Naw i dri ar yr egwyl, a Gareth Edwards wedi cael ei rwystro rhag croesi am gais gan amddiffyn effeithiol rheng ôl Llanelli.

A chyn inni gyrraedd Pencader gwelsom eu Hallegro lliw'r cwstard yn tynnu i mewn i'r clais yn ymyl y bont sy'n croesi'r heol sy'n arwain i Landysul.

Yn syth wedi croesi'r ffin, dyma fynd trwy bentref Rosvadov - pentref bychan, gwledig.

Mi awn ni i lawr y llethr a'u rhwystro nhw rhag croesi'r ceunant.

Felly, yr oedd Ioan Evans yn mynd a'i deulu i'r capel ar hyd yr haf am flynyddoedd gan wneud rhyw dair lîg a croesi dwy afon, ac yn y gwanwyn pan fyddai'r eira yn dadmar ar y mynyddoedd, 'roedd yr afonydd yn codi, a chawsom fwy nag un dychryn wrth ei mentro, gan fod yn dŵr yn dod i fewn i'r cerbyd.

A deallaf mai di-ongl yw meidroldeb: yn begwn gogledd a de, myfi yw'r newyddian sy'n croesi'r ynys i'th ddwyrain.

Mae llawer yn trengi ar y fath siwmai, a'r dyddiau yma maent yn wynebu trafferthion newydd yn y Sahel ar ôl croesi'r Sahara.

Yn ystod ei gyfnod yn y fyddin, fodd bynnag, mae'n disgrifio un weithred arwrol a wnaeth pan yn croesi Môr India.

Gan mor hawdd oedd croesi'r môr o Iwerddon i Gymru, yr oedd yn naturiol bod cyfathrach agos rhwng y ddwy wlad.

Gwelsom Mr Jones, Dolwar, yn croesi'r cae â phâl yn ei law, wedi bod yn chwilio am ddiferyn o ddŵr i'w ddiadell, ac yr oedd honno'n ei ddilyn gan frefu mor daer â'r hydd a glywsai'r Salmydd gynt yn brefu am yr afonydd dyfroedd.

Rhyw hanner awr wedi croesi roedden nhw'n ôl, ac roedd hi'n amlwg o'u crio a'u gweiddi eu bod wedi eu rhwystro rhag mynd adref.

Bydd peilotiaid Americanaidd bob amser yn croesi gwregysau diogelwch ar seddau gwag yn yr awyren er mwyn plesio'r ysbrydion anhysbys.

Er croesi ohonynt i'r lan arall, fel y gwyr y rhai sy'n hen gyfarwydd â'r hanes hwn, ni chafwyd mo'r encil na'r egwyl angenrheidiol am fod y tyrfaoedd wedi achub y blaen arnynt, ac ar y lan arall yn eu disgwyl.

Diolch i ti am y caredigrwydd hynny tuag ati, o leia - mae'n siŵr y byddai hi'n gwerthfawrogi hynny o gyfeillgarwch oddi wrth ei ffrind." "Mae'n amlwg fod y syniad hwnnw wedi croesi dy feddwl di, neu faset ti ddim wedi son am y peth, felly paid a bod mor hunangyfiawn gyda fi.

'Roedd heolydd yn croesi'r rheilffordd y naill ochr i orsaf Lanelli.

Rhaid croesi Bwlch Maloggia (Maloja) dros ugain milltir i ffwrdd ym mhen uchaf y dyffryn, i gyrraedd Chiavenna a Milan ond nid yw'r ffordd fawr yn gorfod ymdrechu yr ochr yma i'r bwlch hwnnw, dim ond dilyn cwrs Afon En (yr Inn yn Awstria) ar ei thaith dros y dolydd eang ac, yn agosach i'w tharddiad, trwy gyfres o lynnau mawr heb eu hafal.

Credir fod hyd at hanner miliwn o Eritreaid wedi ffoi o'u cartrefi yn ystod yr ymladd a bod 100,000 wedi croesi'r ffin i mewn i Sudan.

Yr adeg hyn aeth pont yr Hendre i lawr o dan wagen a llwyth o had alffalffa, a bu i'r gyrrwr a'r ceffylau farw yn y ddamwain; o'r herwydd 'roedd rhaid i Mrs Freeman fynd mewn cerbyd at yr afon, croesi ar y bont droed gyda'r basgedi menyn, a chael menthyg cerbyd Thomas Pugh i fynd at Drelew.

Roedd eu llygaid yn glir a di-syfl yn awr, wrth iddynt edrych arno'n croesi'r trothwy.

Hwyrach bod miloedd o bobl Dwyrain Berlin wedi bod yn dyheu am gael mynd i ryddid Gorllewin Berlin - ond fe fuasen nhw wedi cael eu lladd yn syth pe baen nhw wedi ceisio croesi'r wal.

Mae'r Cynghreiriaid wedi croesi'r ffin rhwng Belgiwm a Holand, ond gallech feddwl wrth y cwrs y byddwn yn gaeth yma am fisoedd eto.

Ond bedair munud i mewn i'r ail hanner, dangosodd America eu gallu ymosodol - yr asgellwr Malakai Delai yn croesi'n y gornel ar ôl i Allan Bateman fethu tacl allweddol.

Yr oeddwn wedi croesi bwlch mwy difrifol na bwlch Val Viola cyn i'r newydd am fy nhad ein cyrraedd.

Yn nes ymlaen bu'r porthmyn yn croesi Epynt wrth yrru gwartheg o Geredigion, Sir Gâr a Phenfro.

Ysywaeth yn ystod y tymor hwn o'r flwyddyn, byddaf wrth fy modd yn croesi Clawdd Offa i chwilio am rai ohonynt.

Ond doedd y cochion ddim wedi cwbwlhau eu gorchest, ac fe fylchodd Roy Bergiers mor effeithiol fel na fedre'r gleision rwystro'r wythwr, Hefin Jenkins, rhag croesi am gais arall, i'w throsi gan Phil, i roi deg pwynt ar hugain ar y sgôrfwrdd--yn erbyn saith pwynt Caerdydd Nid gwneud cam â Chaerdydd yw dweud eu bod nhw wedi rnethu gyda chwe chic at y pyst, wrth iddyn nhw ddefnyddio Gareth Edwards, Leighton Davies a Keith James yn eu hymdrechion.

Wrth ei wylio'n croesi at y pll nofio, meddyliai mai'r unig beth a chwythai bob problem i'r pedwar gwynt fyddai iddo fe syrthio mewn cariad â hi.

"Ond wedi gweld y wlad a'r anialwch 'na i gyd," meddai, "sa i'n siwr mod i'n credu stori'r Moses yna'n croesi'r Môr Coch." Cynghorodd y morwr fi i fynd at 'filder' tir yr ochr arall i'r Castell.

Ofn sy' arna'i y bydd hi'n treio croesi'r ffordd yn rhywle." "Dydi hi ddim ffit," meddai Dad, gan ddal i chwifio'r hosan nes roedd pawb o'u cwmpas yn edrych yn rhyfedd arno.

Aflwyddiannus byddai'r flwyddyn honno i'r sawl welai ysgyfarnog neu bioden yn croesi eu llwybr a hynny cyn deuddeg o'r gloch y prynhawn.

Wrth i'r wawr dorri roedd milwyr, a cherbydau arfog Israel yn croesi'r ffin yn ôl i ogledd eu gwlad.

Yr oedd siocled hefyd, yn beth mor effeithiol i roi cic yn nhin cyneddfau rhywiol pobl y penderfynodd y Sbaenwyr beidio â dweud wrth neb arall amdano fo ac fe fuo nhw'n croesi'r moroedd efo fo am flynyddoedd heb i neb arall sylweddoli beth yn union oedd o.

Mae'r fyddin wedi croesi o Darwin i'r mynyddoedd sy'n gefn i Stanley.

Yn anffodus doedd y dyfarnwr ddim o'r un farn bod y bêl i gyd wedi croesi'r llinell.

Felly wedi croesi o Dover i Calais ar y cwch, gan gyrraedd yno tua hanner awr wedi wyth y nos, 'roeddem am yrru trwy'r nos.

A 'da chi ddim wedi talu'ch ffer 'chwaith.' Fel roedd William Huws yn croesi'r cae, a'r hen hwch yn igam-ogami'i rhyddid newydd, clywodd swn traed cybiau'r sêt gefn yn trybowndio i lawr grisiau'r bus dan siantio'u gwrthryfel dros y wlad dywyll, agored.

Aethant tua'r de gan wybod y bydden nhw mewn ychydig yn medru troi i'r dwyrain, croesi afon Hafren a gadael gwlad y Cymry y tu cefn iddyn nhw.

Mi lwga i - dyna 'dach chi isio, mi wn i'n iawn.' Dyma fi'n croesi'r ffordd a dechrau llusgo cerdded wrth ei ochr.

Pan oedden nhw ar eu ffordd adre o'r parc fe welson nhw Dad yn croesi tuag atyn nhw wrth y goleuadau.

Dywedodd fod 80,000 o deithwyr eraill yn croesi ffiniau'r wlad bob dydd.

Fel arfer, fodd bynnag, roedd croesi neu neidio dros ysgub (o bren bedw neu fanadl) yn gyfrwng, yn ôl y gred, i sicrhau priodas hapus.

Yn sicr, ni cheir golygfa fwy ramantus na heidiau o wyddau gwyllt yn croesi cynfas liwgar y machlud, a chefais gyfle i fwynhau hynny droeon ym Martin Mere.

Ac yna, croesi'r trothwy, a sylweddoli bod rhywbeth o'i le.

Ynghyd â'r tri newyddiadurwr arall a gyrhaeddodd y bore hwnnw, fe ges fy ngorfodi i newid cerbyd ddwywaith cyn croesi o ogledd y ddinas i'r de.

Dyma un ohonynt yn dweud yn ddistaw wrth y llall, ond yn ddigon uchel i'r hen Daid glywed: "Yli sgwarnog yn croesi'r gors".

Ddiwrnod neu ddau wedyn fe glywsom fod pobl yn cael croesi'n ôl unwaith eto, ac fe aethon ni i gyd allan i ddathlu `grym y wasg'!

Cyn tremu'r dyddiad - yn y gaeaf byddai eisteddfod y Babell - roedd eisiau gweld shwd noson fyddai hi, achos roedd rhaid cael noson olau leuad, i oleuo'r wlad i'r bobl fyddai'n gorfod croesi'r mynydd i ddod yno.

Fel arfer, fi ydy'r un sy'n rhuthro'n orffwyll o Oxfam i Mencap ac yn ôl i Achu'o y Plant (mae angen Achub Rhieni adeg y 'Dolig, heb sôn am blant) yn chwilio am gerdyn rhad i'w yrru at Glenda a Bryn a gofiodd amdanom eleni er i ni eu croesi oddi ar y rhestr ers tair blynedd bellach.

Yr oedd pawb ar lwgu, ond tra oedd eu mam yn paratoi pryd o fwyd - rhywbeth rhwng te a swper - aeth y plant i gyd allan, croesi'r ardd ffrynt ac i'r cae.

Mantais arall oedd cael croesi rhwystrau rhwng yr ardaloedd Protestannaidd a Chatholig fel y mynnai.

Newydd orffen ei ginio yr oedd William Parry, un o'r cymdogion, ac yn croesi cae gerllaw Tyddyn Bach pan glywodd sŵn ergyd, ond ni chymerodd fawr o sylw o hynny.

Roedd ardal y Sahel, sydd yn union i'r de o'r Sahara, yn arfer bod yn baradwys i'r adar ar ôl croesi'r fath ddiffeithwch, ond mae ardal y Sahel erbyn hyn yn brysur droi yn ddiffeithwch ei hun ar ôl prinder glaw am flynyddoedd.

"Cymer di ofal na cheisi di ddim croesi'r ffordd," meddai.

Wrth adael y ffordd a charlamu i lawr trwy'r pinwydd at gyrrau S-chanf, fodd bynnag, a gweld y dyffryn yn ymestyn o blwyf i blwyf tua'r gorllewin, teimlwn fy mod 'wedi croesi'r Alpau' lawn cymaint a Wordsworth a Robert Jones Llangynhafal, yn dod i lawr y Simplon, gynt.

Yno, byddai'n ofynnol i ni gael dogfen arbennig er mwyn croesi pont i gyfarfod â'r gwrthryfelwyr yr ochr draw.