Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

eingl

eingl

Adeg honno roedd yna fudiad o'r enw yr Eingl Gymry, roedd cylchgrawn o'r enw 'Wales' ac roedd pobl yn dechrau sylweddoli eu bod nhw wedi colli rhywbeth, ac roedd yna rhyw duedd ynom ni er ein bod ni yn sgwennu yn Saesneg, i ni geisio dangos nad Saeson mohonom ni.

Mae Sambarama hefyd yn cynnwys fersiwn Saeneg o'r un gân, Bright Nights/Dark Days ac er fod y gerddoriaeth wrth reswm yr un peth, mae'r acen Eingl-Gymreig yn debyg i gymaint o grwpiau eraill, ac yn amharu ychydig ar y fersiwn hon.

Mae profiad llawer o'r awduron Eingl-Gymraeg yr un fath; doedd yna ddim Cymraeg yn yr ysgolion ynte, Saesneg oedd iaith Ysgol Ramadeg Caergybi.

Pwy mewn gwirionedd ydi'r Eingl-Gymro bondigrybwyll yma, ond un sy'n gwybod ei fod yn Gymro, neu sy'n dymuno meddwl amdano'i hun felly, ond sy'n ymwybodol byth a hefyd ei fod yn siarad iaith estron?

Ar un adeg roedd hi'n anodd iawn i lenor o Gymru yn sgrifennu yn Saesneg gael hynafiaid fel hyn - yn sicr, nid hynafiaid mo Herbert a Vaughan, a dim ond soffistigeiddrwydd academaidd yw ceisio'u galw yn Eingl-Gymry.

Megis yr ymosododd Evan Evans ar yr Esgyb Eingl yr ymosododd Emrys ar achosion Seisnig ei enwad a mynd rhagddo i ddadlau mai'r iaith Gymraeg oedd prif fater politicaidd Cymru a chraidd ei bod, mai eilbeth oedd pob problem boliticaidd wrth hon.

Ymosodir ar Caradoc Evans, y llenor Eingl-Gymreig, ynddi, a chlodforir H. R. Jones, prif sylfaenydd y Blaid Genedlaethol, a oedd newydd farw.

Wel, y mae hyn oll yn ddigon gwir ac yn ddigon trist, ond pan ddown at yr Eingl-Gymry, fel y'u gelwir, er mwyn hwylustod yn unig, cofiwch, y mae'r sefyllfa ganwaith gwaeth.

Bosib mai dechraur cychwyn oedd y ffrae Eingl Ffrengig yna gyda John Prescott yn cael ei gyhuddo o fod yn rhy macho.

Yn y gorffennol tueddwyd i ganolbwyntio ar y berthynas bosibl rhwng y prif ffynonellau hyn yn y Gymraeg a'r rhamantau Ffrangeg neu Eingl- Normaneg.

O'r braidd y bydd Eingl-Gymro a brofodd rywfaint o rinwedd y Saesneg fel cyfrwng barddoni byth yn gildio i'r demtasiwn hon i'w ladd ei hun.

Ie'n wir, os ydi'r llenor o Eingl-Gymro'n onest ag ef ei hun, bydd yn rhaid iddo gyfaddef mai mewn iaith estron y mae'n sgrifennu.

Mae'r Academi a Chyngor y Celfyddydau hwythau wedi chwarae eu rhan ac mae i lenyddiaeth Eingl-Gymraeg rywfaint o le yng nghyrsiau'r Brifysgol.

Os nad oedd Eingl-Gymro'n ddigon ffodus i gael y Gymraeg yn ail iaith iddo pan oedd yn ddigon ifanc ac i gael byw mewn ardal wirioneddol Gymraeg, 'ddaw o byth yn gystal llenor yn yr iaith honno ag y gallasai fod yn Saesneg.

Diolch i'w fagwraeth, bydd yn well gan yr Eingl-Gymro lenyddiaeth Saesneg.

Nid hap a damwain yw'r ffaith i gwmni Eingl-Gymreig o Aberystwyth gyrraedd prawf terfynol yr žyl Brydeinig un act am y tair blynedd diwethaf ac ennill ddwywaith yn olynol.

Maddeuwch i'r Eingl-Gymro os gwelant hyn yn fwy eglur na'r Cymry eu hunam.

Bid a fo am hynny, gan fod Saesneg yn ei is-ymwybod, megis, y mae gan Eingl-Gymro reddf sy'n ei alluogi i'w feirniadu ei hun wrth sgrifennu yn yr iaith honno.