beirniadaeth E Lewis Evans, y mae M Wynn Thomas yn edmygus iawn ohono, ysgolhaig a gweinidog Annibynnol a ddeallodd yn gynnar ba mor astrus oedd ei arwr; a chymorth beirniadaeth Hugh Bevan ar ei ôl, yr hwn yn Morgan Llwyd y Llenor a astudiodd yr awdur fesul llyfr yn ogystal ag yn gyffredinol.

Dymar actor a ddaeth i enwogrwydd cyffredinol yn sgîl y gyfres deledu Saesneg, Hornblower, ac a ddywedodd mai ei ddau uchelgais yw chwarae Romeo yn nrama Shakespeare a bod yn arwr mewn ffilm gowbois.

Yr oedd yr Arwr yn yr awdl yn cynrychioli'r Arwr Rhamantaidd, gwaredwr y ddynoliaeth ac amddiffynnydd cyfiawnder a rhinwedd, tra oedd 'Merch y Drycinoedd' yn cynrychioli'r Awen, creadigolrwydd dyn, ysbryd gwarineb, camp y celfyddydau a dyfeisgarwch gwyddoniaeth, hynny yw, y ddynoliaeth ar ei mwyaf creadigol a chadarmhaol yn hytrach nag ar ei mwyaf dinistriol a negyddol.

Y mae iddo dair rhan: y modd yr enillir Enid (a hanes hela'r carw purwyn yn arweiniad tuag ato); adran gysylltiol lle'r â'r arwr a'i wraig i'w teyrnas eu hunain ac ymserchu yn ei gilydd i'r fath raddau nes ennyn beirniadaeth a chrechwen y llys; a hyn eto'n arweiniad at wir thema'r 'rhamant', ymgais Geraint i'w brofi ei hun, neu'i wraig, mewn cyfres o ymladdfeydd sy'n cyrraedd uchafbwynt yn 'chwaraeon lledrithiog' y cae niwl.

Mae'n disgrifio Ceri Richards fel 'yr artist Cymreig', ond gan gyfaddef na all roi ei fys ar yr hyn sy'n Gymreig yn ei waith, fwy nag yn achos arwr arall, David Jones.

Yr oedd dylanwad dwy o gerddi hir Shelley, Prometheus Unbound a The Revolt of Islam, ar awdl Hedd Wyn, a cheir creadigaethau debyg i Arwr Hedd Wyn a 'Merch y Drycinoedd' yn y ddwy gerdd hyn.

Yr oedd John Thomas, Lerpwl, yn gweld popeth y gellid ei ddisgwyl mewn sant ac arwr hanesyddol yn Penri.

Pan aeth Sam i'r ysgol, yr oedd y pethau hyn (Ci Drycin, Y Ffynnon Oer, yr Hen ~r) yn rhyfeddod i blant y pentref ac yntau o'r herwydd yn ymchwyddo'n arwr ac yn meddwl mwy o'i dreftadaeth nag erioed.

Heb os nac onibai, prif arwr yr History i Syr John, os gellir synied am arwr o gwbl ynddo, oedd ei hen daid Maredudd ab Ifan ap Robert, sylfaenydd y teulu yn Nanconwy yn ail hanner y bymthegfed ganrif.

Hynny, oherwydd mair Cymro Cymraeg, Ioan Gruffudd yw'r arwr.

Yn y man, gwelir cyfaredd y ddogma Gomiwnyddol yn cilio fel y ciliodd swyn Gwylan, a'r arwr yn barod am newid arall.

Bloeddiodd rhywun: `Da iawn Harvey.' `Dyna arwr.' `Mae e'n haeddu'r fedal.' Ni ddywedodd Harvey air.

Mae'n llwyddo i agor ei chwedl yng Nghaerllion, cyflwyno ei arwr a mynd ag ef i Gaerdydd a'i gadw yno; ond wedi tynnu'r darllenydd yn ôl i Gaerllion mae'n anfon Edern o Gaerdydd i'r llys ac yn ein cadw ni, ei gynulleidfa, yno nes i Geraint ac Enid gyrraedd ac ymbriodi.

Gwell fyth, mynnai Cynhadledd yr Undeb yng Nghaergybi roi imprimatur swyddogol ar safle Penri fel arwr Ymneilltuaeth.

Ef a'i dad yw'r ddau arwr, ac ar echel eu gwrthdaro cynnar hwy ill dau y try gweddill y nofel.

Mae'n hollol bosibl, felly, mai efe oedd tad yr arwr yn y ffurf ar y chwedl a ddefnyddiwyd gan awdur y Pedair Cainc.

Yn wir, daliai ef fod Arthur o bosibl yn hen arwr cenhedlig i'r pobloedd Brythonig cyn iddynt fudo i Brydain, ac mai dyna paham y ceir ef wedi ei leoli ym mhob man lle y sefydlwyd cymdeithasau Brythonig yn ddiweddarach, - yn yr hen Ogledd, yng Nghymru, yng Nghernyw ac yn Llydaw.

Yn awdl 'Yr Arwr' mae elfen o adlewyrchu'r gwrthdrawiad rhwng y newydd a'r hen, rhwng gwerthoedd y Gymdeithas Wrywaidd yn Oes Victoria a rhyddfrydiaeth a delfrydiaeth newydd degawd cyntaf y ganrif.

A dyma John Penri'n dod i'w lawn dwf fel arwr.

Mae'n amlwg nad oedd Penri'n arwr i bawb!

Bu llawer o ddyfalu pwy oedd yr Arwr yn yr awdl, a phwy oedd 'Merch y Drycinoedd'. Yr oedd yr ateb i'w gael ym marddoniaeth Shelley, hoff fardd Hedd Wyn.

Doeddwn i fawr o arwr ond os dioddef oedd raid, gwell diodde'n urddasol.

'Roedd ysbryd Cymru Fydd yn fyw o hyd, ac er iddo farw ym 1899 'roedd yr Aelod Seneddol dros Feirionnydd, Tom Ellis, yn parhau i fod yn arwr gan lawer o Gymry.

Ple ydoedd dros drefnu teyrnas mewn ffordd na wadai i bobol eu hawl i weithio er cynnal corff ac enaid ac na ddibrisiai mohonynt yn eu golwg eu hunain," meddai Arwr Glew Erwau'r Glo.

Y gwyddonydd oedd yr arwr.

Gwelir yr elfennau sy'n tarddu o hanes, a'r rhai onomastig, ond y mae'r rhan fwyaf yn nodi problemau ynglŷn â'r gwaith am fod yr arwr tybiedig, Culhwch, yn cadw ar gyrion y stori, gan adael cyflwyno'r tasgau arwrol i Arthur, a bod hwnnw yn ei dro 'dan law' y cawr ynfyd Ysbaddaden Bencawr.

Nid arwr i'w glodfori yw Arthur yn y gweithiau hyn.

Yn sydyn clywodd yr arwr blinedig wraig yn gwaeddu arno.

Arwr y noson oedd y canolwr Kris Tassell sgoriodd dair cais.

Roedd Douglas Bader, arwr enwog llu awyr Prydain, wedi ei ddal!

Pont yw'r adran hon sy'n mynd â Geraint a'i wraig i Gernyw, ei dreftadaeth a'i deyrnas ei hun, a pharatoir y llwyfan, fel petai, ar gyfer y wir stori, ymddieithrio'r arwr oddi wrth ei wraig a'r cymodi ar y diwedd.

ARWYR GLEW ERWAU'R GLO 'Caner, a rhodder iddo - glod dibrin Y werin a'i caro: Nydder y mawl a haeddo I arwr glew erwau'r glo.'

Dyna un cwestiwn sy'n cael ei godi yn llyfr yr Athro Hywel Teifi Edwards, Arwr Glew Erwau'r Glo.

Er hyn i gyd, yn Lloegr y dechreuodd y cyfnod newydd yn hanes gwneud arwr o John Penri.

Clasur mawr cyntaf y Deyrnas Gyfunol yn y Gymraeg yw'r Bardd Cwsc. Y frenhines Ann gyda Llyfr Statud Lloegr dan ei naill law a'r Beibl dan y llall yw arwr y clasur hwnnw.

Murray Goodwin oedd arwr yr ymwelwyr - mae e wedi sgorio 148 heb fod mâs.

Daeth yn arweinydd y blaid, a thraddododd araith yn angladd ei arwr.

Fel yn achos ei brif arwr, Keith Andrew o Swydd Northampton, cyflawnai ei waith â rhyw urddas tawel, heb geisio gwneud tro sâl neb.

Gellid bod yn ymwybodol o bwysigrwydd Trystan fel arwr heb fod â llawer o wybodaeth fanwl amdano - meddylier cyn lleied o wybodaeth sydd gan Gymry heddiw am hanes Dewis Sant.

Yn cyd-bwyso â ffigur yr arlunydd mae ceiliog marw yn hongian gerfydd ei draed, fel arwr cwympiedig.

Ar ddechrau Pwyll gellid dweud bod yr awdur am brofi mai gŵr anrhydeddus o gymeriad cadarn yw tad yr arwr, a chanddo urddas a phwysigrwydd arbennig trwy'r berthynas agos sydd rhyngddo a brenin Annwfn.

Gan fod Yr Ymofynnydd hefyd yn cyflawni swyddogaeth cylchgrawn hanes y mudiad, byddai bywgraffiad ambell arwr, fel Thomas Emlyn Thomas o Gribyn a Gwilym Marles, Llwyn, yn cael llenwi'r misolyn ac ni allai neb a ddarllenodd y rhain fethu â dilyn y thema ganolog a theimlo'r ergydion sylfaenol.