Mewn nodyn ar y dechrau dywed fod y 'llyfrau cofnodion yn awr ynghadw gan lywydd y Gymdeithas er ei dechreuad, sef Prifathraw Coleg yr Iesu h.y.

Dyma'r rhan o'r gêm lle na all neb broffwydo beth sy'n mynd i ddigwydd, lle yr ydych chi a'ch gwrthwynebydd yn creu sefyllfaoedd na all neb eu rhagweld, ac, efallai, sefyllfaoedd na fu erioed o'r blaen mewn unrhyw gêm ers y dechreuad.

Ers dechreuad gwareiddiad mae'r dynolryw wedi edrych ar y sêr ac wedi ceisio dehongli eu safle yn y greadigaeth.

Ond y mae geiriau OM Edwards wrth adrodd hanes dechreuad 'y Dafydd' yn teilyngu ystyriaeth am resymau eraill hefyd.

'Roedd yr awdl yn sôn am oes aur celfyddyd a gwarineb, ond ar ddiwedd y Rhyfel dechreuad yr Oes Oer ac nid yr Oes Aur a welwyd yn Eisteddfod Rhosllannerchrugog.

Thema ganolog: Gwrthdaro: y gwrthdaro rhwng yr hen werthoedd a'r gwerthoedd newydd, rhwng Cymru Oes Victoria a Chymru'r ugeinfed ganrif; rhwng Sosialaeth a Chyfalafiaeth; rhwng anterth a dechreuad cwymp yr Ymerodraethau Mawrion; rhwng aelodau'r Orsedd, cefnogwyr a dilynwyr Iolo Morganwg, a'r ysgolheigion newydd, dinoethwyr Iolo; rhwng beirdd hen-ffasiwn yr Orsedd a beirdd 'yr Ysgol Newydd'; rhwng cenedlaetholdeb a Phrydeindod.

Cafwyd dechreuad perffaith pan sgoriodd Nathan Blake ar ôl 13 munud.

Dechreuad cemeg.

Rwyn ffyddiog y bydd Llanelli yn ennill er gwaetha'r dechreuad simpil mae nhw wedi ei gael i'r tymor.

'Roedd awdl anfudugol James Nicholas yn adlewyrchu dechreuad oes y brotest.

Oherwydd natur ddethol yr aelodaeth bron na ellid dadlau fod dechreuad y Dafydd i'w olrhain yn ôl i gyfarfyddiad cyntaf OM Edwards a Puleston Jones â John Morris Jones.

Ymddengys mai gyda 'llywydd y Gymdeithas' y dylid cymryd 'er ei dechreuad', nid gyda 'llyfrau cofnodion', oblegid fel y tystiolaetha T.

Y mae rhan arall y plwyf - y deheubarth - uwchlaw hen Glawdd y Mynydd lle gorwedd clwstwr o dyddynnod bach Trefenter a'u dechreuad o dai unnos a godwyd yn y ddeunawfed ganrif gan y sgwatwyr crwydrol.