Ac am y bedwaredd ganrif ar bymtheg, wel, meddyliwch am Mari Lewis yn ceisio byw gydag ef: o'i gymharu â'i dri aderyn ef yr oedd darllen Pererin Bunyan fel ymdopi â'r ABC.

Newydd-hen, fd y mudiad ei hun, oedd y llenyddiaeth, newydd ei phwys a'i phwyslais a'i Dais, ond Ryda llawer o'i chynnwys yn deillio o'r Beibl, o w~ith clasurwyr yr Eglwys, o waith Milton a Bunyan a Phiwritaniaid eraill, ac awduron y mudiadau efengylaidd cyfoes yn Lloegr, yr Alban, a Lloegr Newydd.

Mewn alegori, y mae A yn cyfateb yn uniongyrchol i B ac os gelwir Gwenlyn yr ail Bunyan, yna disgwylir i hynny ddigwydd o fewn ei ddramau.

Anghytunaf a stroc ddramatig yr Athro Bobi Jones yn galw Gwenlyn yn 'ail Bunyan' er i mi weld pam y dywed hynny.