Tra yno, gweithiodd yn galed iawn i ennill diploma'r Llyfrgellwyr, - yr A.L A., trwy gyfrwng Cwis Cyfathrebu ac Ysgol Haf Birmingham, - tasg enfawr, a gymerodd flynyddoedd i'w chwblhau.

Roedd hyn yn dipyn o loes i'm cydletywr, ond doedd wiw iddo ef brofi ohono; ac atgoffwn innau ef yn gyson â'r geiriau: "Gwatwarus yw gwin, a therfysgaidd yw diod gadarn!" Roedd honno'n flwyddyn galed iawn, ond bwriais iddi'n ddiarbed gan y gwyddwn yn dda na fyddai ailgynnig mewn cyfnod felly.

Mae'r falltod wedi disgyn." "Wel, eglura dy hun." Goleuodd ei bibell a thynnodd yn galed arni.

Fel un a dreiodd ei law gyda'r gwaith hwn, rhaid i mi gyfaddef na wn i sut oedd llanc ar ei brifiant yn gallu gwneud gwaith mor arteithiol o galed â gweithio ffwrnais.

Ar ol gweithio'n galed i fagu'r giang, ni chafodd Tomos Huws a'i wraig ddim am eu llafur ar wahan i'r hawl i lywodraethu'r ty.

Byddai'n rhaid iddo ymladd yn galed yn ei erbyn cyn y gallai eu cyrraedd.

'Roedd hi wedi treio torri twll mewn un yn barod, ond roedd o'n rhy galed.

Trwy gydol yr amser yr oedd aleodau'r Gymdeithas ledled Cymru yn gweithio'n galed o ddydd i ddydd yn trefnu adloniant Cymraeg, yn cynnal cyrsiau Cymraeg i ddysgwyr ac yn hybu'r defnydd o'r Gymraeg yn eu hardaloedd eu hunain.

Dwi'n rhamantydd wrth gwrs, ond dwi'n hoffi meddwl cyn i ddyfodiad y peiriannau, er bod y bobl mor brysur ac yn gorfod gweithio mor galed, roedden nhw'n gweithio'n ddistaw yn y meysydd ac yn cael rhyw gyfle i ymglywed a natur fel petai.

Tuag amser cinio, roedd hi madam wedi dod at ei hunan dipyn yn ei ffordd galed, gomon i hunan.

'Ond fe fydd hon yn gêm galed.

Am flynyddoedd gwrthododd y Brifysgol roi eu tîm cyntaf allan yn ein herbyn gan ddweud nad oeddem yn deilwng o'r fath anrhydedd, ond un flwyddyn fe gawsom gêm yn erbyn eu tîm cyntaf, ac er iddi fod yn gêm galed, cafodd y Brifysgol gweir.

Er i Teg weithio'n galed iawn i ailafael yn ei berthynas gyda Cassie methiant fu ei ymdrech a gwahanodd y ddau yn 1999 gan adael Cassie yn fam sengl ar ei phen ei hun.

'Mae hi'n gweithio'n rhy galed,' torrodd Megan Evans i mewn i'r sgwrs, 'yn enwedig ar ryw draethawd hanes sy ganddi.

Heb boeni dim am neb a allai fod yn gwylio, plygodd ei phen yn ôl a'i chusanu'n boeth ac yn galed, nes brifo'i gwefusau.

Ta pwy fydd yn chwarae i Samoa fe fyddan nhw'n galed iawn, meddai ar y Post Cyntaf.

Mae'r Hen Dywodfaen Goch yn y rhan yma o'r wlad yn cynnwys amryfaen cwarts, sy'n graig galed iawn a ffurfiwyd ar ddiwedd y cyfnod Defonaidd tua phedwar can miliwn o flynyddoedd yn ôl.

Mae pobl yn gofyn yn aml iawn, "Pam 'r ydych wedi ymdrechu mor galed i roi bywyd a gwedd newydd ­ Lanaelhaearn?" Credaf y gallaf roi crynodeb mewn dau baragraff fel ateb i hyn.

Dyry ecoleg a bioleg môr wybodaeth inni am y 'matrics biolegol' sy'n diogelu y llongddrylliad, am gynnwys yr haen galed organig a'r effaith a gaiff creaduriaid y môr ar safle.

Mae'r cyfrifaduron iMac DV yn cynnig 64MB o RAM, 10GB o gof ar y ddisg galed, a phrosesydd o 400MHz.

"Dydyn ni byth yn cael dim i'w yfed, dim ond cael te yn ein llygaid, te yn ein gwallt, te yn ein trwynau, a the ar ein crysau." A dyma'r dyn trwsio sosbenni yn cau un llygad ac yn meddwl yn galed.

Chododd e ychwaith mo'i ddwrn na'i lais mewn protest, roedd yn swagrwr bonheddig ac yn ŵr llaith a ddewisoedd, yn gam neu'n gwmws, broffesiwn arbennig o galed.

Gwisgodd Reg harnais a rhoes het galed am ei ben.

W^yr neb beth yw'r rheswm pan na all pawb o'r un pwysau bwnio mor galed â'i gilydd a fydd neb ychwaith yn dod o hyd i ergyd drom nac yn llwyddo i ddatblygu un os na fydd hi ganddo o'r cychwyn.

Pryd mae rhywun yn cael cyflog o £250,000 y flwyddyn rwyn teimlo bod en galed wedyn i feddwl bod rhywun yn mynd i wneud jobyn hanner ffordd trwyddo.

dywyll a'i olwg ddwys, â'r chwarelwr, rhyw olwg galed sydd arno fel y garreg y mae yn ei gweithio.

Brwydrodd Glan yn galed i oresgyn y salwch.

'Mae wedi bod yn dymor siomedig - mae'r haf i ffwrdd gynnon ni a rhaid i ni weithio'n galed ac edrych ymlaen i'r tymor nesa.

'Maen mynd i fod yn gêm galed dros ben, yn gêm gorfforol.

Tybiwyd ar un adeg mai dwr oedd crisial, wedi ei rewi mor galed fel na allai fyth dadmer.

'Maen nhw'n gryf iawn ond bydd hi'n gêm galed.

A dyma'r dyn trwsio sosbenni yn cau'r llygad arall ac yn meddwl yn galed iawn.

R'yn ni'n trio gwitho'n galed a joio hefyd." Mae Rhys Evans sy'n actio'r prif gymeriad ar y llwyfan bron trwy gydol y perfformiad - dyna pam yr aeth Laurel Davies am ddisgybl chweched dosbarth ar gyfer y gwaith.

Yn arbennig, diolch i Mrs Eurwen Parry a'r merched fu'n gweithio'n galed ar gyfer y noson.

Gan mai ychydig a wyddom am fiocemeg a nodweddion mecanyddol haen galed amddiffynnol o'r fath, mae'n hanfodol gwneud ymchwil cyn tarfu ar sefydlogrwydd y safle.

Ond y mae yr un mor galed i lawer o drigolion Moscow ddeall paham yr ydym ni mor hoff o Mr Gorbachev.

Ffermwyr defaid oedd y rhan fwyaf ohonyn nhw, ffermio cymysg oedd yn Manafon, pobl oedd yn gweithio'n galed trwy'r flwyddyn, ond fel da chi'n gwybod mae bywyd y ffermwr defaid yn wahanol, mae o'n brysur ar adegau ond mae 'na adegau pan nad ydio'n rhyw brysur iawn, ac mae ganddo ddiddordeb mewn eisteddfodau a llunio englynion a phethe felly.

Holwyd Mary Jane yn galed gan Mr Thornton Jones.

Mae'r busnes wedi ymdrechu'n galed i wella'i wasanaeth i gwsmeriaid a bu'n canolbwyntio ar wella prosesau yn ogystal â'r amgylchedd y mae ein cwsmeriaid yn gweithredu ynddo.

Yr hyn yr wyf fi'n ei gofio orau yw fod Dafi'r Foel wedi mynd lawr bob cam i Aberteifi i weiddi dros Richards ond cafodd ergyd galed ar steps y Neuadd, a phrysurodd hynny ei ymadawiad o'r ardal.

Cymerai arno wrth ei deulu ei fod yn gweithio'n galed ac felly cai lonydd iorweddian yn ei lofft am oriau.

Dywed eraill mai diwrnod braf a'r tywydd wedi lliniaru peth ar ôl sbel go galed yw'r gorau!

Gorchwyl galed iawn oedd hon fel y cewch weld ymhellach ymlaen.

Yr ydym yn hynod obeithiol wrth edrych ymlaen at y dyfydol gyda tho ifanc braf iawn yn gweithio'n galed i newid delwedd draddodiadol cymdeithasau Cymreig yr Unol Daleithiau o fod yn glybiau y "Blue Hairs" yn llawn hen bobl sydd heb weld y Gymru gyfoes ac sydd ddim eisiau ei gweld.

Dwi'n disgwyl gêm galed heno.

Curais yn galed ar y drws.

'Mae Abertawe gyda ni dydd Sadwrn a mi fydd honna'n gêm galed.

Tybed a oeddynt yn sylweddoli mor galed oedd hi ar rai ohonom ni?

Hen gyfraith wirion galed yntê?

Craig galed, folcanig na ychwanegodd fawr o faeth i'r pridd.

Ar ôl twrn o waith hynod o galed gydag archeb drom, barn John Williams - un o'r gweithwyr tun mwyaf profiadol oedd mai Phil, yn ddiamheuol, oedd y dyn cryfaf yn y gwaith, ac yr oedd yn hawdd cytuno gydag ef.

Mae'n bosib bo nhw ddim wedi trïo'n rhy galed yn erbyn Seland Newydd a chadw'u chwaraewyr gore i'r ddwy gêm bwysica iddyn nhw.

Mae'n dal yn anodd i gyfathrebu â'r ffoaduriaid ond dim hanner mor galed ag oedd hi ar y dechrau.

Er i Ieuan Griffiths weithio'n galed iawn i ddinistrio gyrfa Stan, llwyddodd Stan i adfer ei hunan barch.

Rydyn ni'n edrych ymlaen am gêm galed yn erbyn Caerdydd - a gobeithio ennill.

mae'r busnes wedi ymdrechun galed i wellai wasanaeth i gwsmeriaid a bun canolbwyntio ar wella prosesau yn ogystal âr amgylchedd y mae ein cwsmeriaid yn gweithredu ynddo.

Buasai ech bara yn galed ac yn glatsh.

Wyt ti'n galed?

Fel arfer roedd e'n gorfod gwasgu'n reit galed, ond y tro hwn roedd y pedal yn hollol llac.

'O'dd hi'n galed ac yn boeth ofnadw mâs yna.

Ymhen hir a hwyr fe gododd y capten ar ei draed: bu'n gweddio'n galed ac roedd ei lygaid yn goch.

Cangen Rhostryfan: adroddodd y Llywydd fod aelodau cangen Rhostryfan wedi bod yn gweithio'n galed iawn ers y pwyllgor rhanbarth diwethaf.

Mae rygbi yn gêm galed.

Deuai milwyr proffesiynol yno i'n haddysgu, a'r rheini'n gofalu bob amser ein bod yn cael ein hymarfer yn galed a thrylwyr.

Bore drannoeth fe gyfyd--gveld os yw i Iwyddo, nad ar beth felly, ond drwy w~nebu bywsd a gweithio'n galed.

Yn ôl Emyr Lewis o reng ôl Caerdydd does dim amheuaeth na fydd hi'n gêm galed.

Mae'n wir fod rhai o'r credoau y daethom ar eu traws yn ymddangos yn ddigon diniwed, megis y gred gyffredin fod maes magnetig y ddaear yn peryglu iechyd pobl ar ddiwrnodau penodol ym mhob mis, a'i bod hi'n well peidio a gweithio'n rhy galed bryd hynny.

Ffindio nhw fe'n galed yn y sgrym yn erbyn Toulouse.

Mae Plaid Cymru yn ymdrechu'n galed i fachu ei lle wrth y bwrdd mawr newydd yn y gobaith y bydd hwnnw'n Ewropeaidd ei natur.

Dialodd yntau arnynt trwy eu herlid yn galed.

Yn sicr roedd yn rhaid i'r rhan fwyaf o wragedd Cymru weithio'n galed iawn yn ystod yr Oesoedd Canol.

Fe fydd rhaid ymdrechu ymdrech galed i gyflawni'r agenda syml 'da ni wedi'i osod i ni'n hunain -- wn i ddim ydych chi am ei galw hi yn frwydr ai peidio, ond fe fydd rhaid gwneud y gwaith beth bynnag da chi am ei alw fo.

Dyna pam y gweithiodd mor galed ac yr aberthodd gymaint wrth gynorthwyo i sefydlu a datblygu Plaid Genedlaethol Cymru.

Pwyntiai'i bys bach tew at y glaswellt, a phwysai'n galed yn erbyn y gwregys, 'Allan.' mynndai.

Gwyddwn wrth edrych i'w lygaid nerfus-galed fod mwy na lled y dref yn ein gwahanu.

Yr oedd y bos wedi meddwl ennill hefo'r bwmpen honno yn y sioe." Disgynnodd y gansen yn galed chwech o weithiau ar law Douglas.

Doedd disgynyddion y bobl oedd wedi helpu'r Romans erstalwm i godi caerau, ac oedd yn gweithio'n galed yn codi glo ac ati, ddim yn lecio'r sect newydd yma ryw lawer iawn ond does yna ddim pylla glo ar ol rwan felly mae'r hogia hynny wrthi'n troi at y sect newydd o'r diwedd.

Menyw galed oedd hi.

Gellir tynnu'r rhaffau allan trwy guro'r wy yn galed i wneud ewyn, bydd rhai o'r rhaffau yn cysylltu â'i gilydd ac fe ellir hybu hyn gydag ychydig o wres a gwneud meringue.

Daeth y si drwodd fod afon Tafwys yn Llundain wedi ei rhewi mor galed fel y gellid codi stondinau arni i werthu cnau castan poeth i'r rhai oedd yn sglefrio arni.

Da ni'n edrych ymlaen at y gêm, ac os yda ni'n gweithio'n galed gobeithio y bydd rhywbeth yn digwydd.

Gwthiodd Seren lawer het ffelt galed dros glustiau coch gwladaidd y diwrnod hwnnw.

'Ond rydyn ni wedi paratoi'n dda - ni wedi ymarfer yn galed - a rwyn credu bod cyfle da gyda ni i fynd trwodd i'r rownd derfynol.

Mae gêm galed yn wynebu Wrecsam gartre yn erbyn Wycombe.

Rydych chi'n gweithio mor galed i fagu'ch plant." "Ond rydw i'n ddrwg," meddai Pamela wedyn, "ac all neb na dim fy ngwneud i'n wahanol.

'Ond nawr rwy'i wedi cwrdd â'r bechgyn yma yng Nghaerdydd a maen nhw wedi bod yn gweithio'n galed yn y rhwydi a ni i gyd yn edrych 'mlân am ein gêm gynta yn erbyn Northants.

Y mae Cyngor Sir Sheffield yn gweithio'n galed i wneud rhywbeth am y problemau hyn, fel y gwelwn ar y dudalen nesaf.

Er hynny fe frwydrodd yn galed, gan gorddi'r dŵr.

'Be 'dach chi isio yna?' holodd William yn galed.

'Rwy'n gwybod ei bod yn golygu llawer iddo fo Roedd o wedi gweithio'n galed arni, ac wedi cael gweledigaeth, os caf i ddeud hynny.

O nabod Graham fel ydyn ni - mae fen gweithion galed nawr - tymor nesaf rwyn siwr bydd en gweithion fwy caled fyth.

Ymladdodd Karen yn galed er mwyn gwneud i Gwmderi sylweddoli mai hi oedd yn dweud y gwir wedi'r cwbl.

Ac meddai'r dynion bach od, "Dim ond un gadair sydd yn tŷ, a dydyn ni ddim yn cael gorffwys iawn ar _l gweithio'n galed." A dyma'r dyn trwsio sosbenni yn rhoi ei ben ar un ochr ac yn meddwl yn galed.

'Roedd ganddi hances boced fawr, ac os oedd un o'r merched yn chwerthin yn y capel, byddai'n ei tharo'n galed efo'r hances.

Gweithiai'n galed a chwaraeai yn yr un modd.

Ond mae'r llyfr yn rhoi darlun o grwp sydd wedi bod o dan straen aruthrol ac wedi gorfod gweithion anhygoel o galed am flynyddoedd cyn derbyn clod.

'Does dim rhaid dweud sut y teimla'r dyn o ddarganfod ei wraig yn cyboli fel hyn tra'r oedd ef yn gweithio'n galed.

Ymdrechodd Y Barri yn galed i sgorio ail gôl a chliriwyd un ymgais oddi ar y llinell.

Ac yna, y mae Wiliam yn rhoi ei gôt uchaf amdano, a'i het galed am ei ben, ac yn lapio crafat mawr ddwy-waith am ei wddf; yna yn cymryd gafael yn y fasged a orffwysai fel tynged ar ben y bwrdd mawr er y noson cynt, yr un fasged ag a ddawnsiai wrth ochr y frêc bedair blynedd cyn hynny, ac a welwyd yn cychwyn Owen i'r Coleg.

Felly ar ddechrau'r nawdegau, bydd rhaid ailysgrifennu'r llyfrau gwyddonol a'r gwyddoniaduron i gywiro'r hen wybodaeth mai dim ond dwy ffurf grisialog sydd i garbon - y ffurf galed lachar, a llawn rhamant sef diemwnt, a ffurf lai rhamantus y powdwr du - graffit sydd hefyd yn fasnachol ddefnyddiol fel dargludydd trydan a gwres.