Deilliai'r achosion Gwyddelig fynychaf o gwerylon yn ymwneud â thir a deiliadaeth, neu drais a gyflawnid yn ystod cynhenna parhaus, weithiau dros genedlaethau lawer, rhwng dau deulu.

Deilliai ei awdurdod cynhenid o'r llys, gwraidd pob 'urddas a maeth'.

Y gwreiddyn materol ffisiolegol a ystyrid bennaf yn eu hathroniaeth ac ohono ef y deilliai hanfod pob gras a rhinwedd.

Yn ei dro deilliai ohono hefyd reddf sylfaenol i fagu ewyllys dda.