Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

cwch

cwch

Ond wedi i'r llong angori ger Inis Mo/ r, sylweddolodd D ilys fod rhaid mynd mewn cwch bach i'r lan ac roedd hynny'n codi braw arni.

Ar ôl i ni fod yn y farchnad, ac i Anti Nel brynu menyn yno, mi ddaethon ni'n ôl yma wedyn i ollwng y negas, a mynd i lawr i'r cei, i edrach os oedd cwch Uncle Danial yno.

Ac yna roedd y cwch cyflym wedi troi ac yn anelu fel mellten am yr agoriad cul i'r mor mawr.

Gobeithiai Jabas yn fawr na fyddai'n gwneud camgymeriad gan y byddai un gwyriad o'r sianel gul yn golygu rhwygo ochr y cwch yn grybibion.

Pwysodd Cathy ar Anna i ddod i weld y cwch ar dreialon neu hyd yn oed ar y ras fawr gyntaf i Iwerddon.

Yn y bedwaredd wylfa o'r nos, yn ôl dull y Rhufeiniaid o rannu'r nos, ymddangosodd yr Iesu iddynt, yn cerdded ar y môr ac yn nesa/ u at y cwch fel drychiolaeth (ffantasma).

`Ond Dad, mae'r cwch yn mynd i suddo.' `Rydw i'n gwybod hynny, ond mae'r dŵr yn dod i mewn yn araf iawn.

Roedd Cathy yn fyrlymus ei chroeso gan fod ei thad wedi sôn wrthi am yr erthygl ac am ei wahoddiad i Anna ddod i weld y cwch.

Ond yna, yn y diwedd, wedi bod yn dod i Lŷn at y tŷ a'r cwch am flynyddoedd, ymddeol yn gynnar a dod i Lŷn i fyw yn fewnfudwr.

Yn gynnar y prynhawn hwnnw roedd Anna Cartwright yn crwydro ar hyd y marina i gyfeiriad y cwch mawr porffor.

cwch sy'n mynd o'i ran ei hunan ond sydd bob amser yn dod 'nôl, ond iti alw arno...

Perchennog yr Henllys Hall oedd piau'r Fireball, y cwch y soniodd Clint amdano wrth Picsi.

Roedd injian dîsl nerthol yn cynnal y rheiny ac yn gyrru'r cwch pan nad oedd gwynt digonol.

Roedd tri yn yr iwnifform a ddangosai i'r byd eu bod yn berchnogion cwch, cap pigloyw, crafat, blaser las a throwsus fflanel gwyn.

Tynnodd Jabas lun arall cyn clymu'r cwch wrth hen fodrwy haearn rydlyd.

A bydd eisiau iddo egluro llawer iawn o bethe, y cwch a phopeth." Ni welai'r plant bod dim byd ar goll.

Cofiaf un flwyddyn mai "Fflat Huw Puw% oedd y gân a llwyddodd i gael cwch go iawn i ni ar y llwyfan, a ninnau'n gwisgo cap pig gloyw a souwester.

Er i aelodau a swyddogion y gell fod yn sensitif iawn i ddymuniadau yr aelodau hynny oedd yn gweithio yn y Llyfrgell penderfynwyd mynd ati i wthio'r cwch i'r dr gyda llythyr agored yn y Wasg.

Funudau'n ddiweddarach haliwyd dau ddyn gwlyb, cleisiedig i mewn i'r cwch.

Wrth i hyn ddigwydd gwelwyd cwch modur yn rhuthro tuag atyn nhw.

"Mi awn ni i'r Sailing yn gynta a holi pwy 'di mistar y ....." Roedd Wil Pennog yn cael trafferth i ddarllen yr enw ar fow y cwch ac ni allai Jabas benderfynu ai twpdra ynteu'r cwrw oedd yn gyfrifol.

Rywsut nid oedd ganddynt galon i boeni Dad am y cwch.

Yn y cyfarfodydd dysgais y morse code a'r semaphore, sut i wneud cylymau o bob math a thrafod cwch hwyliau, sut i godi pabell a chwythu biwgl a sut i blygu baner yr Union Jack, ei chodi i dop y polyn a'i hagor yn daclus.

Profiad cynhyrfus a dweud y lleiaf oedd mynd yn y cwch bach yn ôl i'r llong.

Erbyn hyn yr oedd y gwynt yn chwythu oddi ar y tir ond bore ddydd Llun, er mawr syndod iddynt, nid oedd y tir ond pum milltir i ffwrdd a glaniwyd wrth ymyl goleudy Pembroke, Port Stanley, ar ôl wythnos ofnadwy yn y cwch.

Gydag ochenaid o ryddhad cyrcydodd y rhai a achubwyd yng ngwaelod y cwch ...

Gyda thrydan, bydd y cyflenwad yn gyrru gwefr cyson i'r batri i'w gadw'n iachus.Dylid prynu batri defnydd trwm ar gyfer cwch neu garafan, a gofalu cael clampiau modern i'w gysylltu yn hytrach na'r hen glipiau crocodil, sy'n gallu sbar- cio.

Gollyngwyd tri cwch bychan ac fe ddodwyd casgenni ynddynt.

Yn y rhan yma o India, beth bynnag, ffurf cwch gwenyn sydd i gytiau'r gwehlion - yr un ffurf a'r tai cynharaf y gwyddom amdanynt yn y Gymry Geltaidd.

Yna byddwn i'n gwneud lot o arbrofion yn y tanc a bydd y cwch yn dechrau cael ei adeiladu ym mis Tachwedd.

`Daliwch yn dynn,'gwaeddodd y dyn a oedd yn llywio'r cwch modur.

o diar.' Er dirfawr fraw i'r bobl yn y cwch stopiodd peiriant yr hofrennydd yn sydyn.

Mi gewch ddod yn ôl hefo mi ar y cwch, os liciwch chi, ac mi fedraf ddod â chi'n ôl hefyd." Yr oedd llygaid y plant yn disgleirio, a dechreuodd Deio ddawnsio o gwmpas.

Chwilota am y cnau a guddiodd yn yr hydref a wna'r wiwer, a'r gwenyn yn y cwch yn byw ar y mel a gasglwyd ganol haf.

Felly wedi croesi o Dover i Calais ar y cwch, gan gyrraedd yno tua hanner awr wedi wyth y nos, 'roeddem am yrru trwy'r nos.

Clymwyd cwch Huw wrth y lanfa ger pier Bangor, a chychwyn cerdded i fyny'r allt am yr ysbyty.

O'u cwmpas roedd cannoedd o filidowcars a gwylanod yn sgrechian eu protest wrth i'r cwch pysgota bychan lithro'i ffordd i fyny un o'r hafnau a arweiniai i Ogof Plwm Llwyd.

Ddaru Anti Nel nabod cwch Uncle Danial ar unwaith - "Pluan Wen" ydi 'i enw o - a dyna lle roedd o wrthi'n dadlwytho pysgod, a'r cap doniol 'na sgynno fo yn gam ar ei ben.

Wrth iddo gyrraedd yn ôl i'r harbwr gwelodd Jabas fod y cwch cyflym yn dal wrth angorion y Wave of Life, ond suddodd calon Jabas wrth weld ei dad a dau o'i bartneriaid yfed yn rhefru ar ben wal y cei.

Felly pan glywch chi rybudd i beidio siglo'r cwch peidiwch a meddwl am funud mai dyna'r tro cyntaf i'r alwad honno gael ei gwneud — fe'i gwnaed droeon dros y blynyddoedd.

Ar unwaith anfonwyd cwch i aros yn y môr gerllaw'r clogwyn, a rhuthrodd ambiwlans drwy'r lonydd cul gyda thîm achub ynddi.

"Dwedwch wrth Mr Bassett ein bod yn mynd, Huw," meddai Idris, "ac fe wnawn ni'n tri waca/ u'r cwch, a rhoi ein pethe ni i mewn." I ffwrdd â'r tri a Chymro wrth eu sodlau.

"Na," meddai'r plant, "tydi o ddim wedi arfer bod hebddom ni." Rhoddodd Cadi y gath fach Smwt ar ei chlustog a chau'r drws arni'n ofalus, ac wedi gweld bod yr anifeiliaid eraill yn ddiogel, i ffwrdd â'r tri am y cwch ar ôl Huw.

Doedd gan Jabas ddim dewis ond angori yng nghanol yr afon a benthyg cwch rhwyfo i gyrraedd wal y cei.

Fe ddaeth Huw â'r cwch, ond nid oedd Mam gydag ef.

Y cynllun oedd rhwymo'r ddau gwch wrth ei gilydd ond yn ystod y nos gwaeddodd y mêt fod y môr yn golchi dros y cwch a'i fod am droi i wynebu'r tywydd.

Pwy, tybed, oedd perchnogion y cwch?

Gwnaeth y Capten yr un peth ond drannoeth nid oedd cwch y mêt i'w weld.

golchodd ton annisgwyl dros ochr y cwch.

`Y tro hwn mae angen achub pump ohonon ni.' Pan gyrhaeddodd y cwch dringodd Gunnar, ei deulu a'r ddau ddyn o'r hofrennydd i mewn iddi'n ddiolchgar.

Yna gweli ddau o filwyr Naferyn yn straffaglio i dynnu cwch bychan allan o'r dŵr.

Bryd hynny 'roeddem yn adnabod pob cwch yn y bae ynhgyd a'r llongau a fyddai'n galw'n achlysurol, megis y Charles McIver, llong berthynol i Trinity House a ddeuai i archwilio goleudy St.

Trodd y tri arall a gweld cwch modur cyflym wrth y lanfa.

Falle y gall hi gael rhywun i ofalu am Dilys a'r plant." Adroddodd y plant holl hanes yr ynys, oddi wrth yr anffawd i'r cwch.

Roedd dau ddyn ar y lanfa yn cario rhywbeth o'r cwch.

Gwnaeth Anna nodiadau cyflym yn ei phen ac yn fuan, trwy hynawsedd agored Cathy, roedd yn gwybod cyflymder y cwch, lleoliad popeth o bwys a hyd yn oed pwy fyddai'n arfer criwio i'w thad.

Roedd Henry ac Anna fach wedi bod wrth eu bodd yn cael mynd ar draws yr afon lydan yn y cwch.

a beth am ddyddiau hirfelyn gwyliau haf ar lan y moroedd neu allan mewn cwch yn 'pysgota môr'...?