Darganfuwyd gweddillion yn Llansantffraid a'r Gors-goch sy'n awgrymu bod unwaith Wyddelod, ychydig ohonynt o leiaf, yn byw rhwng Dyfi a Theifi.
Cyfeiria'r enw Cemais yn Sir Drefaldwyn o bosib at ddolennau ar Afon Dyfi.
Rhoddodd yr ardal rhwng Dyfi a Theifi i'w fab Ceredig, a dyna pam y gelwir hi'n Ceredigion hyd heddiw.