Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

cyhoeddus

cyhoeddus

Daeth pobl yr ardal i wybod am yr helynt, a chynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus lle y pasiwyd yn unfrydol gan lywodraethwyr a rhieni'r ysgol i bwyso fod Waldo'n cael cadw ei le.

Cytunai 83% y dylai pob corff cyhoeddus allu delio â phobl yn Gymraeg a Saesneg fel ei gilydd.

Ni ellir cosbi cyrff cyhoeddus yn ariannol am beidio â chydymffurfio â'r ddeddf.

Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, fodd bynnag, ymledodd y Gymraeg i fod yn gwymhwyster dymunol mewn nifer cynyddol o swyddi proffesiynol, ac yn gymhwyster angenrheidiol mewn rhai meysydd newydd, yn arbennig y cyfryngau a rhai swyddi yn y gwasanaethau cyhoeddus.

Esboniodd - - fod yr hawl i archwilio yno er diogelu'r Sianel mewn achosion o dorr cytundeb, mewn achosion lle nad yw'r comisiynydd yn teimlo ei fod wedi cael gwerth ei arian, ac er mwyn atebolrwydd cyhoeddus.

Canolfan Ewropeaidd Cymru - Sefydlwyd Canolfan Ewropeaidd Cymru fel consortiwm o awdurdodau cyhoeddus, rhanbarthol a lleol.

Y mae'n amlwg bellach fod trafod cyhoeddus ar bynciau fel puteindra, atal cenhedlu a chlefydau gwenerol yn bur gyffredin yn y ganrif ddiwethaf.

Y Llywodraeth yn cyhoeddi Mesur Iaith a hynny'n arwain at roi i'r iaith gydraddoldeb ar gyrff cyhoeddus, ac at sefydlu'r Bwrdd Iaith yn gorff statudol.

Pe bai'r gwahanol fudiadau gwledig yn cyfarfod, yn ymgysylltu ac yn rhannu problemau'n amlach ac yn cynnal llai o ymrafael cyhoeddus yn y papurau newydd, yna byddai gwell gobaith am gytgord a chydymdeimlad.

Cafwyd gwasanaeth cyhoeddus yng Nghapel yr Amlosgfa, Bae Colwyn, lle y daeth tyrfa deilwng i dalu'r gymwynas olaf dan arweiniad y Parchedigion Goronwy Prys Owen ac Isaac Jones, Abergele, a Mrs Alwena Jones yn gwasanaethu wrth yr organ.

CYNIGION: Ceir cryn bosibiliadau ar gyfer parhau i ehangu defnydd cludiant cyhoeddus yng Ngwynedd, yn ogystal â thargedu adnoddau'n fwy soffistigedig tuag at y grwpiau a'r unigolion hynny a fyddai'n gwneud y defnydd gorau arno.

Yr oedd y cyfarfod yng Nghaerdydd ddiwedd mis Chwefror yn un o gyfres o gyfarfodydd cyhoeddus a drefnwyd yn fuan wedi dechrau'r flwyddyn i wadu honiadau'r Dirprwywyr a'u tystion.

Gwrthod caniatâd i'r cynghorwr gobeithiol a wnaeth y Pwyllgor Gwaith; yr oedd y rhan fwyaf o'r aelodau'n pallu credu na ddeuai'r cynghorau i wybod mai oddi wrth y Blaid y daethai'r cynllun, ac felly tybient fod cystal i'r Blaid fynnu clod cyhoeddus am gyflwyno cynllun pwrpasol, er na ddeuai dim budd o'r cyflwyno.

EFFEITHIAU: Yn fras, gellir rhannu effeithiau fel a ganlyn:- llai o lygredd a thagfeydd traffig, llai o alw am gerrig mâl, gwell ansawdd bywyd yng nghefn gwlad a hyrwyddo ymwybyddiaeth o'r amgylchedd drwy gynllunio teithiau cludiant cyhoeddus i hybu canolfannau ymwybyddiaeth o'r amgylchedd.

Agwedd Ragweithiol: Cymera'r Adain hon agwedd ragweithiol tuag at ddarparu rhwydwaith cludiant cyhoeddus yng Ngwynedd sy'n integreiddiedig ac yn gynhwysfawr.

Anfoddhaol iawn oedd yr ymateb i'r gystadleuaeth Siarad Cyhoeddus yn y Sioe Sir mis Medi diwethaf.

Cafwyd dau gyfarfod cyhoeddus nodedig yn Lerpwl, un ohonynt wedi ei drefnu gan Mrs Morovietz ar ran y Pwyllgor Amddiffyn; ond Cyngor Lerpwl a drefnodd y llall.

Nid oedd i ymddangos ar unrhyw arwydd cyhoeddus nac, yn wir, i gael ei chlywed o gwbl ym mhresenoldeb Saeson.

Dechreuodd y Gymdeithas ymgyrchu trwy fynnu statws cyhoeddus i'r iaith Gymraeg.

Fodd bynnag, erbyn diwedd y degawd hwnnw roedd cyfuniad o ddirywiad yn yr economi, polisi o gwtogi ar wariant cyhoeddus a rhagolygon o boblogaeth sefydlog yn arwain at leihad sylweddol yn rhan y sector gyhoeddus swyddogol ym maes darparu cartrefi.

c) mai realiti'r sefyllfa yw fod cyrff o fewn y tair sector (cyhoeddus preifat a gwirfoddol) yn gweithredu fel taw Saesneg yw iaith swyddogol y wladwriaeth, ac yn amlach na pheidio unig iaith swyddogol y wladwriaeth hefyd.

Yn ystod ei thair wythnos ym Mhrydain bu Justine Merritt yn annerch cyfarfodydd cyhoeddus yn Aberystwyth a Bangor.

Dim ond rhyw ddyrnad o'r rhai o'r tu allan sy'n cael dwad, - ond mae 'na ddigon o berfformwyr i gynnal cyfarfod cyhoeddus.

Cychwynnodd ar gynllun i werthu deugain o ddiwydiannau cyhoeddus, i breifateiddio deugain o brif gwmni%au'r wlad.

Mae ymgyrchydd iaith amlwg wedi galw ar i Fwrdd yr Iaith gynnal cyfarfodydd cyhoeddus a chyhoeddi cylchlythyron newyddio i roi gwybod i bobol Cymru beth sy'n digwydd ynglŷn â'u gwaith.

A wna'r Iaith Gymraeg yn unfraint â'r Iaith Saesneg ym mhob agwedd ar Weinyddiad y Gyfriath a'r Gwasanaethau Cyhoeddus yng Nghymru.

Mae'n bosibl hefyd, a chofio y gall yr awdur fod yn fynach, fod awgrym ffurff o benyd cyhoeddus i'w ganfod yn y gorchymyn i adrodd yr hanes wrth bawb a ddêl i'r llys.

(b) Ymgynghoriadau gan Gyrff Cyhoeddus neu'r Cyngor Sir fel Awdurdod Ffyrdd ar faterion cynllunio cyffredinol lle nad oes hawl statudol gan y Cyngor i ddeddfu ynglŷn â'r materion e.e.

Targedau cyrhaeddiad, Datganiadau o Gyrhaeddiad a datganiadau ar ddiwedd Cyfnodau Allweddol;Y berthynas rhwng iaith leiafrifol â gyrfaoedd yn y sector cyhoeddus; h.y a ydyw'n cynyddu dibyniaeth yr iaith ar lywodraeth leol a chanolog, ac os ydyw, beth yw'r canlyniadau i awtonomi'r grŵp iaith hwnnw?

Ni fedwrn ddweud bod Dada yn ddyn cyhoeddus ond mi oedd yn gwneud ei ran yn y gymdeithas.

Plaid Cymru oedd y cyntaf i wneud datganiad cyhoeddus o blaid trefnu Ymgyrch am Senedd i Gymru, er bod Undeb Cymru Fydd dan arweiniad TI Ellis, Syr Ifan ab Owen Edwards, Moses Griffith, Dafydd Jenkins, Gwynfor Evans ac eraill yn cefnogi'r syniad.

Yr oedd hefyd gynnig gwrthgyferbyniol, oddi wrth gangen arall yn ymyl y gyntaf, yn galw am fabwysiadu'n ffurfiol y polisi a gymerid yn ganiataol yn llawer o sgrifennu cyhoeddus rhai o'r arweinwyr, Polisi perchentyaeth

bwriad gwreiddiol oedd sefydlu cwmni cyfyngedig cyhoeddus trwy godi arian o dan cynllun ehangu busnes y Llywodraeth.

(ii) Adroddiad y Dirprwy Brif Swyddog Cynllunio bod y Cyngor, mewn cydweithrediad gyda'r Cyngor Sir a'r cynghorau cymuned, wedi gwneud arolwg llawn o holl lwybrau cyhoeddus y Dosbarth gyda'r bwriad o resymoli'r rhwydwaith a gwella'r ddarpariaeth ar gyfer cerddwyr.

Bydd darlledu cyhoeddus yn parhau i chwarae ei ran wrth ddarparu gwasanaethau radio a theledu i bobl Cymru, wrth i'r sianeli digidol niferus ehangu'r dewis.

Er bod ein hoedfeuon yn gyfarfodydd cyhoeddus, agored i bawb, ychydig o'r ieuenctid sy'n tywyllu'r drysau.

* byrddau arholi a chymhwyso cyhoeddus;

Diolchodd y Llywydd yn gynnes i'r rhai sy'n ein cynrychioli ar y cyrff cyhoeddus.

safonau cyrhaeddiad - gan gynnwys cwmpas gwybodaeth y disgyblion am y pwnc a'u gallu i gymhwyso'r wybodaeth hon i sefyllfaoedd newydd; maint eu dealltwriaeth a'u meddiant o sgiliau; eu canlyniadau yn asesiadau'r Cwricwlwm Cenedlaethol ac mewn arholiadau cyhoeddus.

Ers y ddeddf gyntaf gwelwyd trawsnewidiad ieithyddol o ran defnydd cyhoeddus o'r iaith a gosod hawliau allan yn glir.

Nos Wener Mawrth 12fed am 7.30pm Cyfarfod Cyhoeddus yn yr Hen Neuadd yr Hen Goleg i drafod yr angen am Ddeddf Iaith Newydd.

Y cwbl a roddodd Deddf Iaith 1993 inni oedd Bwrdd yr Iaith a'r disgwyliad ar gyrff cyhoeddus i baratoi cynlluniau iaith.

roedd pleidwyr heddwch yn wrecsam wedi trefnu i gynnal cyfarfod cyhoeddus yn ystod yr wythnos flaenorol yng nghapel y methodistiaid calfinaidd, stryd yr abad.

Fe arhosodd y gwas suful Huw Onllwyn Jones i gymryd cyfrifoldeb am y sector preifat; fe ddaeth Rhys Dafis o Tai Cymru i ofalu am y sector cyhoeddus a Meirion Prys Jones o Orllewin Morgannwg i daclo addysg.

Bydd y pedair prif blaid wleidyddol yn cael eu cynrychioli mewn cyfarfod cyhoeddus drefnir gan Gymdeithas yr Iaith Gymraeg yng Ngwesty'r Angel, Caerdydd, Nos Fawrth Mai 16eg am 7.30.

`Cael ysgwyd llaw â 'nghefnder yn ei gegin ei hun'; sgrifennu am arferion byw yr Americanwyr cyffredin; `cael cyfle hefyd i ysgwyd llaw â rhai o'i ddynion cyhoeddus'; rhoi blas o wleidyddiaeth a pholisi; `gweled hefyd rai o olion y galanasdra ofnadwy diweddar'; fel newyddiadurwr o'r iawn ryw, cyfleu rhywfaint o gyffro'r funud.

O ganlyniad i'r Ddeddf, mae statws a phroffil yr iaith wedi cynyddu'n sylweddol a gall y sawl sy'n siarad Cymraeg yng Nghymru yn awr ddisgwyl gwasanaethau helaethach nag erioed drwy gyfrwng y Gymraeg gan gyrff sy'n darparu gwasanaethau cyhoeddus.

Fodd bynnag, buan y daethpwyd i helaethu gofynion manwl y ddeddf a hawlio fod pob defnydd cyhoeddus o'r Gymraeg i'w ochel.

Ystyriwn mai gwaith o natur cyhoeddus a wneir gan asiantau fydd yn ceisio am gomisiwn i roi gwasanaethau cymorth i ysgolion a cholegau unigol, megis hyfforddiant-mewn-swydd, ymgynghori neu arolygu (dan gomisiwn i SPAEM, i'r Cynghorau Cyllido neu i awdurdod lleol), gan fod y fath wasanaethau wedi'u cynnig hyd yn ddiweddar gan gyrff cyhoeddus, awdurdodau addysg lleol yn enwedig ac, yn achos arolygu ysgolion a cholegau, AEM a oedd yn atebol i'r Goron.

Câi'r Ymofynnydd fantais ddwbl o'r ffaith fod y golygydd yn ŵr cyhoeddus ac yn gymeriad cenedlaethol.

Hefyd, ychydig o draddodiad o ddefnyddio Basgeg mewn bywyd cyhoeddus oedd pan sefydlwyd y Senedd.

Dyna paham y mae'n arferiad i ddangos yn y cyfrifon y ffigurau cyfatebol am y flwyddyn flaenorol, ac yn wir bydd llawer o gwmni%au cyhoeddus yn ychwanegu tablau o ffigurau allweddol dros gyfnod o, efallai, ddeng mlynedd.

Mae Huw Lewis, Heledd Gwyndaf, Danny Grehan a Ffred Ffransis yn wynebu cyhuddiadau yn ymwneud â threfn cyhoeddus am eu rhan yn y brotest Deddf Iaith Newydd yng Nghaerdydd ar Ionawr y 6ed.

Meuryn, golygydd Yr Herald, oedd y cadeirydd, a'r cyntaf i draddodi araith yn un o gyfarfodydd cyhoeddus Plaid Cymru oedd D.l.

Draw ar y traeth i wrando ar yr adar yr ysai hi am fynd, nid i gyfarfod cyhoeddus lle byddai pawb yn baldorddi ac yn cecru am y gorau.

Ac er mwyn i'r Gymraeg ddod fwyfwy'n rhan naturiol o fywyd yng Nghymru, mae angen iddi fodoli fel iaith sy'n cael ei defnyddio'n gyson gan bobl yn eu bywyd beunyddiol: mewn gwaith a hamdden, yn ogystal ag wrth ddelio â sefydliadau cyhoeddus, gwirfoddol neu breifat.

O safbwynt datblygu addysg Gymraeg i ateb gofynion byd gwaith, byddai'n werthfawr ymgymryd ag ymchwil i'r defnydd a wneir ac y gellid ei wneud o'r Gymraeg mewn gwahanol swyddi yn y sector cyhoeddus a phreifat.

Y canlyniad fu'r Welsh Courts Act, 1942, deddf seneddol a ddiystyrodd holl fwriad y ddeiseb ac a adawodd y Saesneg o hyd yn unig iaith swyddogol y llysoedd cyfraith a'r gwasanaethau cyhoeddus oll.

Yn ogystal â dimensiwn y dderbynfa, a dimensiwn y swyddfa, lle mae disgwyl i bersonau ymateb i aelodau o'r cyhoedd yn eu dewis iaith, y mae angen cydnabod fod yn y sector cyhoeddus ddimensiwn y stafell ddosbarth, lle disgwylir ymateb personol gan bersonau sy'n gweithio wyneb-yn-wyneb â'i gilydd gan ymateb yn barhaus i ddewis iaith ei gilydd.

Un o nodweddion amlwg pregethwyr y cyfnod hwn oedd mai crwydriaid oeddent, yn gwneud y rhan fwyaf o'u pregethu yn y caeau neu ar y strydoedd neu mewn mannau cyhoeddus eraill yn hytrach nag mewn eglwysi a chapeli.

Y Dywysoges Diana yn cyhoeddi ei bod am gefnu ar fywyd cyhoeddus.

Gweithreda'r Adain Gludiant Cyhoeddus mewn sawl maes sy'n cael effaith ar yr amgylchedd:-

Cymerai ddiddordeb ymarferol mewn materion cyhoeddus.

Bu gwasanaeth cyhoeddus yng Nghapel Ebenezer dan ofal y Parch O.

Mae sgil-effaith buddsoddiad cyhoeddus yn S4C i'w weld yn y ffordd mae partneriaethau wedi datblygu ac wrth edrych i'r dyfodol bydd Huw Jones yn sôocirc;n yn benodol am bartneriaethau sydd eisoes wedi eu sefydlu neu a ddylai gael eu datblygu yng nghyd-destun cynlluniau Amcan 1.

Ac er bod sefydliadau cyhoeddus ac addysgol yn tueddu i'w hanwybyddu, erys yn hynod boblogaidd.

Er bod rhai o'r paneli hynny wedi cyfarfod yn gyson - er enghraifft addysg a'r sector cyhoeddus - dim ond unwaith y buodd yna gyfarfod llawn o'r panel grantiau a strategaeth.

Twristiaeth ydi'r ffon fara bwysicaf ac mae'n wir dweud bod y lonydd culion yn frith o sgwteri a motobeics er bod yna wasanaeth bysiau cyhoeddus rhagorol a rhad.

Yn yr un modd mae'r polisi ariannu cyhoeddus presennol yn rhwystro'r Gymdeithas rhag gweithredu rhaglen sylweddol o brynu ac adnewyddu nifer fawr o dai yn yr ardal sydd yn wag neu heb eu defnyddio llawer.

Oedd, roedd Siarad Cyhoeddus ar bedestl cadarn yn y Sir erbyn canol y chwedegau ac y mae'n parhau mor fyw a phwysig heddiw yn yr wythdegau.

Plethu'r ddau ddiwylliant a'r ddwy iaith i'w gilydd, yn ei fywyd personol, yn ei weinidogaeth, yn ei fywyd cyhoeddus ac yn ei ysgrifeniadau a wnaeth Elfed.

Ar sail canlyniadau'r arolwg, dylid anelu at sefydlu cyfundrefn o ledaenu adnoddau sydd yn gost-effeithiol a sydd hefyd yn sicrhau y defnyddd helaethaf o'r holl adnoddau a gynhyrchir gydag arian cyhoeddus.

Gwedd arall ar ei ymroddiad cyhoeddus oedd gwasanaethu fel Swyddog Prawf rhan-amser, gwaith y bu'n ei wneud ym Mae Colwyn, fel ei ragflaenydd, H. R. Williams.

Y mae ein calonnau yn gresynu, a'n gwaed Cymroaidd yn ymferwi o'n mewn, pan ystyriwn fod yn mysg puteiniaid trefydd Lloegr liaws mawr o ferched glandeg Cymru, y rhai a fagwyd yn dyner gan deuluoedd crefyddol ar lethrau ei mynyddoedd, ond y rhai sydd yn awr yn dilyn bywyd pechadurus a gwir druenus puteiniaid cyhoeddus; .

Dewch yn ôl at y dyn cyhoeddus.

Yn ogystal â'r cymal ynglyn â'r amseru, ac yn y cyfarfod cyhoeddus olaf i drafod y Papur Ymgynghori fe ddatganodd y Grwp eu bod yn derbyn fod rhaid i'r dwyieithrwydd fod yno o'r dechrau, ychydig yn brin o fanylder ar y mater hwn oedd dogfen y Grwp.

Yr Adroddiad ar yr ymchwiliad cyhoeddus i lofruddiaeth Stephen Lawrence ym 1993 yn cyhuddo'r Heddlu o fwnglerwaith a hiliaeth.

At ei gilydd, mae gweinyddu drwy gyfrwng y Gymraeg a'r Saesneg yn ffenomen gymharol newydd ac er bod defnydd cyhoeddus o'r Gymraeg wedi cynyddu'n aruthrol yn ystod y degawdau diwethaf, nid yw gweithredu drwy gyfrwng y ddwy iaith eto'n beth cwbl arferol a diffwdan.

Ond, rhaid disgwyl y byddant yn atebol i gynllun iaith os ydynt yn darparu gwasanaeth trwy gytundeb uniongyrchol i gorff cyhoeddus sydd ei hunan yn gweithredu cynllun iaith statudol.

Mae hefyd yn ffaith galonogol fod y prosiect wedi derbyn nawdd amrywiaeth o gyrff cyhoeddus gan gynnwys HTV a Gwasg Rhydychen, eto yn arwydd pellach o'r ymddiriedaeth yng nghwerth a llwyddiant y gyfres hon.

Beth bynnag am y gwrthdaro cyhoeddus rhwng aelodau'r gwrthbleidiau a gweinidiogion, mae'n rhan hanfodol o'r berthynas hefyd eu bod yn gallu trafod materion etholaeth yn effeithiol ac yn gallu cydweithredu ar bynciau fel datblygu economaidd.

Daliai darlithoedd cyhoeddus yn boblogaidd a cheid cynulleidfaoedd mawrion i wrando ar bobl fel Bob Owen, Croesor, Llwyd o'r Bryn a Chynan yn mynd drwy eu pethau.

Wrth drafod dylanwad cyhoeddus uniongyrchol yr eglwysi, mae'n briodol cofio dosbarth arall eto - y "gwrandawyr".

Erbyn hyn, mae amryw'n cydnabod fod y newid - dan arweinyddiaeth Ron Jones a John Walter Jones - wedi bod yn drychineb o ran cysylltiadau cyhoeddus.

Daeth cynulliad teilwng i wasanaeth cyhoeddus ddydd yr angladd i dalu'r gymwynas olaf i un oedd mor annwyl a hoffus yn eu golwg; dan arweiniad y Parch.

O'r tri siaradwr a wahoddwyd yno, ni fedrai Saunders Lewis fod yn bresennol, ni dderbyniodd Ben Bowen Thomas y gwahoddiad tan ar ôl y cyfarfod, ac felly dyna lle'r oedd DJ Williams, Abergwaun - yr unig siaradwr, ac er mor ddiymhongar ydoedd fe hoffai fedru brolio'n ddistaw mai ef fu'r siaradwr cyhoeddus cyntaf dros Blaid Cymru yn Ne a Gogledd Cymru.

Amcan gweddill y papur hwn yw ystyried yn fwy manwl, yn nghyd- destun gwasanaethau addysgol, pa unigolion a sefydliadau sy'n cyflawni gwaith o natur cyhoeddus a pha ystyriaethau ddylai lywio ffurf a chynnwys y cynlluniau iaith a ddarperir ganddynt.

Gellid dweud, felly, fod modd i unrhyw berson neu asiant neu gorff gael ei ystyried gan y Bwrdd, ac felly (o bosibl) gan yr Ysgrifennydd Gwladol, yn "berson sy'n cyflawni gwaith o natur cyhoeddus".

Cafwyd hefyd sylwadau positif iawn gan Carwyn Jones ar ran y Blaid Lafur a gan David Davies - y Ceidwadwr cyntaf i annerch cyfarfod cyhoeddus wedi ei drefnu gan y Gymdeithas.

Y canllawiau i'r sector cyhoeddus fydd eu dogfen bwysica' nhw; ar honno y bydd gwaith y blynyddoedd wedyn yn cael eiseilio.

Telir am waith ar Ddydd Nadolig, Gwyl San Steffan a Dydd Calan ar gyfradd o ddwywaith y Tal Dyddiol neu chwarter ychwanegol o Dal Wythnosol a telir am waith ar ddyddiau gwyl cyhoeddus eraill ar gyfradd o un a hanner gwaith y Tal Dyddiol neu un a hanner gwaith chwarter y Tal Wythnosol.

Mewn cyfarfod cyhoeddus drefnwyd gan Gymdeithas yr Iaith Gymraeg yng Ngwesty'r Angel Caerdydd nos Fawrth Mai 16eg - cyfarfod i lansio deiseb Cymdeithas yr Iaith Gymraeg dros Ddeddf Iaith Newydd, deddf a fyddai yn rhoi statws swyddogol i'r Gymraeg - fe gafwyd cefnogaeth gref gan Elin Jones, llefarydd Plaid Cymru ar yr iaith Gymraeg, a Christine Humphreys ar ran y Rhyddfrydwyr Democrataidd.

Bu gwasanaeth cyhoeddus yn Eglwys Santes Fair dan arweiniad y Rheithor Dilwyn Roberts ac yn dilyn yn yr Amlosgfa Bae Colwyn.

Hoffwn weld 'Noson o Siarad Cyhoeddus' yn ymddangos ar raglen pob clwb bob blwyddyn pe ond am y gwerth addysgiadol sydd iddi.

Un o oblygiadau'r ddeddf hon oedd ordeinio trwy gyfraith mai eglwys ddwyieithog, o leiaf yn ei gwasanaethau cyhoeddus, fyddai'r Eglwys yng Nghymru o hynny allan.

Ambell dro, digwyddai fod rhywun o wyr cyhoeddus y Rhos heb siarad mor barchus am yr Herald ag y teilyngai, ym marn y golygydd, a gwae y creadur hwnnw, yr oedd llach y golygydd arno.

Ein dadl syml yw y dylai'r Cynulliad wneud popeth o fewn ei allu i gydlynu a symbylu a gweithredu'r fath strategaeth. Petai'r Cynulliad yn rhoi neges glir a phendant o'r dechrau ei fod yn gorff sy'n gosod pwyslais creiddiol ar y Gymraeg byddai hynny yn sicr o gael effaith gadarnhaol eang ar bob math o gyrff a sefydliadau eraill yng Nghymru yn y sectorau cyhoeddus, preifat a gwirfoddol.

Cyfarfod cyhoeddus fydd hwn sy'n galw am Ddeddf Iaith Newydd ac yn cymharu sefyllfa Cymru gyda sefyllfa Gwlad y Basg.

Fodd bynnag, erys problemau o hyd ynglŷn ag effaith sustem gludiant cyhoeddus Gwynedd ar yr amgylchedd, megis y ffaith fod y cerbydau, yn gyffredinol, yn heneiddio.

Ddydd Mercher, fe wnaeth Bwrdd yr Iaith eu datganddiad mawr cynt' ers tro - fe fydd drafft o'u canllawiau iaith ar gyfer y sector cyhoeddus yn cael ei gyhoeddi ddechrau Hydref ar gyfer ymgynghori a chynllun ar gyfer y sector preifat yn dechrau cael ei weithredu.