Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

dan

dan

Fe ddywed y Quran yn Sura 42, adnod 41: 'Nid yw'r sawl sy'n ymladd pan fyddant dan ormes yn euog, ond bydd Allah yn cosbi'r gormeswyr.' Deued y dydd.

Darganfuwyd hefyd fod ystyriaethau gwleidyddol a diwylliannol, megis hen ffiniau gwleidyddol, yn cael eu hadlewyrchu yn llwybr yr isoglosau (y llinellau a osodir ar fap i nodi ffiniau ymestyniad daearyddol y ffurfiau dan sylw), a bod rhaniadau tafodieithol yn gallu adlewyrchu rhaniadau pell yn ôl.

(Er i adfynach chwerw a adawodd y gymdeithas rhyw flwyddyn ledaenu si ymysg mân fynachod Enlli fod y Priodor wedi'i erlid o Rydychen ar ôl cwta dau dymor dan amgylchiadau pur amheus a dweud y lleia'.) Ond roedd hynny flynyddoedd maith yn ôl, pa 'run bynnag.

Er gwaethaf ymdrechion carfan o eglwyswyr dylanwadol o dan arweiniad yr Aelod Seneddol, Benjamin Hall, (Llanofer ac Aber-carn), methodd yr Eglwys ymateb yn ddigon cyflym i ofynion y sefyllfa newydd a gododd yn sgil diwydiannu.

Bu pwyso mawr arnaf i'w gadael ym Mangor, ond parhâu ar fy siwrnai'n dalog a'r cyfrolau dan fy mraich a wneuthum.

Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg wedi cyflogi un o dditectifs enwocaf Prydain Fawr (a'i gynorthwydd) i ddod o hyd i Rosemary Butler yr aelod o Gabinet y Cynulliad Cenedlaethol sydd a chyfrifoldeb dros addysg dan 16 oed.

Gyda'r pwyslais diweddar ar iechyd corff a chadw'n heini drwy chwaraeon daeth yr arferiad o smocio o dan y lach.

Gwnâi ei safn fawr agored iddo ymddangos fel un mewn dirfawr boen, ac edrychodd Dan yn dosturiol arno.

Awdurdodwyd y Prif Swyddog Cynllunio, mewn ymgynghoriad â Chyfreithiwr y Cyngor a Chadeirydd y Pwyllgor Cynllunio, i roddi rhybuddion gorfodaeth dan y deddfau cynllunio ynglŷn ag unrhyw ddatblygiad marchnad awyr agored (ar y Sul neu unrhyw ddiwrnod arall) ac i erlyn mewn unrhyw achos yn codi o'r rhybuddion hynny.

Ac meddai yn y Gynhadledd fis Mehefin dan gysgod Dinas Brân (a lle well nag yn nghartref Eisteddfod y Byd): 'Bydded i nynni yma, o Gymry, fod yn gosmopolitaneiddrwyddiediciach nag o'r blaen, a bydded i ni dderbyn 'a few ..' a 'few..' .

Felly, am bron ugain mlynedd yr oedd y gyfradd ymhell o dan y nod a awgrymwyd gan Beveridge, a hefyd yn is na dim a freuddwydiodd Keynes amdano.

Byddai hyn yn cynnwys safleoedd dan y môr yn dwyn tystiolaeth o fywyd dynol pan oedd lefel y môr yn is nag yw'n awr fel yn ystod y cyfnodau cynhanesyddol.

Dodwch haenen sebon o dan dap dŵr sy'n diferu.

Fodd bynnag, a chymryd bod y glud sy'n eu dal wrth ei gilydd yn hyblyg i ryw raddau, yna fe allai blygu tipyn dan ddylanwad grymoedd allanol.

Fe aeth Richard Owen i weddio fel y medrai o dan y dwyfol deimlad, ac yn ei ddagrau.

'Esgusodwch fi, Mister Arlywydd,' meddai un arall o'r cynorthwywyr dan ei anadl, 'ond Mrs Thatcher yw'r ddynes hon, ac nid Mrs Gandhi.' Fe wn i hynny'n iawn,' meddai Brezhnev yn ddiamynedd, 'ond Croeso i'r Undeb Sofietaidd, Mrs Gandhi yw'r geiriau sy wedi eu sgrifennu ar y darn papur yma o'm blaen i.' Mae'r stori yn ddameg berffaith o'r hyn y mae'r bobl yn ei farnu a aeth o'i le yn hanes yr Undeb Sofietaidd.

(Gwyddwn, wrth gwrs, beth oedd diweddglo'r hanes, ond daliwn i obeithio, fel pe bawn yn blentyn, nad oedd yn wir.) Yng nghanol y gwasanaeth bu ergyd anferthol a chladdwyd Marie a'i thad o dan wal a cherrig.

Dan arweiniad y Parch Eifion Wyn Williams, cynhaliwyd Cyfarfod Gweddi ar ddechrau y flwyddyn yn Jerusalem.

Codai Phil y senglen at fwrdd y shêr, cymhwyso'r ochrau a'i rhoddi dan y gwasgwr.

chwilio am ddarnau o frigau crin o 'r llwyni a 'u hyrddio i ganol yr afon, ac yna ras wyllt i lawr y lan i weld y cychod yn ysgythru rhwng a thros y cerrig dan rym y lli.

Dwy'i ddim yn siŵr fod hynny'n wir am gymylau a glaw mân Abercrâf.DAN Y LABELI

Dan olau canhwyllau cynnes cyflwynwyd carolau mewn Almaeneg a Ffrangeg.

Ffrwyth partneriaeth rhwng y Llyfrgell Genedlaethol a Phrosiect y Canterbury Tales, dan arweiniad y Dr Peter Robinson o Brifysgol De Montfort, yw'r CD-ROM.

Eisteddasom ar gerrig oedd bron o'r golwg dan orchudd o fwsog a chen llwyd wyrdd ac oren a bonion clustog Fair yn argoeli gwledd o liw yn yr haf.

Efallai fod peth ofn a swildod o dan yr wyneb, ond adlais yr her sy'n aros.

Bellach roedd cael rhywun a fedrai'r Gymraeg yn hanfodol i'r swydd ddadleuol oedd dan sylw.

Gwnaed Ynot Benn yn aelod o Anrhydeddus Urdd y Llwynogod pan aeth y ganolfan ar dan ddwywaith nes bod rhaid atgyweirio ac ail-adeiladu go helaeth.

Dyna pam roedd o'n sleifio i weld y fuwch dan sylw bob awr o'r dydd a'r nos ac yn sbecian trwy hollt yn nrws y beudy rhag rhishio'r fuwch.

chwilod yn dodwy eu hwyau dan y rhisgl, a'r adar yn nythu yn y brigau new mewn tyllau yn y boncyff.

(c) Ceisiadau a gweithrediadau amrywiol a ddirprwywyd i'r Prif Swyddog Cynllunio CYFLWYNWYD er gwybodaeth adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio iddo:- (i) Ganiatau'r ceisiadau canlynol dan yr amodau a nodir ar eu cyfer yn y Gofrestr Ceisiadau:- (iii)Anfon y sylwadau canlynol at Awdurdod y Parc ar ôl ymgynghori â'r aelod lleol:-

Dwynwen, pes parud unwaith Dan wþdd Mai a hirddydd maith, Dawn ei bardd, da, wen, y bych; Dwynwen, nid oeddud anwych.

Cododd y brenin ei law ac ynghanol twrw'r dŵr gwaeddodd: Dowch ar fy ôl i rwan a gwyliwch rhag llithro ar y cerrig." Fel stori o lyfr yn yr ysgol, diflannodd o dan y pistyll dŵr.

I'r garej honno un diwrnod y daeth Harri Gwynn, oedd newydd symud o Lundain i Roslan i ffarmio - i gael bandiau brêc i'w gar, a chael Wil Sam yn ei wely dan y ffliw.

Am ganrif gyfan bu mil oedd o weithwyr dan yr hen drefn yn trethu eu nerth a cholli llawer o chwys, a daethai'r cyfnod hwnnw i ben.

Hebryngwyd y broga a'r gelen o dan wreiddiau'r wemen at risiau a grymai dan berfeddion pydredig y boncyff.

Cafwyd gwasanaeth cyhoeddus yng Nghapel yr Amlosgfa, Bae Colwyn, lle y daeth tyrfa deilwng i dalu'r gymwynas olaf dan arweiniad y Parchedigion Goronwy Prys Owen ac Isaac Jones, Abergele, a Mrs Alwena Jones yn gwasanaethu wrth yr organ.

Adweithydd niwcliar Chernobyl yn mynd ar dân.

Bydd miwsig Calypso i lonni ei feddwl drwy gydol y dydd, o dan y palmwydd, ar y traeth, yn y pwll nofio, yn wir, lle bynnag y bo.

Amser a ballai i ddisgrifio, llai fyth ddadansoddi, y llenyddiaeth a gynhyrchwyd o dan ysbrydiaeth yr eglwysi yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg.

Does dim amheuaeth fod statws merched wedi gwella o dan Gadaffi.

Curais ar y drws, a chlos o ato o dan fy ambarel, a chlywed sŵn traed rhywun yn dod i'w agor.

Cymerodd Dora, gweddw Gwyther, Derek dan ei hadain a rhoddodd arian iddo gychwyn ei fusnes trin ceir ei hun.

Darganfuwyd gwaddodion helaeth o olew, nwy a glo dan y môr; gellir cloddio mwynau gwerthfawr megis gro, tun, manganis, copr a hyd yn oed ddiamwntau o'r môr.

Gellwch gerdded yn hawdd o aber yr afon Ogwr ar hyd y traeth am tua dwy filltir a hanner nes cyrraedd Trwyn y Witsh dan Gastell Dunraven.

Efallai mair syndod mwyaf un dan yr amgylchiadau oedd maint y gefnogaeth i'r bechgyn coch.

(c) Ceisiadau a gweithrediadau amrywiol a ddirprwywyd i'r Prif Swyddog Cynllunio CYFLWYNWYD er gwybodaeth adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio iddo:- (i) Ganiatau'r ceisiadau canlynol dan yr amodau a nodir ar eu cyfer yn y Gofrestr Ceisiadau:- Cais llawn - adeiladu modurdy/ gweithdy preifat Cais llawn - estyniad ochr unllawr to brig i dŷ Cais llawn - estyniad cefn deulawr to brig i dŷ Cais llawn - estyniad unllawr i fwthyn a lleoli tanc nwy Cais llawn (diwygiedig) - estyniad unllawr i dŷ yn cynnwys modurdy Cais llawn - estyniad cefn unllawr i ffermdy Cais llawn - estyniad llawr cyntaf i dŷ i greu darpariaeth ar gyfer person anabl a modurdy newydd.

Jones (Arglwydd Maelor) yn arwain Noson Lawen, a'r plant fel angylion yn canu ac yn adrodd, a hiwmor a drama amser Lecsiwn - y Neuadd dan ei sang - yn gwrando ac yn heclo pan oedd galw.

Clywai sŵn traed yn nesa/ u, sŵn brigau crin yn torri o dan esgid drom.

Hon oedd ail fuddugoliaeth Caerdydd yn olynol dan Alan Cork.

Cruglwyth o dan cwlwm eirias, ac ogof goch yn ei graidd lle dywedwyd wrthi droeon yr ymgartrefai teulu'r Ddraig Goch.

Byddai agwedd dychmygus a chreadigol o'r fath yn gwahaniaethu'n fawr oddi wrth y sefyllfa bresennol sydd wedi ei sylfaenu ar feddylfryd negyddol dan ddylanwad y Comisiwn Archwilio, nad yw'n meddu ar arbenigedd addysgol na chydwybod gymdeithasol.

Jones, a'r llall, Coleg y Cyfansoddiad Newydd, o dan y Prifathro Thomas Lewis.

"'Dyw e ddim yn edrych yn lle mawr, Beti," meddai wrth ei wraig, "ond maen nhw'n dweud fod mwy na'i hanner e o dan ddaear - er mwyn diogelwch pe bai rhyfel yn dod, wrth gwrs." "Pe bai rhyfel yn dod, Idris?

Faber a Faber gyfrol dan yr enw 'An Athology of Welsh Short Stories', pedair ohonynt yn gyfieithiadau o rai Cymraeg ac un o'r pedair stori dan y teitl 'The Strange Apeman' gan Mr Tegla Davies.

Byr iawn fu ei harhosiad yno a chafodd waith fel mecanic dan hyfforddiant gyda Derek yn y garej.

Leciwn i weld Cymru yn dysgu unwaith ac am byth na enillwn i ddim byd dan y Saeson.

Cyfarfyddodd Cymdeithas Gymreig Dewi-Sant Ardal y Brifddinas am y tro cyntaf ym 1929, yn Schenectday, Efrog Newydd, o dan yr enw St.

Byddai'n rhaid datgan i'r heddlu ble fyddem yn aros, a golygai hynny osod ein cyfeillion dan amheuaeth.

Er mwyn gwneud hynny, y mae hi'n ei wthio i droi at ran arall, uwch, ohono'i hun, sef yr Hunan, neu'r Uwch-ego, dan yr enw Arthur.

Ffurfiwyd y Garreg Galch pan oedd y darn yma o'r wlad o dan y môr yn y cyfnod Carbonifferaidd, ac yn gorwedd ychydig islaw'r cyhydedd.

Gwir bod yna lenorion yng Nghymru o hyd sy'n ddigon ffodus i gael y Gymraeg yn famiaith, ond y maen nhw dan bwysau hefyd.

'Dan ni'n gweithio gyda'n gilydd, i'n gilydd.

Gadael y traeth yn sydyn am fy mod yn dychmygu bod tonnau'r môr yn adleisio galargan i'r sawl sydd dan faich, ond hwyrach mai o Iwerddon y dôi'r dagrau, am fod y wlad anobeithiol honno mor agos i'r traeth yma.

Dowch, helpwch eich hun.' Mwynhâi Dan y bara' menyn a'r jam a'r bara brith yn fawr iawn, a theimlai'n newynog ar ôl ei ginio cynnar a brysiog.

Chwarddodd Dan yntau wedi iddo ddarllen yr hysbysiad: 'Drwy i ddwr dorri i mewn a difetha'r stoc o bapur yn y seler, nid ymddengys Yr Utgorn yr wythnos hon.

"'Y Gath" ydi enw'r heddlu ar Dan Din yma.

'Dim diolch,' meddai Huw gan ymgladdu dan ddillad y gwely.

I gael gweld pam y mae Llwyd yn rhoi "Dan.

Diolchwyd i Gangen Rhiwlas am wneud paned o de, bydd y te dan ofal Cangen Rhosgadfan y tro nesaf.

Daeth yr ymosodiad ddiwrnod wedi i Arafat ddweud iddo ofyn i wyr arfog beidio saethu at yr Israeliaid yn yr ardaloedd sydd dan reolaeth y Palesteiniaid.

(Ganddi hi roedd y baedd Large White gorau ar Benrhyn Llyn.) Rhesymau gwahanol, fodd bynnag, a barai fod y postman lleol - priod a thad i bump o blant, a blaenor gwerthfawr gyda'r Annibynwyr - yn troi i mewn i Gerrig Gleision ambell i fin nos o dan yr esgus o ddanfon teligram.

Ei daith ffurfiannol gyntaf oedd honno o'i henfro i Wrecsam, lle cafodd ei dro%edigaeth o dan bregethu Walter Cradoc: ei berthynas â Cradoc yw pwnc Pennod IV Morgan Llwyd: ei gyfeillion a'i gyfnod.

fesul llyfr neu bennod neu hyd yn oed ar nifer y geiriau yn y testun/au dan sylw) a'r amser a gymerir i'w gyflawni.

Be sy gan hon o dan glust ei chap y dyddie hyn, gofynnai iddi ei hun.

Cynnyrch y Diwygiad Protestannaidd oedd yr Erthyglau, ac i'r garfan yn y mudiad a dueddai tuag at Rufain 'roedd y Diwygiad dan amheuaeth.

Cwestiynau fel 'Gan bwy, wrth bwy, ac o dan ba amgylchiadau y llefarwyd y geiriau a ganlyn - "Ai gwir yw, y preswylia Duw ar y ddaear?" "Ai ceidwad fy mrawd ydwyf fi?" "Ai cyfreithlon rhoddi teyrnged i Gesar?" neu - 'Ysgrifennwch nodiadau ar Feibion y Proffwydi, Jehofa Jire, Salome, Cleopas.'

Gall rhywfaint o'r dŵr drylifo yn ddwfn dan ddaear i wely'r graig.

Ddylai'r un gamblwr fyth fenthyg arian i gamblwr arall felly, neu bydd yn chwarae o dan anfantais.

Dan ni'n rhy bwysig, bellach i werthfawrogi straeon sydd â thipyn o lastig yn eu penolau nhw - neu felly mae'n ymddangos i mi.

Cafwyd datblygiadau pellach dan ddylanwad ymneilltuaeth a gwerthoedd Oes Victoria.

'Eistedd.' Wedi i Dan ufuddhau, estynnodd y Golygydd ei law am y llyfr a oedd yn ei ddwylo.

Awdurdodwyd y Prif Swyddog Cynllunio, mewn ymgynghoriad â Chyfreithiwr y Cyngor, i erlyn mewn achosion clir (yn eu barn hwy) dan y ddeddfau cynllunio heb gyflwyno'r achosion i'w hystyried gan y Pwyllgor ond ei fod i roi gwybod i'r aelod lleol am y sefyllfa cyn erlyn.

a llewygu o dan farn.

Gafaelai'r dwblwr mewn un pen o'r llafn a'i ddyblu ar lawr y felin, ac yna ei godi at fwrdd y shêr, ei gymhwyso, ei roi o dan y gwasgwr, ei drin o dan y gyllell, ac yna ei daflu ar draws y felin at y gweithiwr ffwrnais.

Gyda dyfodol nifer o'r sefydliadau addysgol sy'n cynnal y canolfannau dan fygythiad, bydd angen i'r cyllid a ddyrennir ar gyfer project gydnabod yr holl gostau sydd ynghlwm wrth ei gyflawni, er mwyn sicrhau parhad y ddarpariaeth o adnoddau i'r dyfodol.

Fel y syllai Dan arno, cododd ei ben oddi ar ei ysgwydd ac agorodd un llygad gwyliadwrus.

A gallai Deilwen Puw fod o dan ei gyfaredd, ac edrych arno ef yn hytrach nag ar Enoc fel cynhyrchydd.

Dyma fo'n dweud wrthyn ni wedyn, pan oedd o'n blentyn, fod gan ei dad o dŷ ar Topsham Road a bod yna un stafell yn y tŷ a bwgan ynddi, ac y byddai ei dad yn ei chadw dan glo bob amser.

Ei hiaith a'i threftadaeth Gymraeg oedd ei gobaith a'i gogoniant, ac yr oedd y rheiny dan warchae.

Dyma wlad o'r fath dlysaf - gwlad wedi bod unwaith, y mae yn amlwg dan driniaeth uchel; palasau a ffermdai mawrion ar bob llaw i mi, ond heb neb yn byw ynddynt - eu ffenestri yn yfflon, y muriau o'u cwmpas wedi syrthio, y perllanau mawrion a'r gerddi yr un ffordd â'r meysydd, a'r meysydd yn anialwch.

Ac mae'r wyau toredig a pherfedd ceiliogod yn siarad rhwng y meini ac o dan y cromlechi am genedlaethau diflanedig sydd yno o hyd yn llygaid ac yn llafar y Casiaid.

Daeth y sw^n eto, clec uchel fel pren yn torri o dan draed rhywbeth trwm.

Adroddiad yn dangos fod carfan Drosgïaidd dan yr enw ' Militant Tendency' yn ceisio rheoli'r Blaid Lafur.

Aeth Algis Geniusas â ni i fynwent uwchlaw'r hen ddinas yn Vilnius, heibio i'r tai ble'r oedd cŵn bach y drefn gomiwnyddol wedi arfer byw, i fyny y tu hwnt i'r fynwent swyddogol lle'r oedd pwysigion y sustem Sofietaidd yn gorwedd dan eu marmor trwm, draw i fryncyn bychan lle'r oedd cyrff y gwladgarwyr i gyd.

Ffurfio Sinn Fein dan arweiniad Arthur Griffith.

Daeth Eritrea wedyn yn rhan o Ethiopia, o dan system ffederal, hyd nes i Haile Selassie ddod â'r dalaith o dan reolaeth y llywodraeth ganolog yn Addis.

Ac wrth gwrs yr oedd Elias, Williams a Christmas yn grwydriaid mawr (yn wahanol, dyweder, i Griffith Hughes, y Groes- wen) a llawer mwy o bobl o ganlyniad yn dod o dan eu dylanwad.

A chlywed am yr hwch a'i pherchennog wnaeth o, ar y cynta', yn hytrach na'u gweld nhw, ac o ganlyniad, bu'n rhaid i'r ddau duthio ar ôl y bus am gryn hanner canllath neu well cyn cael mynediad iddo.) Gwaith digon dyrys oedd cael hwch i ddal bus o dan amgylchiadau cyffredin ond pan oedd honno â'i hanner ôl wedi'i glymu mewn bag peilliad roedd y gorchwyl yn anos fyth.

Chwipiwyd cudyn o wallt gwyn yn rhydd o dan ei sgarff wlân a neidiai hwnnw i'w llygaid a'i cheg fel mynnai'r gwynt.

Cafodd y deunydd ei ddarganfod o dan ran o Barc Arfordir y Mileniwm, hen safle Pwerdy Bae Caerfyrddin.