Marw'r diwygiwr Evan Roberts.

Diwygiwr", "Y Dyngarwr", etc.

Ymddangosai pamffledyn Ieuan Gwynedd fel amddiffyniad wedi ei amseru'n berffaith i ateb ymosodiadau'r Dirprwywyr ar gymeriad y Cymry: 'Pe buasai yr Awdur yn gwybod pob gair a gynwysai yn adroddiad y Dirprwywyr', meddai'r Diwygiwr ym mis Ionawr, 'ni ysgrifenasai well ateb i'w cabldraethau ar wlad ei enedigaeth.

Pregeth yn hyrddio'r meddwyn i ganol tragwyddol dân a brwmstan oedd y gyntaf, a chan fod aroglau'r ddiod felltigedig, y taranai'r diwygiwr yn ei herbyn, yn halogi'r ystafell ac yn gryf ar bob awel chwyrnol o'r gadair gyferbyn ag ef, teimlai Dan yn anghysurus wrth ei darllen.

Yn ail, 'roedd y ddau blwyf yma wedi'u lleoli mewn rhan o'r wlad a gysylltid yn agos iawn â Lolardiaeth, hen heresi canlynwyr y Diwygiwr medifal, John Wyclif.

Yn Lloegr hefyd, tua diwedd y bedwaredd ganrif ar ddeg, codasai'r diwygiwr beiddgar hwnnw, John Wyclif, a mynnu bod mwy o awdurdod yn perthyn i'r Beibl fel Gair Duw nag i'r Eglwys a'r holl Gynghorau.

Evan Roberts y diwygiwr yw pwnc Ifor ap Gwilym yn ei nofelau yntau, Yr Hen Bwerau.