Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

benaethiaid

benaethiaid

Dywedodd fy mam wrthyf drannoeth fod rhyw dderyn wedi dweud wrthi am y digwyddiad.Euthum i ddawns yn y Cei unwaith.Roedd fy ffrind, Twm Fowey House (y Dr Thomas Gwilym Jones, un o benaethiaid Lever Brothers Port Sunlight wedyn) yn fy nghynorthwyo i smyglo fy siwt orau o'r ty wrth i mi ei thaflu o ffenestr y garet i lawr ato ac yntau yn sefyll ar yr allt wrth dalcen y ty.

Trodd nifer o benaethiaid y wlad at y ffydd newydd ­ aeth rhai yn ddisgyblion i'r seintiau.

Yn gyfochrog â'r ddau gyfeiriad hyn mewn hen gerddi, y mae'n werth crybwyll y ffaith fod pedwar neu bymp o bersonau o'r enw Arthur yn hysbys yn y chweched a'r seithfed ganrif, yn benaethiaid neu fân frenhinoedd, yng Ngogledd Prydain, yn Iwerddon ac yng Nghymru.

Mae gan benaethiaid yr adrannau perthnasol gyfrifoldebau arbennig mewn perthynas a chynnwys, dulliau cyflwyno a safoni.

Rwyt yn adrodd yr hanes i gyd wrth y cwmni o chwech o benaethiaid Tegannedd, o'r diwrnod y gadewaist Trefaiddyn hyd yr amser y daethost i Gors Mallerch.

Yng Nghaerdydd tro rhai o benaethiaid y BBC oedd hi i ddiodde er mwyn yr achos ac, wrth iddyn nhw golli eu blew oddi ar eu coesau, roedd y staff yn mwynhau'r profiad a chyfrannu i'r coffrau.

Yn agos i fil o flynyddoedd yn ôl fe deithiodd Gwaethfoed, un o fân benaethiaid Ceredigion y ffordd hon ar ei ffordd adref o Went gyda Morfudd ferch Ynyr Ddu, ei wraig newydd feichiog.

Ond yma yng Nghymru y cwbl a oedd gennym oedd un diwrnod i Gymru yn y Senedd bob blwyddyn, cyfarfod o benaethiaid y gwasanaeth sifil, a Chyngor Ymgynghorol nad oedd yn cynnwys ond yn unig aelodau wedi eu henwebu gan y Prif Weinidog ei hun.

Ond nis cydnabyddid felly bellach gan benaethiaid y colegau.