Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

clasuron

clasuron

`Roedd clasuron Comiwnyddiaeth,' meddai un economegydd ifanc, `yn dangos sut i fynd o sustem breifat i sustem gomiwnyddol.

Y mae yntau yn bennaeth Cyfadran y Clasuron yn y Brifysgol yn Athen.

Ceri Davies, darllenydd yn Adran y Clasuron ym Mhrifysgol Abertawe, biau'r geiriau a hynny mewn cyfrol am John Davies o Fallwyd yn y gyfres Llên y Llenor.

Cafodd yrfa academaidd ddisglair yn y Clasuron yn Rhydychen, ac fe'i hystyrid yn un o bobl ddysgedicaf ei ddydd.

Yn y pnawn roedd Meic Stevens yn perfformio ac er iddo fo ddweud ei fod wedi cerdded bob cam o Gaerdydd heb fy ffon yr oedd ei berfformiad yn gwbl bleserus - do, fe gafwyd y clasuron Dournanez a Môr o Gariad, ai lais rywfodd yn gweddu i awyrgylch yr Wyl.

Fel y cawn weld, mae agweddau'r beirdd a'r llenorion Cymraeg at y clasuron yn amrywio'n aruthrol, ond prin iawn y gwelir un ohonynt yn methu ag ymateb o gwbl i lenyddiaeth glasurol.

Ac weithiau, yn fwy diddorol efallai i'r 'darllenydd cyffredin' nad yw'n arbenigwr ar y clasuron ei hunan, cawn gyfle i weld yn glir beth oedd agwedd y beirdd hyn at y clasuron a'r hen fyd.

Perfformiwyd rhai ou caneuon newydd megis Graffiti Cymraeg, Llenwi Fy Llygaid a Gweld y Llun - does dim dwywaith y bydd y caneuon yma yr un mor boblogaidd â Cae Yn Nefyn, Chwarae Dy Gêm, Dawns y Glaw ar clasuron eraill.

Er na ellir dweud, hwyrach, fod dylanwad uniongyrchol y clasuron yn amlwg iawn bob amser yn eu gwaith hwy, y mae yno yn ddiamau, ac ni all darllenydd sydd ei hunan yn gyfarwydd â'r clasuron fethu â sylwi arno.

(Er mai barddoniaeth yw prif bwnc y papur, nid amhriodol fydd tynnu sylw at rai gweithiau rhyddiaeth hefyd, pan fo'r rheini yn dangos syniadau tebyg i'r rhai a geir yng ngweithiau'r beridd.) Cafodd beirdd y genhedlaeth honno eu haddysgu cyn i syniadau modern ynghylch addysg ddisodli'r clasuron o'u lle blaenllaw yn y rhan fwyaf o ysgolion y wlad.

Derbyniodd ei addysg yng Nghaernarfon ac yno y'i trwythodd ei hun am y tro cyntaf yn y clasuron.

Nid oedd gan y Saeson, fel yr oedd yng Nghymru, draddodiad cryf o ganu achlysurol a chymdeithasol, a byddai beirdd Saesneg yn troi at y clasuron am batrymau i'w dilyn.

Yn y ddeunawfed ganrif yn unig y ceir gwir ymdrech i ddynwared y clasuron ar ran y beirdd.

Llyfrau a phamffledau J R Jones yw clasuron ein cenedlaetholdeb ni heddiw.

Felly y mae'n sicr iddynt fod yn uniongyrchol gyfarwydd â'r clasuron.

Felly, nid yw'r prinder dylanwad clasurol yng ngweithiau'r beirdd Cymraeg yn dangos o reidrwydd iddynt fod yn anghyfarwydd â'r clasuron, neu yn elyniaethus iddynt; gallai olygu yn unig nad oeddynt yn teimlo'r angen i'w dynwared.

O leiaf ar rai adegau yn eu hanes, bu'n rhaid i'r Saeson fynd at lenyddiathau estron, ac yn arbennig at y clasuron, er mwyn cael syniadau o ffurf, mesur, arddull a phriodoldeb mewn barddoniaeth.

Y mae'r Beibl Cymraeg yn gyfieithiad rhagorol a cheir clasuron diwinyddol a defosiynol yn yr iaith.