Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

athro

athro

Nodiadau i'r athro a thaflenni gwaith i'w llungopïo ar gyfer CA2.

iaith ffurfiol mewn sefyllfa ddosbarth ond iaith fwy anffurfiol gyda grwpiau ac unigolion, - cyfrwng swyddogol y dosbarth yn ystod y cyfnodau athro-ganolog ond mamiaith y disgybl neu gynnal/datblygu'r ail-iaith yn ol anghenion yr unigolyn yn y sefyllfa plentyn-ganolog.ii) Ceisiwch osgoi gorlwytho'r drorau uchaf.

Athro/ Athrawes:

Yn 1990 y cyrhaeddodd Hywel Llewelyn Cwmderi a hynny pan gafodd swydd fel athro yn yr ysgol gynradd gyda Beth James.

Rydach chi'n iawn, Mr Rees," meddai wrth yr athro, "mae'n rhaid iddo fynd i'r coleg." "Ydi.

Y mae'r Athro Koutroubas hefyd yn fardd, yn cyhoeddi cyfrolau o gerddi mewn Lladin a Groeg.

Yn hysbyseb cyntaf y coleg, gosodwyd y Gymraeg ar ben rhestr y pynciau a ddysgid yno ac yr oedd Athro Cymraeg ymhlith y tri aelod cychwynnol o'r staff academaidd.

Does dim amheuaeth nad yw cyflwyno'r Cwricwlwm Cenedlaethol wedi dylanwadu ar agweddau o fywyd pob ysgol - ac ar fywyd pob athro ac athrawes.

Yn ôl yr Athro Owen Chadwick, fe roes derfyn ar ei ddefnyddioldeb yn Eglwys Loegr.

Edrychodd yr athro'n amheus arno, er i Hector egluro'n eiddgar wrtho ei fod wedi astudio'r pwnc yn yr ysgol, ond heb grybwyll na bu ei lwyddiant, a dweud y lleiaf, yn syfrdanol.

hanfod asesu o'r fath yw yw, ac mae'n hanfodol cyfuno asesiad athro gydag asesiad tas a phrawf.

Yng Nghaerdydd y cyfarfu â'r ail o'i 'gwmwl tystion', yr Athro W.

Trwy gyplysu ymchwil addysgol, adfyfyrio ar ran yr athro, arferion da athrawon neu ysgolion eraill a hybu'r syniad mai chwilio am beth allai fod, yw nod HMS y cam naturiol nesaf yw i'r athro dreialu'r syniadau a'r dulliau a fu dan drafodaeth.

Math o gynllun (cyfunol ynteu integredig) Beth yw cynnwys y cynllun (llyfrau disgybl, canllawiau athro, taflenni gwaith etc.) Pynciau a drafodir Cyfarpar ar gyfer gwersi ymarferol (A ddefnyddir cyfarpar ysgol safonol?) Dulliau asesu (a yw'r rhain yn rhan o'r cynllun?)

Fel y gellid disgwyl gan wr a fu'n athro hanes, yr oedd O. M. Edwards yn fwy cymedrol.

Wrth geisio hel meddyliau at ei gilydd er mwyn dweud rhywbeth ar y testun uchod cofiais fod gan fy hen Athro, y diweddar Dr W J Gruffydd, lith finiog ar yr un testun yn un o rifynnau cynnar Y LLenor.

'Nid am y wers, y mae'n amlwg,' ebe'r athro'n sychlyd.

Ac y mae'r Athro Glanmor Williams yn ysgrifennu yng ngoleuni'r gwaith hwn.

Go brin y gellid meddwl am dîm mwy cymwys na'r un a fu'n gyfrifol am sicrhau bod gwaith yr Athro Jones ar y testun pwysig a diddorol hwn yn gweld golau'r dydd o'r diwedd, er na ellir ond gresynu iddynt aros ugain mlynedd cyn mynd â'r maen i'r wal!

Synnwn at anghyfiawnder yr athro.

Cyfeiriwyd eisoes at ei safle fel athro Hebraeg a Chanon, ac yn barod 'roedd pobl wedi cysylltu'r mudiad gyda'i enw, er mai llysenw ydoedd ar y dechrau cyntaf.

Bu ef yn athro ac yn arolygwr yn yr Ysgol Sul am flynyddoedd lawer.

Deuai llais yr athro a'i gwestiynau undonog trwy'r ffonau a oedd yn dynn dros eu clustiau.

Hoffwn yn arbennig gyfeirio at yr hyn a ddywed yr Athro ar ddechrau ei lith, gan y teimlaf fod ei eiriau'n berthnasol iawn i argyfwng yr iaith heddiw.

Egwyddor greiddiol Dyma un o'r darnau gwybodaeth mwyaf gwerthfawr y gellid eu rhoi i unrhyw athro mewn hyfforddiant byth: sylfaen ymwybod â'r patrwm cynyddu cydgysylltiol.

Mae yr Athro T Gwynn Jones yn disgrifio Ynys Afallon felly yn Ymadawiad Arthur, ac yn ei gerdd Tir Na N'og nid oes heneiddio yn bod.

Cyfeiriwyd eisoes at awgrym yr Athro Williams fod Llyfr Coch hergest yn un o lawysgrifau Hopcyn, a gwelwyd enwi llawysgrifau eraill a feddai yng nghaniadau'r beirdd iddo.

Gwrthodwn yr honiad na all ysgol fach gyflwyno'n effeithiol y Cwricwlwm 'Cenedlaethol'. Mae'n wir na ellid yn rhesymol ddisgwyl gan 2 athro yr amrywiaeth o arbenigedd i gyflwyno ar eu pennau eu hunain yr holl gwricwlwm, ac felly na allai ysgolion bach, yn eu ffurf draddodiadol, gyflwyno'r cwricwlwm yn gyflawn.

"Yn ôl fy hen athro mae brân yn medru canu yn well." "Ta waeth," gwenodd Henri .

Yng ngweddill y bennod, canolbwyntio ar y fframwaith disgrifiadol sy'n diddori yr awdur ei hun, sed Gramadeg Systemig, a ddatblygwyd gan M A K Halliday dan ddylanwad syniadaeth ei gyn- athro, J R Firth, am lefelau dadansoddi, sef Sylwedd, maes Seineg a Graffeg; Ffurf, maes hyn gan Rynglefelau: Ffonoleg ac Orgraff, y rhynglefel sy'n cysylltu Sylwedd a Ffurf, a Chyd-destun (neu Ystyr), sy'n cysylltu Ffurf a Sefyllfa.

Efallai mai ymgais i ymbellhau oddi wrth ei phrofiad oedd hynny, ond gallwn feddwl hefyd ei bod yn haws o lawer iddi ddangos dyn ifanc yn mynd i'r coleg ac yna i weithio fel athro nag ydoedd i ddangos merch yn gwneud hynny.

daeth ei ddawn yn y cyfeiriad yma i sylw awdurdodau'r coleg, ac felly, pan aeth y swydd honno yn wag, fe'i penodwyd hefyd yn athro athroniaeth naturiol ", neu ffiseg, fel yr adwaenwn ni y pwnc.

Dyma ddelwedd o amhosibilrwydd dysgu, anobaith athro, argyfwng addysg.

Bernir iddo i gychwyn ddal swydd eglwysig yn ymyl Llandâf ac efallai gael swydd athro yn ei hen ysgol yn Rhuthun ar ôl hynny.

Yr oedd yn Athro ac yn athro da, yn fugail gofalus o'i braidd ac yn ddarlithydd brwd.

Mae'n demtasiwn fawr i adolygu gweledigaeth yr Athro Glanmor Williams trwy synnu at yr enwau, y digwyddiadau a'r sefydliadau nad yw'n gweld yn dda eu crybwyll.

Yr Athro Brekham, pennaeth Sefydliad Bywydegol yn Vladiuostok, a wnaeth rai o'r arbrofion cynharaf.

Cilwenodd y dosbarth, er i'r ferch a gynorthwywyd gan Hector ymgadw rhag dangos ei gwerthfawrogiad o ergyd yr athro.

Carreg arw o dir Cae Meta, un o hen gartrefi ei deulu, sydd ar ei fedd ac arni y geiriau syml, ond hollol gywir a chymwys, 'Athro, Bardd, Llenor'.

Neu'n syml - beth yw cnewyllyn 'gwybodaeth' i bob athro ail iaith proffesiynol?

Ac yntau'n dod o'r Rhondda ac wedi bod yn athro yn Ysgol Rhydfelen am flynyddoedd, roedd John Owen eisio wynebu'r cwestiwn o agwedd y bobol ifanc at yr iaith.

Mab Trefor Bach (i bobl Llangefni) yw Barry Williams, Athro ym Manceinion ac yn ystod yr wythnos ddiwethaf mae wedi profi ei hun yn ddramodydd o fri.

Mae'r Athro Joseph yn gyfrifol am Gadair Ddaearyddiaeth yn y Coleg ac yn fab i Mr a Mrs Danny Joseph, Station St.

Peth hawdd yw siarad am yr angen am ddeunydd adnoddau o safon dda i ychwanegu at waith yr athro, ond sut y gellir cynhyrchu'r deunydd hwn?

Buom yn blasu'r dafodiaith yng nghwmni Dr Gwen Aubrey a'r Parchg Caradoc Evans Fe ddaeth y Prifardd Meirion Evans, Y Prifardd Robert Powell a'r Athro Hywel Teifi Edwards ynghyd â Grwp Offerynnol Ysgol Ystalyfera i gyflwyno'r Celfyddydau inni.

"Samon ydi'n henw ni ar Roberts," meddai, "am ei fod o'n dwad o Nant Bach, lle da am samons." Roedd rhywbeth yn nhôn ei lais yn dweud wrthyf na theimlai'n garedig at yr athro, a soniais am y gurfa a gawsai'r bore hwnnw.

Yr Athro l.R.

Nid bod yn wrthrych ymchwil yw'r unig rol i'r athro, ond bod yn ymchwilydd ei hun.

Cyfarfod athro Saesneg sy'n byw i fyny'r grisiau.

Mae'r Athro Glanmor Williams wedi dadansoddi'r helyntion hyn yn fanwl (yn Welsh Reformation Essays) a dangos sut y cafodd rhai ohonynt sylw yn y llysoedd, Llys Mainc y Brenin, Llys yr Ychwanegiadau, Cyngor y Gororau, y Sesiwn Fawr a Llys y Seren.

Ni ellid cael gwell dadansoddwr na'r Athro Jenkins.

Er enghraifft, esgyll ei englyn i'w hen athro, John Morris Jones:

O fewn pob thema ceir cyfres o benodau sy'n rhedeg yn gronolegol, ac mae modd i'r athro a fyn ddelio â chyfnod yn ei gyfanrwydd ddethol y penodau perthnasol o fewn pob thema.

Erbyn hynny nid angen athro oedd arnom ond "referee%, a gwnaeth Bob Edwards y gwaith hwnnw'n orchestol gan daflu ambell sylw neu gwestiwn bachog i ganol y stormydd geiriol.

Byddai athro, er enghraifft, yn siarad â'i gyd-athrawon am broblemau cyffredinol, gan grybwyll y ffaith y byddai rhyw ffurf ar gynllun nodau graddedig o gymorth i'w datrys.

Gan yr Athro Alun Llywelyn Williams (heblaw am draethawd Mrs Hughes ac un ysgrif yr un gan Syr Thomas Parry Williams a Dr Pennar Davies) y cafwyd yr ymdriniaeth fwyfaf gofalus o 'Sonedau y Nos'.

Dengys yr Athro yn ei lith pa mor wrthun oedd atgasedd afresymol rhai Cymry y pryd hynny at bopeth a ysgrifennid yn yr iaith Saesneg.

Yn ystod ei anerchiad yn oedfa sefydlu Curig dywedodd yr Athro J.Oliver Stephens wrtho, "Yr ydych yn dechrau eich gwaith mewn argyfwng mawr, a diau y penderfynir eich gwasanaeth i raddau helaeth ganddo." A gwir a ddywedodd.

Chware teg i'r cyfarwyddwr, yr oedd yn athro da, a llwyddodd i ennyn diddordeb Hector yn y pwnc ei hunan yn hytrach nag yn y gobaith am unrhyw ddyrchafiad nac ennill trwy ei wybodaeth newydd.

Mae'r Athro Pennar Davies yn diffinio problem Manawydan yn eglur - pa mor hir y dylid goddef anghyfiawnder, pa bryd y dylid gweithredu?

Yn ol yr Athro, 'Dangosir diffyg cysondeb prydyddol Elphin a gwendid ei ddychymyg yn y chwechawd uchod lle y mae'r gair "adennydd" yn y llinell olaf yr un mor amlwg yn dynodi, yn y cyd-destun, ddifodiant.' Awgrymwn i, serch hynny, fod y gair olaf 'hwy' yn bwysleisiol ac yn gyferbyniol, bod 'aden' ddifodol Cwsg ac Angau, a bod y newid o'r naill i'r llall yn eironig arwyddocaol.

Canfu'r Athro Petkou o'r Sefydliad Hyfforddiant Meddygol Uwch yn Sofia, fod yr atgyrchion yn cyflymu.

"Stand, turn, march," ebe'r athro yn ei ddull awdurdodol, ac allan â ni, yn weddol drefnus nes mynd o'i ŵydd, ond wedi hynny yn bur wahanol.

Y diweddar Athro Charles Coulson, yn fwy na neb arall, a ddangosodd mor gyfeiliornus yw'r ateb yma.

Bu Hugh Evans yn athro yn Ysgol Sabothol Cefn Brith flynyddoedd lawer, ac roedd ynddo gymhwyster eithriadol i'r swydd.

gwerthwr, athro, gyrrwr lori neu blismones.

Fel Theophilus ei hun y mae gwreiddiau'r Athro Jenkins yn sir Aberteifi, ond Brycheiniog oedd y winllan y bu Theophilus yn llafurio ynddi am ran helaeth o'i oes ac yn Llangamarch y mae wedi ei gladdu, a hynny heb fod nepell o faes y Brifwyl eleni.

Fel y dywed yr Athro, mae'n syndod na chafwyd ymdriniaeth lawn cyn hyn ar yrfa Henry de Gower.

Byddant yn gwrando'n sensitif ac yn feirniadol, gan ryngweithio gyda'i gilydd a'r athro drwy ddefnyddio iaith briodol.

Ar derfyn yr arholiad cefais wys i fynd i weld tri athro yn eu hystafelloedd.

Mae'r ysgolfeistr yn ceisio rheoli'r gêm yn union fel y byddai athro yn ceisio rheoli dosbarth.

Yn unol â hyn cawn yr Athro W J Gruffydd yn maentumio fod tri chyfnod yn hanes barddoniaeth pob gwlad, sef, i ddechrau, gyfnod barddoniaeth lwythol, yn ail, cyfnod ymledu pryd y derbynnir dylanwadau allanol, ac yn drydydd, cyfnod ymdeimlad cenedlaethol dwys, megis cyfnod Shakespeare yn Lloegr a chyfnod Goethe yn yr Almaen.

Bu'n ddisgybl yn Ysgol Llangwm, a chofiai'n dda am David Ellis yn dod yno am gyfnod byr yn athro ifanc hoffus, ond digon dibrofiad.

Yr Athro WJ Gruffydd oedd hwnnw: yntau wedi dod allan yn Bleidiwr amlwg yn sgil ei wrthwynebiad i'r Ysgol Fomio, ac wedi'i gynhyrfu cymaint gan y prawf yn Llundain nes cyhoeddi y byddai Cymru mwyach yn cyfrif pob Sais yn elyn; galwodd ar Gymru oll i foicotio coroni'r brenin Siôr Vl, ond nid oedd hyd yn oed fro enedigol Gruffydd ei hun yn aeddfed i ymwrthod a the parti'r dathlu pan ddaeth yr adeg.

Un o'i gyfeillion agos yn y Coleg, ac wedi hynny pan oedd yn athro ysgol, oedd Kate Roberts.

Daeth yn amser i ni gael ein gollwng i fynd allan i chwarae, ac ofnwn gyfarfod yn yr iard â phlant yr ysgol heb athro yn y golwg.

Pobl fel hyn oedd arwyr y werin - doedd fawr bwrpas bellach cael athro coleg neu weinidog yr efengyl.

Nid athro wrth-ei-swydd ger desg gaeth a darllenfa gyfyng ydoedd, ond cennad dysgedig a oedd yn barod bob amser i ddarlithio i gynulleidfaoedd bach a mawr ym mhob man.

Daeth Mam gyda mi i roi f'enw a'm hoed a'm gofal i'r athro newydd.

Fel y dywedodd yr Athro WJ

Graddiodd dau arall gydag ef yn y dosbarth cyntaf, sef Idris Foster, Coleg Iesu, Rhydychen, yn ddiweddarach, ac A. O. H. Jarman, Athro'r Gymraeg yng Ngholeg Prifysgol Caerdydd ar ôl hynny.

Ble rwyt ti?" "F'ewyrth ydi o," meddai Aled, gan droi'n gyffrous at ei athro.

Yr oedd Cyngor y Coleg wedi penodi Pwyllgor Amddiffyn rhag Cyrchoedd Awyr o dan gadeiryddiaeth yr Athro Ifor Williams ac aeth hwnnw ati i sicrhau nad oedd yr un llewyrch o oleuni i'w weld trwy ffenestri'r adeiladau.

Cythruddodd yr athro beth wrth weled y wen, a'i geryddu mewn modd a barodd i weddill y dosbarth hyd yn oed anesmwytho.

Fframwaith athro-ganolog gyda digon o le o'i fewn i'r dull plentyn-ganolog o weithio, yw'r drefniadaeth fwyaf effeithiol.

Ddoe, ddydd Llun, roeddwn i'n dyfalu pa stori a gawn i'r tudalen blaen yr wythnos hon pan gofiais fod arddangosfa o waith plant hynaf Yr Ysgol Gyfun wedi ei threfnu gan Aneirin Rees, yr athro arlunio, a'm bod wedi addo iddo yr ysgrifennwn erthygl am yr arddangosfa i'r Gwyliwr.

Yn ogystal â'r rhain, fe ddaeth i law ddau gasgliad llai ar wersyll Greenham oddi wrth Yr Athro Deirdre Beddoe, Pontypridd, a Dr Sheila Owen-Jones, Caerdydd.

Fel llenor, yr oedd yn unigryw yn ei chyfnod a buan iawn y sicrhaodd sylw ac edmygedd cenedlaethol gyda chefnogaeth gwyr amlwg fel yr Athro W.

Yn rwgnachlyd, derbyniodd yr athro'r disgybl newydd i'r dosbarth, ac ymfwriodd yntau'n frwd i'w astudiaethau.

Ar ddechrau'r rhyfel yr oedd yn 'athro mewn gofal' yn ysgol Casmael ac wedi cofrestru'n wrthwynebydd cydwybodol.

Yn ddiweddar bu'r Athro Brinley Thomas yn dangos mai'r chwyldro diwydiannol a gadwodd yr iaith Gymraeg yn fyw yn ail hanner y ganrif ddiwethaf.

Roedd y sefyllfa'n drist ond, fel y dengys yr Athro Glanmor Williams, ceir tystiolaeth i rai eglwysi oroesi Oes y Normaniaid.

Cawsom ddarlun gwerthfawr o'i rieni gan yr Athro David Williams.

Eu parch fawr i'r athro hwn.

Doedd gwaith yn yr ysgol fel athro ddim mor ddiddorol a lliwgar i ysgrifennu amdano rhywsut." "Mae'n bywydau ni'n cael eu difetha gan agwedd pobol.

COFIO FFRANCON THOMAS: Y mae'n siŵr mai un o'r cerddorion mwyaf amlwg i ddod o ardal Dyffryn Ogwen oedd y diweddar William Ffrancon Thomas - gŵr a wnaeth argaff fawr fel cyfeilydd, organydd a phianydd, arweinydd ac athro.

Yn ystod ei ddeunaw mlynedd yn Athro ym Mangor yr oedd yn un o bileri'r lle.

schon bist du ein Verfassungsfeind, sy'n gymysgedd o'r gwir a'r dychmygol, yn delio â'r effaith y mae'r amheuon hyn yn eu cael ar y darpar athro, Kleff.

Ddywedodd yr athro yr un gair yn ôl na blaen, dim ond canlyn ar y wers fel petasai dim wedi digwydd.

Mewn dau le, serch hynny, y mae'r Athro'n anghytuno a'r ffordd y'i dehonglwn i hi, a gobeithiaf na pheidiaf a chyfleu fy ngwerthfawrogiad o'r gwasanaeth hollol wych a wnaeth ef wrth ddadlennu arbenigrwydd Elphin, os gor-sylwaf ar y rheini.