Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ddarpariaeth

ddarpariaeth

Yn ei farn ef dyma oedd y diffyg mwyaf amlwg yn y ddarpariaeth addysgol yng Nghymru.

Darparu deunydd cyfoethogi gwreiddiol yn y Gymraeg i ategu'r ddarpariaeth greiddiol mathemateg ar sail themau trawsgwricwlaidd.

Mater i'r Ysgrifennydd Gwladol yw sicrhau'r ddarpariaeth," meddir.

Wrth fynd at y drws, fe groesodd ei meddwl yn sydyn, fel y gwnaeth droeon yn ddiweddar, tybed beth fuasai ymateb ei mam - a'i thad, ran hynny - i'r fath ddarpariaeth a spaghetti i swper.

Buan y darfyddodd y ddarpariaeth yma - ac yna rhaid oedd iddo gystadlu am ei einioes.

Dylid nodi'n eglur gyfrifoldebau athrawon dosbarth ac athrawon eraill o safbwynt cydgysylltu'r ddarpariaeth a wneir gan yr ysgol a chan asiantaethau eraill.

mae'r Coleg Digidol yn ddarpariaeth newydd a fydd yn cyfuno gwasanaethau, profiad a sgiliau addysgwyr, hyfforddwyr, byd busnes a diwydiant, S4C a BBC Cymru er mwyn cynnig gwasanaeth dysgu gydol-oes ardderchog i wylwyr Cymru.

Mewn addysg, roedd lle i nodi gwelliannau, ond roedd y ddarpariaeth ysgolion o hyd yn ddiffygiol iawn yn yr ardal, er gwaethaf ymdrechion rhai o'r meistri haearn, a gwell darpariaeth o addoldai.

Codai pryder pellach, petai'r broses adnabod anghenion o fewn y cynghorau newydd yn arwain at anwybyddu anghenion neilltuol y disgyblion a'r myfyrwyr sydd yn mynd trwy'r ddarpariaeth gyfrwng Cymraeg, trwy fod cynrychiolwyr y system honno yn y lleiafrif bob amser wrth ystyried anghenion a blaenoriaethau a'r anghenion cyfrwng Cymraeg yn cael eu gosod yn ddarostyngedig i anghenion y disgyblion a'r myfyrwyr sy'n mynd trwy'r ddarpariaeth cyfrwng Saesneg yn bennaf.

Felly hefyd gyfraniad prin y diwydianwyr, cyflogwyr y boblogaeth, i'r ddarpariaeth addysgol.

Darperir pecyn integredig i godi hyder athrawon yn eu defnydd o TGCh ar draws y cwricwlwm yn dilyn cynllun NOF Ystyrir yrhaglenni teledu a'r ddarpariaeth Arlein, CD ROM a phrint fel un pecyn a fydd wedi eu teilwra'n benodol i gwrdd ag anghenion athrawon yng Nghymru trwy gyfrwng y Gymraeg.

Petai gyda ni fodd i edrych i lawr ar Gymru i dynnu "llun pum-munud" o blant dan bump yn yr ysgol dros y wlad o Gaergybi i Gasgwent, fe welem mai amrywiaeth sy'n nodweddu'r ddarpariaeth ar eu cyfer.

Ni ellir gorbwysleisio, felly, yr angen am ddarpariaeth helaeth o lyfrau, cylchgronau a phapurau o'r safon orau, a hefyd gynlluniau egnïol i'w marchnata.

Diddymodd y Ddeddf hon gategori%au statudol anabledd fel sail ar gyfer addysg arbennig, gan roi system i adnabod anghenion addysgol arbennig disgyblion unigol yn eu lle, ac yna penderfynu ar y ddarpariaeth briodol o addysg arbennig sydd ei hangen er mwyn cwrdd â'r anghenion hynny.

Yng ngoleuni'r newidiadau sydd ar y gweill o ran newid ffiniau a swyddogaeth unedau llywodraeth leol, nawr yw'r amser i bwyso am y ddarpariaeth benodedig hon.

Gyda dyfodol nifer o'r sefydliadau addysgol sy'n cynnal y canolfannau dan fygythiad, bydd angen i'r cyllid a ddyrennir ar gyfer project gydnabod yr holl gostau sydd ynghlwm wrth ei gyflawni, er mwyn sicrhau parhad y ddarpariaeth o adnoddau i'r dyfodol.

Ni fyddai'n bosibl o dan y drefn hon i ni warchod swyddogaeth arolygol PDAG, sef y dyletswydd i gynnig cyngor i'r system trwy adrodd ar y ddarpariaeth, gan ddinoethi'r sefyllfa fel y mae, gan gynnwys a yw'r Gweinidogion wedi cadw at eu haddewidion deddfwriaethol.

(ii) Adroddiad y Dirprwy Brif Swyddog Cynllunio bod y Cyngor, mewn cydweithrediad gyda'r Cyngor Sir a'r cynghorau cymuned, wedi gwneud arolwg llawn o holl lwybrau cyhoeddus y Dosbarth gyda'r bwriad o resymoli'r rhwydwaith a gwella'r ddarpariaeth ar gyfer cerddwyr.

Rhaid hefyd sicrhau fod rhieni yn cael yn ddigymell wybodaeth gyflawn am fanteision addysg Gymraeg, ac am y ddarpariaeth o addysg cyfrwng Cymraeg a gynigir yn lleol, sirol a chenedlaethol.

Rhoddwyd, hefyd, ddarpariaeth ar gyfer ei gostau teithio a chanpunt y flwyddyn i dalu i was am wneud y gwaith ar y tyddyn na fedrai ef ei hun ei wneud oherwydd pwysau ei ddyletswyddau.

O ran polisi, yr awdurdod addysg lleol sydd yn bennaf gyfrifol am gyllido'r ysgolion statudol, am arwain ysgolion ar natur y ddarpariaeth a gynigiant, am fonitro'r ddarpariaeth honno ac am argymell unrhyw newidiadau arwyddocaol.

Tasg PDAG yw hwyluso datblygu addysg yn Gymraeg gan yr holl asiantau statudol ac annibynnol a fedr gyfrannu at y ddarpariaeth.

Cafodd cynrychiolydd Pwyllgor y Cyngor dros Addysg fod y ddarpariaeth addysgol yn ddiffygiol iawn.

Roedd yna alw o fewn y byd addysg yng Nghymru am ddarpariaeth gyffelyb yn y Gymraeg.

Mae angen sicrhau parhad cyfundrefn o'r fath yn y dyfodol er mwyn gweld cynnydd pellach yn y ddarpariaeth i ateb gofynion teg yr ysgolion.

Bydd Addysg BBC Cymru yn cynnig: cyfleoedd dysgu am oes i bawb yn ogystal â thargedu cynulleidfaoedd allweddol ac anghenion arbennig.rhaglenni ysgolion yng Nghymru - yn ogystal â'r chwe awr ar BBC 2, ar hyn o bryd BBC Cymru yw'r unig ddarparwr rhaglenni addysg Cymraeg ar S4C, gan gynnig tua 30 awr y flwyddyn ynghyd â thua 70 awr y flwyddyn yn y Gymraeg a Saesneg ar Radio Cymru.rhaglenni dychmygus ac ysgogol ynghyd ag adnoddau o'r safon uchaf.ehangu'r ddarpariaeth i gynulleidfaoedd craidd yn yr ysgol gynradd a'r ysgol uwchradd i gynnwys pob oedran.wynebu'r her gymdeithasol a'r her economaidd yng Nhgymru'r dyfodol.ystod estynedig o wasanaethau i gynulleidfa ehangach trwy'r Coleg Digidol gan ffurfio partneriaeth â S4C, cyrff addysgol a hyfforddi ynghyd â diwydiant.

Pan ydym yn sôn am y ddarpariaeth bresennol yn y Gymraeg ar gyfer ieuenctid yr ydym yn syth yn meddwl am gyfraniad yr Urdd, y Ffermwyr Ifainc neu'r Ysgolion Sul.

Pleser oedd canfod fod yma ddarpariaeth ar gyfer athletwyr cadair olwyn.

Methodoleg Prif amcan ein harolwg oedd ceisio dod o hyd i sampl gynrychioladol o ddarllenwyr Cymraeg, a thrwy ddadansoddi ymateb y sampl honno, ddod i gasgliadau ynglyn â'u harferion darllen cy;chgronau, eu barn am y ddarpariaeth bresennol, ynghyd â'u barn ar beth hoffent weld yn cael ei gyhoeddi yn y dyfodol.

Rhoddwyd disgrifiad cyffredinol o blant ag anghenion addysgol arbennig fel rhai ag anawsterau dysgu byddai'n galw am ddarpariaeth arbennig.

Cerdd am yr haul yn codi o'r dwyrain fel grym daionus yw hon, cerdd am ddarpariaeth Duw ar gyfer dyn ac am draddodiad Cristnogol Cymru.

Hybu defnyddio'r Gymraeg drwy sicrhau'r ddarpariaeth briodol o lyfrau, cylchgronau a phapurau a gyhoeddir, a cheisio sicrhau darllen eang arnynt.

Ar kibbutz Negba, mae Siwsan Jablonski wrth ei bodd â'r ddarpariaeth ar gyfer ei phlant hi.

Y mae'r Papur Gwyn yn cynnig tameidio'r cyfrifoldebau dros y system addysg yng Nghymru, felly, gan wneud yn anos sefydlu darpariaeth gyd-lynus o'r bôn i'r brig a fyddai'n rhoi hyder i'r disgyblion a'u rhieni fod y ddarpariaeth briodol wedi'u sicrhau ar eu cyfer.

Dylid gwneud arolygon rheolaidd o'r ddarpariaeth cyfatebol o adnoddau yn yr ysgolion cyfrwng Gymraeg er mwyn mesur i ba raddau mae'r cyfle yn gyfartal i bob disgybl sy'n derbyn addysg drwy gyfrwng y Gymraeg.

Mae angen datblygu'r ddarpariaeth ymhellach er mwyn sicrhau fod darpariaeth ar gael ar gyfer unrhyw un yng Nghymru sy'n dymuno ennill sgiliau ieithyddol neu eu gwella.

Derbynir yr angen am ddarpariaeth arbennig ar gyfer cynulleidfaoedd Cymraeg ac am anghenion ardaloedd arbennig.

Mae i ba raddau y mae ar ddisgybl angen cymorth ychwanegol yn dibynnu ar gontinuwm, a dylid ystyried hynny yng nghyd-destun y ddarpariaeth sydd ar gael fel rheol.

Gyda'r esgus eu bod yn archwilio'r gwahanol bosibiliadau, gwnaeth Awdurdod Addysg Ceredigion arolwg yn nechrau 1998 o'r ddarpariaeth o addysg gynradd yn y sir.

Mae polisi%au ysgol-gyfan yn cael eu hategu gan gyfarwyddyd sy'n galluogi athrawon i adnabod, asesu a darparu cefnogaeth ar gyfer anghenion unigolion, ac yn galluogi uwch-reolwyr a llywodraethwyr i fonitro ansawdd y ddarpariaeth.

Y gwir amdani oedd fod y ddarpariaeth yn afradlon o hael.

Mae'r adroddiad yn cydnabod gwerth a nerth cyfraniad y mudiadau gwirfoddol ac asiantaethau eraill i'r maes ac mae ynddo gynigion cadarn ar gyfer datblygu a gwella'r ddarpariaeth drwyddi.

A yw trefniadau'r ysgol yn galluogi disgyblion i wneud y cynnydd mwyaf posibl, gan sicrhau bod cwricwlwm eang a chytbwys ar gael, yn cynnwys y Cwricwlwm Cenedlaethol, addysg grefyddol, lle bo angen hynny'n gyfreithiol, ac unrhyw ddarpariaeth gwricwlaidd arall?

Gweithiai dwy ffactor eisoes fel lefain yn y blawd i newid y ddarpariaeth annigonol hon.

Disgwylir y bydd y ddarpariaeth Gymraeg ar gyfer y plant sydd ag anghenion addysgol arbennig yn cael ei chrybwyll yn y cynlluniau yma.

Y mae modd adnabod tri chyfnod o addysg: cyfnod addysg cyn- statudol, cyfnod addysg statudol, a'r cyfnod addysg ôl statudol sy'n cynnwys addysg bellach, addysg uwch ac addysg gymunedol barhaus, a'r ddarpariaeth ar gyfer dysgu Cymraeg gan oedolion yn brif ystyriaeth ynddo.

Mae'r ddarpariaeth ar gyfer dysgu'r Gymraeg wedi ehangu'n fawr ledled Cymru yn ystod y cyfnod diweddar.

Dylid bod peirianweithiau i alluogi'r tîm o uwch-reolwyr a'r corff llywodraethu i fonitro effeithiolrwydd y ddarpariaeth ar gyfer disgyblion ag AAA.

Mae'r Gymraeg yn iaith yn ein hysgolion boed yn fam iaith neu'n ail iaith ac mae hyn bellach yn rhoi statws fel bod y ddwy iaith ochr yn ochr, meddai Arwel George, Pennaeth Ysgol Gyfun Penweddig, un a fu'n ymgyrchu dros gael y ddarpariaeth.

Wrth gwrs, roedd un diffyg yn y ddarpariaeth.

Bydd BBC Cymru yn sicrhau bod adnoddau addysgol ar gael i bawb a bydd yn defnyddio'r dechnoleg ddigidol sy'n datblygu i ymestyn a chryfhau ei ddarpariaeth.

Ond mae hefyd wedi bod yn fodd i hoelio sylw ar y ddarpariaeth a wneir ar gyfer plant dan bump.

Yn ychwanegol at bynciau, mae gofyn i arolygwyr ystyried dwy agwedd arall ar y ddarpariaeth gwricwlaidd: (i) y Dimensiwn Cymreig a (ii) y themâu trawsgwricwlaidd (addysg yrfaoedd, dealltwriaeth gymunedol [gan gynnwys dinasyddiaeth], dealltwriaeth economaidd a diwydiannol, addysg iechyd ac addysg yr amgylchedd).

Swyddogaeth PDAG yw cynnig arweiniad i'r system ar sut i hwyluso'r fath ddarpariaeth gyd-lynus, ar gyfer plant yn eu blynyddoedd cynnar trwy'r system statudol a'r colegau, i'r addysg barhaus ar gyfer oedolion yn eu cymunedau.

Mae'r Coleg Digidol yn ddarpariaeth newydd a fydd yn cyfuno gwasanaethau, profiad a sgiliau addysgwyr, hyfforddwyr, byd busnes a diwydiant, S4C a BBC Cymru er mwyn cynnig gwasanaeth "dysgu gydol-oes" ardderchog i wylwyr Cymru.

Waeth beth arall ddigwyddith yn Eisteddfod Genedlaethol Môn yr wythnos nesaf, fe ellir dweud i sicrwydd y bydd hi'n Eisteddfod hanesyddol, oherwydd fe fydd gan S4C Digidol y ddarpariaeth deledu fwyaf cynhwysfawr a fu erioed o unrhyw Eisteddfod Genedlaethol.

Nid yw'r ystyriaeth hon yn gwbl briodol ar gyfer y sefydliadau cyhoeddus sirol a chenedlaethol (megis yr awdurdodau lleol, CBAC, ACAC a'r Cynghorau Cyllido) sydd yn ymdrin â'r strwythur cyflawn ac yn monitro cyd-bwysedd y ddarpariaeth.

* gyda lles y plentyn yn egwyddor sylfaenol y ddarpariaeth;

Ym mhob pwnc bydd angen nodi a yw cynllunio wedi arwain at y dilyniant, y cydbwysedd a'r cyfoeth priodol yn y ddarpariaeth gwricwlaidd ar gyfer yr holl ddisgyblion.

Dosbarthwyd gwybodaeth am ddarpariaeth dysgu Cymraeg trwy Gymru a chafwyd cyfle i roi cyngor i'r nifer fawr o bobl a ddaeth i mewn i'r uned.

Y Gymraeg yn y Ddarpariaeth Y Ddarpariaeth Gymraeg

Mae datganiad y Swyddfa Gymreig i'w groesawu, ond mae'r dystiolaeth isod yn awgrymu bod cryn ffordd eto i fynd cyn cyrraedd y nod o safbwynt y ddarpariaeth mewn nifer o bynciau.

Yn ail, mae cyflwyno rheolaeth ysgolion yn lleol (RHYLL) yn annog AALl i gael rhesymoliad eglur dros eu darpariaeth ar gyfer disgyblion ag anghenion addysgol arbennig ac i werthuso'r ddarpariaeth honno'n rheolaidd, ac archwilio ac adolygu'n gyson y modd y rhennir adnoddau rhwng yr amrywiol fathau o ysgolion a lleoliadau.

hybu a marchnata'r ddarpariaeth Gymraeg drwy ymgyrch cyhoeddusrwydd.

Mae angen hybu cydweithio rhwng y prif gyfranwyr yn y maes hwn ar bob lefel, yn genedlaethol ac yn lleol, er mwyn sicrhau lefel addas o ddarpariaeth addysg Gymraeg.

Mewn ardaloedd eraill, megis cymoedd y de lle mae'r ddarpariaeth o ysgolion cyfrwng Cymraeg wedi cynyddu'n sylweddol yn ystod y degawdau diwethaf, gellir rhagweld y byddai dileu cyfrifoldeb strategol yr awdurdod lleol yn llesteirio'r fath dwf yn y dyfodol.

Lle cred yr AALl bod yr anghenion cymaint fel bod rhaid iddynt hwy, yn hytrach na'r ysgol, benderfynu ar y ddarpariaeth addysgol arbennig, yna mae'n ddyletswydd arnynt i wneud datganiad ffurfiol o AAA sy'n arenwi anghenion y disgybl ac yn gwneud darpariaeth briodol ar eu cyfer.

Byddai hyn yn cynnwys ehangu'r ddarpariaeth Gymraeg yn y byd darlledu ac adloniant a chyhoeddi a hynny trwy gyfryngau'r iaith Gymraeg a Saesneg.

(c) y llythyr yn cynnig newidiadau yn y system i reoli'r ddarpariaeth o wersi Cymraeg i oedolion, REORGANISATION OF

Gall y ddarpariaeth o ran themâu trawsgwricwlaidd a datblygu'r dimensiwn Cymreig o fewn ysgolion fod ar sawl ffurf wahanol, ac efallai y dysgir rhai agweddau mewn nifer o feysydd pynciol.

ehangu'r ddarpariaeth i gynulleidfaoedd craidd yn yr ysgol gynradd a'r ysgol uwchradd i gynnwys pob oedran.

Welais i erioed y fath ddarpariaeth gyflawn ac effeithiol ar gyfer newyddiadurwyr tramor.

Gwendidau: Yn y cyfnod cyn Quangos, yr oedd Awdurdodau Lleol yn gyfrifol am yr ystod cyfan o ddarpariaeth addysg ar gyfer y gymuned o Addysg Feithrin hyd at Gynradd, Uwchradd ac Addysg Bellach.