Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ddeddfu

ddeddfu

Os nad yw'r Cynulliad am baratoi'r ffordd i ddeddfu ar yr iaith Gymraeg, yna'r neges i San Steffan yw nad yw'r Cynulliad yn dymuno nac yn ewyllysio cymryd cyfrifoldeb am yr unig faes sy'n unigryw iddo. 11.

Y ffordd ymarferol i'r Cynulliad gefnogi'r iaith yw datgan ei hawl foesol i ddeddfu ar fater y Gymraeg yn hytrach nac ymddiried y mater i San Steffan.

Barn Cymdeithas yr Iaith yw y dylai'r Senedd yn Llundain ildio'r hawl i ddeddfu ar yr iaith Gymraeg i'r Cynulliad Cenedlaethol.

(b) Ymgynghoriadau gan Gyrff Cyhoeddus neu'r Cyngor Sir fel Awdurdod Ffyrdd ar faterion cynllunio cyffredinol lle nad oes hawl statudol gan y Cyngor i ddeddfu ynglŷn â'r materion e.e.

Yn ol y Ddeddf Sylfaenol perthyn yr hawl i ddeddfu i'r Lander bob amser pan fo hynny'n bosib, oni neilltuwyd ef gan y Cyfansoddiad i'r Senedd Ffederal; dyna adlewyrchu egwyddor subsidiarity.

Hyderwn y bydd cyhoeddi'r ddogfen hon -- law yn llaw â dulliau eraill o weithredu -- yn sbarduno trafodaeth ac yn ennyn cefnogaeth i ddeddfu er mwyn gosod seiliau cadarn i ddatblygu'r iaith Gymraeg yn iaith genedlaethol, fyw i Gymru gyfan fel rhan o'r broses ehangach o ddemocrateiddio ein gwlad.

Yr oedd y cynnig sosialaidd yn rhy fanwl, gan nad oedd y Blaid eto'n ddigon cryf i fod yn manylu fel petai hi ar fin ennill awdurdod i ddeddfu.

Fe ddylai pobl sydd am i ddatganoli gael ei estyn a'i wireddu weld y potensial sydd gan ddeddfu o blaid y Gymraeg i osod cynseiliau deddfu mewn meysydd eraill.

At Gymdeithasau'r Orsedd, yr Eisteddfod Genedlaethol, a'r Cymmrodorion, i ofyn am eu nawdd i Gerdd Dant, a'u bod hwy i reoli neu ddeddfu bod y delyn a'r canu penillion i gael eu priod le ar raglenni'r dyfodol.

Nid mater o ddeddfu negyddol yw hi o hyd er mwyn creu rhwystrau, ond mae deddfau yn fodd i ymrymuso a rhyddfreinio unigolion a chymdeithas, creu amodau ffafriol ar gyfer datblygiad, a danfon neges glir a phendant ynglñn â gwerthoedd cymdeithas.

Galwn hefyd ar i'r Cynulliad ddatgan ei hawl foesol fel corff llywodraethol democrataidd ein gwlad i ddeddfu ar yr iaith Gymraeg, a mynnu gweithredu arni yn hytrach na'i gadael yn San Steffan.

Hyn neu fynnu'r hawl i ddeddfu ar faterion ieithyddol.