Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

dic

dic

Ni pharodd y berthynas honno'n hir iawn chwaith ac aeth Dic i yfed yn drwm.

Byddaf yn meddwl weithiau tybed a fyddai Dic wedi dangos rhyw hoffter tuag ataf i petai Mam heb ddangos mor eglur ac mor aml iddo nad oeddwn i'n deilwng o serch neb.

Mae wedi cael sawl swydd - bu'n was ffarm i Stan Bevan yn Llwynderi Fawr, bu'n borthor mewn ysbyty, bu'n ofalwr ym Mrynawelon, bu'n gweithio gyda'i ffrind gorau, Dic Deryn a bu'n borthor mewn gwesty yn Cheltenham.

Doedd tad Carol ddim yn hapus gyda'r berthynas o gwbl felly symudodd Carol i fyw at Dic a dyweddïodd y ddau.

gofynnodd Dic.

'Roedd y Prifeirdd Geraint Bowen a Dic Jones wedi gallu creu portread rhamantaidd, delfrydol ac oesol-gadarn o'r amaethwr a'i fyd, ond erbyn hyn rhaid oedd gofyn y cwestiwn: 'Tra bo dynoliaeth a fydd amaethu'? Mae Ceri Wyn Jones yn ymdrin â'r gofidiau a'r anawsterau a oedd yn llethu ffermwyr ar ddiwedd y ganrif, baich a oedd yn drech na llawer ohonynt.

Dyfynnaf hi â mawr ddile/ it, canys rhydd i mi'r cyfle i grybwyll y ffaith mai 'Beddargraff Twrnai' yw testun yr Englyn Ysgafn yn Eisteddfod Bro Madog y flwyddyn nesaf, ac mai'r Prifardd Dic Jones fydd yn beirniadau.

O gofio fod y mab yn cynrychioli gwedd ar y tad, nid yw'n syn nad oes sôn o gwbl yma am alar y fam (fel a geir mewn marwnadau i blant yn y cyfnod modern, megis awdl Robert ap Gwilym Ddu i'w ferch, a 'Galarnad' Dic Jones).

'Roedd Ifan Jones (Peris) yn agos at orffen pan ddechreuais i ar y tripiau, felly ni chefais y fraint o'i gwmni ef, ond cofiaf ef a'i frawd Richard (Dic Peris - tad Arwel, Hogia'r Wyddfa).

Dwedwch wrth Mr Bassett a Dic fy mod yn dod ymlaen yn iawn." Daeth y nyrs atynt.

'Lle rwyt ti'n mynd?' meddai 'nhad wrth weld Dic yn pacio'i fag.

"Ie." "O?" "'Dŷch chi ddim yn swnio'n falch iawn, Beti!" "Wel..." "Castell Dracula," meddai Dic.

Ond crwtyn serchog oedd Wil a phawb yn ei hoffi a chael blas ar ei ffraethineb annisgwyl, ac yr oedd yn ffefryn mawr gan Dic.

O '74 hyd heddiw. Y sêr o'r gorffennol licen i weld yn dod nol yw Sean McGurk, Gina, Madog a Dic Deryn.

Sylweddolodd Denzil mewn pryd fod Dic yn ei dwyllo a diflannodd Dic gydag arian til y siop yn ei boced.

, gan gyfeirio at Wil, a phawb yn chwerthin a chyfrannu mymryn o ffraethineb at y sgwrs, a Dic yn rhoi hergwd i ysgwydd Wil, a hwnnw'n gwenu heb falio dim.

Gwyddai hefyd y byddai ei fam - fel rhyw fath o ymddiheuriad dros beidio â' i amddiffyn pan gosbid ef - yn gwthio chwecheiniog, neu hyd yn oed swllt, yn llechwraidd i'w law, ac roedd hynny'n ei blesio'n iawn ac yn tanseilio datganiad f'ewythr, "Wel, os na halwn ni ef bant i'r ysgol, rhaid ei gadw fe'n brin o arian a chadw disgyblaeth iawn arno." Pan ddechreuodd Dic fynd i Ysgol Ramadeg Derwen, i'r Dosbarth Cyntaf, roedd yn cael mwy o arian poced mewn wythnos nag a gawn i am fis pan oeddwn yn y Chweched Dosbarth.

Yn 1999 dychwelodd eto i dreulio'r haf gyda Cassie a chafodd 'fling' gyda Dic Deryn.

Dic Jones oedd yr ail.

Dechreuodd Carol weld Dr Gareth Protheroe y tu ôl i gefn Dic ond rhoddodd Doreen wybod iddo.

Mae Cassie wedi cael affêrs gyda Rod, Dic Deryn ac Eddie.

Donald Evans oedd yr ail, a byddai wedi cael ei gadeirio pe na bai Dic Jones yn y gystadleuaeth.

Cerddi eraill: Donald Evans oedd yr ail, a byddai wedi cael ei gadeirio pe na bai Dic Jones yn y gystadleuaeth.

Roedd y bwrdd wedi ei osod yn barod ar gyfer brecwast drannoeth, bowliau bara llaeth wyneb i wared mewn rhyw wyth neu naw o lefydd, ar wahân i lle'r oedd Dic yn eistedd, y lamp baraffin ar y wal uwch ei ben wedi ei throi i lawr rhag iddi fygu yn y drafft.) "Roedd hi'n bert iawn, gwraig y ffarmwr yma.

'Roedd gan Dic freuddwyd o ailgychwyn busnes yng Nghwmderi a pherswadiodd Denzil i roi arian yn y busnes.

Gofi di Dic yn dweud eu bod yn gwisgo sgidie gwadne rwber bob amser, am eu bod yn saffach iddyn nhw gyda'u gwaith yn y goleudy.

Roedd gwahoddiad i chwech ohonom i'w sosial, ac aethom mewn hen Austin oedd gan Dic Tyddyn Bach, pedwar ohonom fel sardines yn y tu ôl ac yn chwys diferol.

Mr Bassett neu Dic Llongwr, falle.

Yr ail oedd Ieuan Wyn, ac ef y dymunai Dic Jones ei gadeirio.

Ceisiodd Lisa fyw gyda Dic am gyfnod ond 'doedd cyd-fyw ddim yn hanner cymaint o sbort ag affêr a chwalodd y cwbwl yn fuan wrth i Lisa ddychwelyd at Barry John a'i dwyllo yntau hefyd.

Roedd yno fachgen o Drefor yn gweithio; ei enw oedd Dic Bach Abram, brawd i dad John Abram y postmon.

Cafodd Dic lot o sbort ond gadawodd wrth i bobl y Dreth Incwm ddod ar ei ôl.

O'm plentyndod cofiaf am lawer cymeriad gwreiddiol a doniol, a dyma grybwyll dim ond tri ohonynt, Jonni Huws y Saer, Dic Lodge, a Washi Bach.

Bu'n caru gyda'u merch, Cathryn, am sbel ond pan gyrhaeddodd Carol Gwyther y pentre trodd Dic ei olygon tuag ati hi.

roeddwn i'n cael cyd-weithio bryd hynny ag enwogion y genedl - pobol fel Charles Williams, Dic Hughes, Nesta Harris, Cynddylan Williams ac Olive Michael - pobol yr oeddwn i wedi gwrando arnyn nhw ar hyd y blynyddoedd ar y radio.

Alan Llwyd, Gerallt Lloyd Owen a Dic Jones - dyna'r tri rydw i wedi trïo eu hefelychu nhw.

'Roedd Dic Jones yn drydydd, ac 'roedd gan James Nicholas awdl yn y gystadleuaeth yn ogystal.

Dewi Williams, Dic Tryfan ac eraill.

Gyda nhw yn y car roedd eu dau blentyn, Linda - gwallt coch, deg oed, a Richard (Dic), gwallt du, deuddeg oed.

Rwy'n dewis cofio noson o'r fath a'r stori a adroddid pan oedd Dic yn grwt anfoesgar deuddeg oed, a minnau'n ferch bedair ar bymtheg hunan ymwybodol ac awyddus, pan oedd gennym ddwy forwyn, sef Gwladys - yr orau a fu gyda ni erioed, ac sy'n dal i ddod yma i'n helpu ar adegau arbennig megis cynhaeaf a chneifio a dyrnu - a Meinir, a briododd â Morus Ddwl a chael pump o blant ganddo, tri yn fyw a dau yn farwanedig.

Gan Dic Rowlands

Cerddi eraill: Dic Jones oedd yr ail.

Daeth Huw yn ei ôl, a Dic Llongwr gydag e.

Cafodd fy nhad lety hefo Dic, ond un noson dyma hwnnw i mewn i'r tŷ ar frys a golwg wedi dychryn arno.

Dychwelodd Dic yn 1987 wedi gwneud digon o arian i ddechrau ei fusnes sgipiau ei hun a buan y cyflogodd ei hen ffrind, Denzil.

Mae Dic Jones yn gwbl wahanol.

Yn 1982 y cyrhaeddodd Dic Ashurst Gwmderi a bu'n gweithio am gyfnod fel gwas ar fferm Colin a Beti Griffith.

Wedi perthynas fer gyda Barry John llwyddodd Lisa i chwalu priodas Dic Deryn a Carol yn yfflon wrth iddi gychwyn affêr gyda Dic, ei bos, yn 1990.

Oedd ganddo ych anferthol wedi ei ddofi a'i ddysgu fel pan oeddent yn llwyddo i ddal anifail gwyllt yn y goedwig, 'roeddent yn ei rwymo wrth gyrn yr hen "Dic" ac yntau yn eu harwain i lawr at y tŷ.

Mae Dic wedi dychwelyd ddwywaith ers hynny.

Anfonwyd cywaith gan Dic Jones a'i ddosbarth, dan y ffugenw Lleng, i'r gystadleuaeth.

Dyma ychydig o'i esboniad am Dic Aberdaron:

Priododd Dic a Carol yn 1989 ond byrhoedlog iawn fu'r briodas gan i Dic gael affêr gyda Lisa Morgan, ei ysgrifenyddes.

Oherwydd prinder gwaith yn yr ardal gadawodd Dic yn 1986 i fynd i weithio i'r Falklands.

Cyfieithwyd yr englyn i'r Saesneg gan Dic Goodman.

Swatiai Dic wrth ben y bwrdd hir, weithiau â'i fraich am ysgwydd Wil.

Gadawodd Carol a symudodd Lisa i fyw at Dic.

Yn 1987 y daeth Mrs Mac i ardal Cwmderi ac yn syth 'roedd ynghanol ffrwgwd gyda Dic Deryn ar ôl iddo ddechrau busnes sgipiau mewn cystadleuaeth â hi.