Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

byddem

byddem

Fydda Nain yn gallu rhoi rhywbeth mor syml â brechdan neu ŵy i ni efo mwy o haelioni, a byddem yn teimlo ein bod yn cael rhywbeth arbennig.

Ef yn alto a minnau'n soprano, er na fyddai sicrwydd y byddem yn cadw at ein llinell gerddorol o gwbl.

'Roedd y rhaglen gyntaf i gyflwyno'r pwnc, trwy gymharu cyfoeth a thlodi a thrwy gyflwyno y syniad o'r hyn sy'n normal - amgylchiadau a sefyllfaoedd y byddem ni yma yng Nghymru yn ystyried yn normal ond sy'n hollol wahanol i'r hyn a ystyrir yn normal yn y byd ar y cyfan yn nhermau incwm, tai, trafnidiaeth, hyd oes ac yn y blaen.

Os oes gennych unrhyw syniadau, awgrymiadau, cwynion, sylwadau, cysylltwch â ni os gwelwch yn dda -- byddem yn falch o glywed oddi wrthych.

Byddem yn eistedd mewn rhes ar y soffa fel diffinyddion mewn llys.

QED fel byddem nir hogiau yn ei ddweud.

Bwytewch y bacwn rwan, hogiau: os rhedwn ni allan o fwyd cawn fwyta'r cogydd." Ynghanol y chwerthin, llithrais i mewn i gael gair â'r bachgen oedd yn paratoi'r bwyd, roeddwn yn gweld posibilrwydd o ' tribal feud' yn mynd ymlaen tra byddem yno.

Y teulu, bryd hynny, oedd Elis Owen a'i wraig, chwaer ei wraig ac "RC" fel y byddem ni yn ei alw.

Gan amlaf byddem yn dehongli hynny fel arwydd gobeithiol, yn hytrach nag fel awgrym fod pethau'n mynd ar gyfeiliorn.

Er bod Mr Parri flynyddoedd lawer yn hŷn, wnaeth o ddim anghofio unwaith!) Ar ddechrau pob cyfarfod, byddem yn cael paned o de i'n cynhesu ni ar ôl cerdded i lawr yma drwy'r gwynt a'r glaw.

Caem fynd adref ar ôl i ni ddweud ein hadnodau ond weithiau, am resymau teuluol, byddem yn gorfod aros yno i'r diwedd.

Byddem i gyd wedyn wedi cael ein rheoli gan estroniaid oerwaed iasol - a'r rheiny'n gosod arnom lywodraethwr chwyrn na faliai dreuliedig gondom amdanom.

Byddem fel cymdeithas am ychwanegu hefyd bod mwyafrif llethol y cystadleuwyr a'u hyfforddwyr yn hapus iawn efo'r trefniadau.

Yn y cyfarfod rhybuddiodd DJ Williams, Abergwaun, dan gyfarwyddyd JE yn ddiau: "Pe byddem ni ym Mhlaid Cymru, neu unrhyw blaid arall, yn gwneud y Ddeiseb yn fater plaid,-byddai'n ddinistr sicr i'r ddeiseb honno%.

Rydych yn sefyll rwan wrth ochr y lle y byddem ni yn ei alw yn Graig y Cyfyng ac mae Craig Rhwng-ddwy-afon ychydig ymhellach.

Yn bur aml byddem yn dysgu testun y Sul cynt a rhoddais fy nghas ar ambell bregethwr am ei fod wedi codi testun go fawr.

Nofelau yw'r rhain y byddem yn annog plant a phobl ifanc i'w darllen er mwyn meithrin ynddynt ryw ymwybyddiaeth o gronoleg hanesyddol.

Yna am ryw hanner awr byddem yn cael sgwrs â'r ddau weinidog, neu wylio ambell fideo yn dangos sut mae Cristnogaeth yn cymryd rhan ym mywydau pobl heddiw.

O dro i dro, byddem yn cael trafferth gyda'r gyrrwr bws a digwyddodd hyn ar y ffordd i Leeds un tro.

Rai blynyddoedd yn ôl byddem wedi clywed prostestio croch am hyn o dueddau gwarcheidwaid y Sul ond fel syn digwydd bellach yr oeddan nhwythau mor fud a difater ar gweddill ohonom.

Unwaith bob blwyddyn, ar benwythnos y gêm ryngwladol, byddem yn mynd i Ddulyn, ac yn chwarae rygbi yn erbyn y myfyrwyr meddygol yno ar fore Sadwrn cyn mynd i weld y gêm yn y prynhawn.

Byddem wedi disgwyl i'r patrymau prynu fod dipyn yn llai, ond efallai bod y sawl oedd yn llenwi'r holiadur yn dueddol o wneud hynny ar ran y teulu cyfan gan nodi, felly, mai ef/ hi a'u prynodd ei hunnan.

Wrth i'r Nadolig agosa/ u byddem yn hwylio i berfformio Drama Nadolig.

Pan oedd Capel Ebenezer yn cael ei adeiladu byddem yn mynd yno yn aml i chwarae, ac rwy'n cofio un diwrnod weld yr hen Robaits yn nrws yr ysgol, a'r ysgolfeistr yn troi ac yn edrych arna i, a phan ddaeth yn ol at y dosbarth, cefais fy ngalw allan, a methwn wybod beth oeddwn wedi wneud.

Byddem yn gorfod mynd i godi tatws a chydweithio efo carcharorion rhyfel yn y gorchwylion hynny; ond gan mai ffarm oedd fy nghartref bu+m yn ffodus o gael gweithio gartref neu ar fferm f'ewythr ym Mach-y-Saint.

Hyd a cofiaf, mynd a bwyd efo no, y byddem ni.

Weithiau byddem yn gofyn am 'stori pan oeddech chi'n hogan fach, Miss Lloyd,' a rhyfeddem at yr anturiaethau a'r helbulon arswydus a ddaeth i ran y ferch fach hon o'r wlad.

Crybwyllais hyn wrth Jock, a'i sicrhau y byddem uwch ben ein digon pe bai hynny'n wir.

Pan adroddwyd ar 1997/98 flwyddyn yn ôl roedd yn anodd gwybod sut y byddem yn cyflawni cymaint yn ystod y 12 mis ar ôl y digwyddiadau syfrdanol hynny - yr Etholiad Cyffredinol, y refferendwm datganoli a marwolaeth Tywysoges Diana.

Fel arfer byddem yn codi'n fore, cerdded i'r Ysgol, a mynd i'r gwely'n gynnar.

Byddem, wrth reswm yn dweud ein hadnodau yn oedfa'r bore.

Yno gyrasom neges i Lanilar i ddweud y byddem yn disgwyl cerbyd i'n cludo i'r bês-camp, ym Mhencader.

Byddem yn gwisgo tyweli a chrysau a "dressing gowns" (er bod rhein yn llawer prinnach y pryd hynny); byddem yn benthyca ffyn bugail ac yn gwneud coronau o gardbord.

Cofiaf fel y byddem yn plastro menyn ffarm yn dew hyd-ddynt ac yna'r siwgr yn toddi'n ddi-rwgnach yn y môr melyn.

Yn wir byddem yn eich anog i fynd un cam ymhellach drwy fynnu fod y Ddeddf Addysg arfaethiedig i Gymru yn trosglwyddo i'r Cynulliad yr hawl i ddeddfwriaeth gynradd ym maes addysg.

Y syniad oedd y byddem i gyd yn cael rhywfaint o gwsg yn ôl y trefniant hwn.

Byddem ni'r plant yn mynd i'r Seiat ar noson waith hefyd.

Dywedwyd wrthym y byddem yn symud o fewn wythnos, a thybiem yn siwr mai cael ein symud i wersyll newydd yr oeddem i gael ein cosbi am yr hyn a ddigwyddodd yma.

Byddem yn gymysglyd ein teimladau, wedi ceisio gwneud y peth anrhydeddus, ac wedi llwyddo i bechu'r ddwy ochr.

Pe byddai'r apostol am gyfleu yr un peth yma, byddem yn disgwyl iddo ddefnyddio'r un eirfa yn y fan hon.

Hyd nes ein bod yn rhyw ddeg oed i oedfa'r bore yn unig y byddem yn mynd ond wedi hynny os nad oedd arholiadau neu rhyw rwystr cyffelyb, byddem yn mynd i oedfa'r hwyr hefyd.

Byddem yn cadw ei gorchymyn nes dod adref, ond yna byddain rhaid egluro i Mam beth oedd y cyfoeth annisgwyl oedd gennym.

Yn wir byddem yn eich annog i fynd un cam ymhellach drwy fynnu Deddf Addysg i Gymru a fydd yn trosglwyddo i'r Cynulliad yr hawl i ddeddfwriaeth gynradd ym maes addysg.

Cyn dyfodiad y dyfarniadau newydd hyn byddem yn cau carchardai ac yn agor capeli.

'Byddem yn cwestiynnu pa mor debygol yw hi y byddai'r tri arweinydd yma wedi dod at ei gilydd o'u gwirfodd i greu ymateb unedig.

Fe gâi'r hogiau fynd i ymdrochi i Lyn Manod a Llyn Dþr oer, ond yr unig ddþr y byddem ni'r merched yn ei weld, ar wahân i ddþr tap ac afon fudur, oedd ehangder brawychus o fôr Morfa Bychan ryw ddwywaith y flwyddyn.

Ond gan fod uwch cyfartaledd o'r Cymry Cymraeg yn mynd i'r ysgolion Sul nag oedd o Gymry di-Gymraeg i'w hysgolion hwy, byddem yn agos i'n lle pe dywedem fod rhywle o gwmpas hanner y boblogaeth Gymraeg yn eu mynychu.

"Y mae gwraig yn rhwym wrth y gyfraith tra byddo ei gŵr yn fyw." Os yw "ded¶tai% yn cyfeirio at gwlwm priodas, byddem yn disgwyl i "ou ded¶tai% (nid yn rhwym) olygu'r gwrthwyneb, sef rhyddid o'r cwlwm priodas.