Gwylio a deall y sêr Er ei bod hi'n bosib gwylio'r sêr gyda dim mwy na llygaid ac amynedd, mae seryddion wedi dysgu llawer mwy ers i Galileo droi ei delesgop ar y wybren uwchben am y tro cyntaf a gweld pethau nad oedd yn bosib eu gweld gyda'r llygaid yn unig.
Mor dda hefyd y cofiai ei chyfnither, Anna Maria, merch ei Hewyrth Joseph y ddwy ohonynt ar lawnt fechan Trefeca Isaf yn gorwedd ar eu cefnau i weld y sêr a'r lleuad trwy delesgop rhyfeddol ei hewyrth, wedi eu swyno gan ddirgelwch peiriant a fedrai dynnu'r sêr a'r nef ei hun mor agos atynt.
Dim ond trwy delesgop neu ddeulygadion y mae'r rhan fwyaf o ser yn weladwy, gan eu bod yn rhy wan inni allu eu gweld a'r llygad.
Yr enghraifft fwyaf o'r math yma o delesgop yw'r un yn arsyllfa Yerkes, arsyllfa Prifysgol Chicago.
Ers i Galileo ddefnyddio'i delesgop am y tro cyntaf i edrych ar y sêr mae technoleg telesgopau wedi datblygu'n fawr iawn.
Pan fydd seryddwyr yn edrych trwy delesgop ar Alffa Cen- tawrws, gwelant oleuni a adawodd y seren bedair blynedd yn ol.