Ni ddeallodd bobl unigol erioed.

Ni ddeallodd tad Elfed ond ychydig eiriau o'r bregeth.

Cymorth beirniadaeth E Lewis Evans, y mae M Wynn Thomas yn edmygus iawn ohono, ysgolhaig a gweinidog Annibynnol a ddeallodd yn gynnar ba mor astrus oedd ei arwr; a chymorth beirniadaeth Hugh Bevan ar ei ôl, yr hwn yn Morgan Llwyd y Llenor a astudiodd yr awdur fesul llyfr yn ogystal ag yn gyffredinol.

Ni theimlai gymaint â hynny o golled ar ôl ei gyfeillion chwaith, hyd yn oed pan ddeallodd bod posibilrwydd y caent eu darganfod gan y fyddin Brydeinig.

Ni ddeallodd finnau chwaith.

Ond un diwrnod daeth gūr bonheddig cyfoethog ar gefn march glas i Aberceinciau gan holi am ūr y tū a phan ddeallodd ei fod wedi mynd i Abergwesyn fe aeth i'w gyfarfod.