Ers dros dwy flynedd buom yn casglu enwau ar ddeiseb fawr dros Ddeddf Iaith Newydd -- dewch i Gaerdydd i'w chyflwyno i'r Cynulliad ac i ddangos cefnogaeth i'r galwad.

Ond er na dderbyniodd o mo'r ddeiseb i'w law, does dim dwywaith na chafodd o a'i bennaeth y neges yn gwbl glir.

Cefnogwch ran gyntaf ein brwydr, yn erbyn y cwmnïau ffôn symudol, trwy ychwanegu eich enw i'r ddeiseb Galwad Dros y Gymraeg.

Rhowch eich enw ar y ddeiseb i fynnu gwasanaeth Cymraeg gan y cwmnïau ffôn, ac i alw am Ddeddf Iaith Newydd i'r Ganrif Newydd.

Cynnig gan y Grwp Addysg yn condemio Rod Richards am wrthod hyd yn oed i dderbyn y ddeiseb yn galw am Ryddid i Gymru mewn Addysg.

Casglwyd yr enwau ar y ddeiseb gan Ray Davies, y Cynghorydd Llafur o Bedwas sydd yn aelod o Gymdeithas yr Iaith Gymraeg.

Yn y cyfarfod rhybuddiodd DJ Williams, Abergwaun, dan gyfarwyddyd JE yn ddiau: "Pe byddem ni ym Mhlaid Cymru, neu unrhyw blaid arall, yn gwneud y Ddeiseb yn fater plaid,-byddai'n ddinistr sicr i'r ddeiseb honno%.

Mae'n rhaid inni roi'n holl galon yn y gwaith o drefnu'r Ddeiseb; rhaid iddi fod yn llwyddiant sgubol neu gwneud drwg mawr a wnaiff i Gymru%.

Ond nid yw cyflwyno'r ddeiseb ond rhan o'r gweithgarwch.

Yr oedd tasg anferth o fawr o flaen y pwyllgor; trefnu ymgyrch trwy bob rhan o Gymru i oleuo ac addysgu a chreu argyhoeddiad ac at hyn trefnu'r gwaith manwl o fynd a ffurflen y Ddeiseb o dŷ i dŷ, nid yn y pentrefi Cymraeg yn unig ond hefyd yn yr ardaloedd poblog a Seisnig yn Sir Fynwy (Gwent erbyn hyn), Morgannwg a mannau eraill.

Rwy am lofnodi'r ddeiseb...

Y canlyniad fu'r Welsh Courts Act, 1942, deddf seneddol a ddiystyrodd holl fwriad y ddeiseb ac a adawodd y Saesneg o hyd yn unig iaith swyddogol y llysoedd cyfraith a'r gwasanaethau cyhoeddus oll.

Wrth lansio'r ddeiseb fe alwodd Dafydd Morgan Lewis, Swyddog Ymgyrchoedd y Gymdeithas, ar i Rhodri Morgan, Prif Ysgrifennydd Cymru, gadw at y gair a roddodd pan drafodwyd y Mesur Iaith (a ddaeth yn Ddeddf Iaith 1993) yn y Senedd ar Orffennaf 15ed y flwyddyn honno.

Un o'r pethau cyntaf a wnaeth y pwyllgor oedd cyhoeddi ffurflen y Ddeiseb.

Dyma'r Rhyddfrydwyr hwythau'n penderfynu cefnogi Ymgyrch ond eu bod hwy am drefnu Cyfamod, fel yn Sgotland, yn hytrach na Deiseb, ac fe drefnid yr Ymgyrch a'r Ddeiseb gan y Blaid Ryddfrydol ei hun.

Cofiwch arwyddo'r ddeiseb dros Ddeddf Iaith Newydd.

Cerddodd gorymdaith fawr o aelodau'r Gymdeithas o Faes yr Eisteddfod yn Llangefni at y Swyddfa Gymreig yng Nghaerdydd gan gasglu 20,000 o enwau ar Ddeiseb ar y ffordd.

Cafodd y ddau bob cyfle i dderbyn y ddeiseb ar faes y 'Steddfod ac yn y diwedd gorfu i ni fynd â'r neges at Rod yn ei swyddfa.

Bwriadwn gyflwyno'r ddeiseb i'r Cynulliad Cenedlaethol mewn rali fawr yng Nghaerdydd yn hydref 2001. Beth yr ydym yn ei ddisgwyl gan y Cynulliad Cenedlaethol?

Cofiodd Horton yn sydyn mai Rowland Laugharne oedd wedi derbyn y ddeiseb honno!Fo o bawb!

Cysylltwch â'r Swyddfa yn Aberystwyth i ofyn am fwy o gopïau o'r ddeiseb.

Roedd Rod Richards wedi gwrthod, dro ar ôl tro, derbyn deiseb addysg y Gymdeithas, ac felly yr unig ffordd o fynnu ei fod yn talu sylw i ddymuniadau pobl Cymru oedd mynd â'r ddeiseb at ei swyddfa yn bersonol.

Rhaid sicrhau ein bod yn dosbarthu'r ddeiseb mor eang â phosib ymysg y choedd a mudiadau a chymdeithasau a chyrff eraill.

Yn ystod Eisteddfod yr Urdd a'r Eisteddfod Genedlaethol bydd eisiau llawer o help ar stondinau'r Gymdeithas i gasglu'r enwau ar y ddeiseb.

Gofynnai'r ddeiseb i'r Pwyllgor ailfeddwl.

Roedd y mwyafrif wedi arwyddo'r ddeiseb yn ildio i'r Senedd - o'u hanfodd.

Diolch yn fawr i Sioned Elin a Branwen Nicholas am gludo'r neges ar ein rhan ni ac ar ran y miloedd ar filoedd arwyddodd y ddeiseb.

Arwyddwch y ddeiseb Galwad Dros y Gymraeg.

Ychydig a wyddai'r diniweitiaid oedd yn crwydro'r wlad ar gefn beic i gasglu enwau ar ddeiseb i wrthwynebu rhoi adeiladau gwersyll y Llynges ym Mhenychain i 'Byclins' ar ol y rhyfel fod cytundeb yn bod cyn eu codi erioed rhwng Billy, a barchusodd i Syr William, a'r 'admirality', mai eiddo Butlin fyddai Penychain ar ol y rhyfel.

Nid oedd yn ddeiseb yng ngwir ystyr y gair.

Bydd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn awr yn lobïo holl aelodau'r Cynulliad, trefnu cyfarfodydd cyhoeddus a galw am gefnogaeth mudiadau eraill er mwyn egluro'r dadleuon yn llawn a chasglu enwau ar y ddeiseb.

Credwn ei fod yn bwysig mai'r Cynulliad Cenedlaethol sy'n rhoi arweiniad ar y mater pwysig hwn - syniad a gafodd ei ategu'n glir yn yr ymateb syfrdanol (dros gyfnod byr o amser) a gawsom i'r ddeiseb.