Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

galon

galon

Llongyfarchiadau i bawb a gyfrannodd i gyngerdd oedd yn wledd i'r llygad, i'r glust ac i'r galon.

Teimlai'n well yn barod ac roedd ei galon yn dechrau curo'n arafach pan ddaeth y fen at groesffordd arall.

Ond Siapan yr wythnos diwethaf yr oedd rhywbeth i godi ei galon.

gwaeddodd eto, mwy i godi ei galon na dim arall.

Llanwyd ei galon â llawenydd; roedd o'n rhydd!

Mi fyddai'n eli i galon unrhyw ddarpar unben.' 'Ond 'dydi o ddim yn stwff i'w ganfasio.

Mae holl galon cystrawen yr iaith yn gorwedd yn y fan yma.

Iawn, sdim eisiau glanio yng nghanol mor o Seisnigrwydd ar nos Calan!" "Wel, nac oes wrth gwrs!" Ar ol dau wydriad bach arall (am ddim) i godi ychydig mwy ar y galon - rhaid oedd ffarwelio.

Y canlynol yw'r achosion fynychaf: afiechyd (fel dolur y galon, is thyroidedd, ac anallu i symud); methiant y corff i adnabod gostyngiad gwres yn ddigon cyflym, fel na all y person grynu a chymryd mesurau i ymdwymo; cyffuriau (fel Largactil a'r ddiod feddwol i ormodedd); a'r achos pwysicaf oll, sef cwymp y tymheredd i radd rhy isel i'r corff fedru ymdaro ag ef.

Aeth cant o feddyliau drwy ei galon.

Cracyr o nofel yw Noson yr Heliwr er bod angen rhybuddio nad yw'n llyfr i'w ddarllen os oes gynnych chi nerfau gwael neu galon wan.

'Roedd un o bob deg â phroblemau difrifol gyda'u llygaid, dau o bob cant yn dioddef problemau gyda'r galon ac un o bob cant â'r diciâu a tharwden.

Syllodd Jean Marcel yn hir ar y miloedd o blu eira yn disgyn yn ysgafn ar bennau ei gydwladwyr, ac atgasedd tuag at y Maer yn cynyddu yn ei galon wrth iddo wrando'i eiriau.

wel, beth mwy allwn ni ei wneud na charu'n gilydd?" "Caru'n gilydd ddigon..." "Os wyt ti'n torri dy galon fel hyn, tybed sut mae Romeo a Juliet yn teimlo heno?

Ond bu rhaid iddo gyfaddef wrtho'i hun, yn anewyllysgar ddigon, fod golwg eithaf difater ar bawb - hyd yn oed y plant - a oedd yn y cerbyd hir, a'i galon ef yn carlamu gan gyffro eiddgar: a pharhau i guro'n gyflym a wnai pan gyrhaeddodd Paddington.

Deuai ffydd Hugh Hughes o'i galon, wedi'i seilio ar "adnabyddiaeth bersonol o Dduw a'i bethau% Adlewyrchiad o hyn oedd natur bersonol ei ymosodiad, ac o'i ganfyddiad o gyfrifoldeb pob unigolyn yn y byd hwn am ei weithredoedd, ac o'i atgasedd, felly, at naws haniaethol dadleuon yr academegwyr.

Cod dy galon, Harri; mi ddaw haul ar fryn eto.' Gwyddai Harri fod yr Yswain yn siarad ei galon, ac nad oedd yn rhagrithio.

A Thydi a greodd ryfeddod corff ac ymennydd dyn, gyda'i gelloedd dyfeisgar, curiad cyson y galon a cherddediad bywydol y gwaed, doniau bysedd a threiddgarwch clust a llygad.

Y mae teitl cyflawn y gyfrol, Christmas Evans a'r Ymneilltuaeth Newydd yn cwmpasu thema sy'n agos at galon Dr Densil Morgan.

Yn y diwedd, gydag eiliad neu ddwy'n unig i'w sbario, cydsyniodd i eistedd ar ei galon a chafodd Cymru gyfan glywed ei ymdrech lafurus !

r : fe ddywedai rhai mai chwarae â chymeriadau a digwyddiadau yr ydych, ac nad oes i'r nofel galon thematig.

Agorai dy dad ei galon imi'n aml.

Hawdd tosturio pan fo'r galon yn llon.

Gosodai'r academegwyr y gwirioneddau yr oeddynt yn dadlau amdanynt y tu allan i brofiad y galon, ym maes syniadau haniaethol, gan brofi i Hughes eu bod ar gyfeiliorn.

Mae ambell ddyn yn amgyffred gwirionedd gyda'r un angerdd ag y mae dyn arall yn colli ei galon i ferch : mae'r gwirionedd yn ei feddiannu, megis ac y mae'r munud y digwydd hynny'n dyngedfennol yn ei hanes.

Cana o'r galon - y pethau hynny sy'n ei boeni, ei blesio, ei ddiddori ei gythruddo a'i arteithio.

Rhaid oedd cytuno a'r ficer pan ddwedodd e ma rhodd o'r galon oedd hon ac y gellid codi eglwys newydd, bron, gyda'r arian - codi wal newydd sbon o gwmpas y fynwent, a thalu i ddyn am ofalu ar ol y bedde.

Car eu ffrindiau, ta beth.' Trodd Gareth yn ei sedd, a suddodd ei galon o weld goleuadau car arall ryw ganllath y tu ôl iddynt.

'Diolch o galon i ch eto,' meddai Llio.

Williams oedd y diwethaf i ddirmygu'r athrawiaethau ond Crist yn y galon sy'n goleuo'r deall ac yn trawsnewid bywyd dyn a'i wneud yn etifedd iachawdwriaeth.

Ar ran holl ddarllenwyr Cymraeg, felly, fy mhleser digymysg i yw diolch o galon iddynt am eu llafur.

Yr un fwyaf egr lC amrwd ei bygythiad a'i hanogaeth ydyw Ltais y Priodfab Howell Davies, lle traethir yn ebydllon am of nadwyaeth uœern, ac yna am erfyniad y Mab am le yn y galon; ond mewn print, ymddengys ei dannod a'i dyhead yn hynod denau.' O'u cym~ru ~ hon, mor aeddfed, mor rhesymegol, mor flasus ydyw pregethau Rowland !

Mae tair ffordd y gall egni gael ei ddefnyddio gan y corff: (a) Egni a ddefnyddir ar gyfer 'gwasanaethau hanfodol' e.e., curiadau'r galon, cynhyrchu gwres er mwyn cynnal tymheredd y corff.

Clywodd Joni ei galon yn curo fel gordd, ac ar yr un pryd rhoddodd Sandra sgrech nes bod y lle'n diasbedain.

ar y llaw arall gallwn ddadlau taw calon thematig dirgel ddyn yw : nad oes na galon thematig'.

Dyma ddeuoliaeth glasurol Methodistiaeth Calfinaidd - ffydd emosiynol oedd yn ffynnu o'r galon, ond ffydd oedd â phrofion ohoni i'w canfod gan reswm ym mhob man yn y byd allanol, unwaith yr oedd llygad y galon wedi'i hagor i'w gweld.

Darparwyd radio llawn teimlad gan y gyfres Tros Ein Plant, a oedd yn adrodd hanes rhieni'n brwydro dros eu plant a hefyd gan Ildio Dim, cynhyrchiad a oedd yn hwb i'r galon yn adrodd hanes y rheini sydd wedi llwyddo yn wyneb adfyd.

Mae'n rhaid inni roi'n holl galon yn y gwaith o drefnu'r Ddeiseb; rhaid iddi fod yn llwyddiant sgubol neu gwneud drwg mawr a wnaiff i Gymru%.

"Cwyd dy galon...ma'r môr yn berwi o bysgod.'

Defnyddiodd, a chamddefnyddiodd Llewellyn, rythmau siarad a ffurfiau gramadeg yr iaith Gymraeg yn ei Saesneg, ond y gwir amdani yw na ellir clywed yr iaith yn sŵn canu'r cor meibion, y newyddion Cymreig hwnnw sy'n gwneud y tro yn lle iaith, diwinyddiaeth ac yn rhy aml gerddoriaeth, ond sy'n dal i gyffrwrdd a'r galon.

A gwneud hynny yn y fath fodd fel nad oedd gan y Saeson y galon i fynd i nôl eu gwobr am ddod yn bencampwyr y tymor.

Dile%wyd yr is-deitl gwreiddiol, 'cyffes enaid' a newidiwyd 'ar fynwes câr Dy galon' yn y pumed pennill i ddarllen 'ar fynwes câr dy enaid'.

Bu'n caru wedyn gyda Helen, ffrind gorau Karen, a thorrodd Helen galon Haydn ddwywaith drwy garu gyda dynion eraill.

Weithiau arhosai i wrando ond ni chlywai ddim ond sŵn y dŵr yn diferu a churiadau ei galon ef ei hun.

Mi fydd yn gywilydd i'w galon o os gwnaiff o.' ' Fel yna y siaradai pobl.

Gwelwyd hyn yn neilltuol yng Ngweithgor y Genhadaeth Gartref yn ystod y blynyddoedd diwethaf oherwydd yr oedd ceisio ymateb yn greadigol i'r argyfwng ysbrydol yn yr eglwysi a'r wlad yn fater agos iawn at ei galon.

O safbwynt plant dynion, mae'r gwreiddyn yn y galon.

I'r perwyl yma galwyd mewn tai bwyta i astudio'r fwydlen a chael rhywbeth bach i godi'r galon ar yr un pryd.

Aeth saeth o ddigalondid drwy galon Anna am funud.

Rhoddodd ei galon sbonc.

Heibio i'r paragraff cyntaf, ac wele: 'Oferedd i'w printio llawer o lyfrau, Blinder i'w cynnwys llawer o feddyliau, Peryglus i'w dwedyd llawer o eiriau, Anghyssurus i'w croesawu llawer o ysbrydoedd, a ffolineb yw ceisio ateb holl resymmau dynion, Ond (o Ddyn) cais di adnabod dy galon dy hun, a mynd i mewn ir porth cyfyng.' Pa arfau a feddwch i ddringo creigiau'r dychymyg hwn?

Rhai o'r trueiniaid yno'n ddigon tebyg i rai o rai gora'r lle yma, ond eraill wedyn mewn ing ac artaith a rwygai galon Marged, ac roedd ambell ddihiryn, os nad cythraul, yno'n ogystal.

Y mae rhagdybiau ein meddwl a'n gweithredu'n ysgogiadau sylfaenol iawn oherwydd y maent yn gwreiddio yn ngogwydd y galon, yng nghraidd y bersonoliaeth.

Erbyn y pumed ty bwyta, a'r galon yn reit uchel, fasa hi ddim gwahaniaeth gen i tasa'n rhaid bwyta yng nghwmni llond ystafell o greaduriaid o blaned arall ar nos Calan!

Pan ddaeth hyn i'w feddwl ac nid amheuodd am funud gywirdeb ei ddyfaliad rhinciodd ei ddannedd mewn cynddaredd, a melltithiodd fab y Plas o eigion ei galon.

Ymleddais â'm holl egni, ond heb lawer o galon at y gwaith.

Clywodd JR Jeremeia Hughes ewinedd y ci yn sgriffio drwy'r paent ac aeth y peth fel saeth drwy'i galon.

"Ond dyw e ddim yn erbyn y gyfraith i'n gwahardd ni." Geiriau o'r galon gan un o "leiafrifoedd" mwyaf niferus Gwledydd Prydain.

Gall bod dau darddiad o'r enw Cardamine, un yn golygu berwr dwr oherwydd blas cyffelyb y dail a'r llall oherwydd ei allu honedig i leddfu anhwylder y galon.Cyfeiria'r pratensis at y gweirgloddiau.

Rywsut nid oedd ganddynt galon i boeni Dad am y cwch.

Dechreuodd ei galon gyflymu eto wrth iddo deimlo'r cardiau arwyr pêl-droed yn ei boced.

Ond efe a ystyriodd yn ei galon y byddai hwyl a miri mawr ymhlith gweithwyr yr adeilad hwnnw pe gwyddai pawb am ei gwymp.

Yna dywedodd wrthyf, Fab dyn, gwrando ar yr holl eiriau yr wyf yn eu llefaru wrthyt, a derbyn hwy i'th galon.

Yn y cerddi hyn mae Caradog Prichard yn trafod gwallgofrwydd, pwnc a oedd yn agos iawn at ei galon gan iddo weld ei fam ei hun yn dioddef ac yn gorfod mynd i Ysbyty'r Meddwl yn Ninbych.

Yr unig nodyn di-galon i Gymru oedd ail gerdyn melyn i Robbie Savage sy'n golygu ei fod wedi ei wahardd rhag chwarae yn y gêm nesa yn Armenia ym mis Mawrth.

"Mae nifer fechan yn medru cyflawni llawer os oes ganddyn nhw ddigon o galon!"

Felly, er cymaint pwyslais Williams ar hyd ei oes ar uniongrededd mewn athrawiaeth, yr oedd yn sensitif iawn i'r angen am ffydd fywiol yn y galon, y ffydd a oedd yn sicrhau cyfiawnder Duw fel mantell i guddio noethni moesol y pechadur.

Diolch hefyd ma yr holl gardiau, llythyrau, a'r rhoddion a dderbyniwyd er cof tuag at Ymchwil y Galon.

Yn yr un cywair dymuna ei mam, Mrs Hilda Campbell ddiolch o galon i'w ffrindiau am yr anrhegion a chardiau yn dymuno yn dda iddi pan yn gorffen ym Mrig-y-Nant yn ddiweddar.

Yr oedd ef wedi astudio ei galon ei hun am oes, a chlywais ef yn dweud amryw weithiau ei bod yn fwy ei thwyll na dim.

Pwysleisia yn yr adroddiad hwn gyflwr y galon - mwy ei thwyll na dim, ac yn ddrwg ddiobaith fel y clywn oddi wrth Edward Matthews a Roger Edwards dro ar ôl tro.' Ceir yn y fan hon beth o gomedi orau Hiraethog, gyda'r hen ŵr yn gwrthdaro â Siôn y Gof.

Y mae distawrwydd y carchar yn debyg i ddistawrwydd mynwent ar ganol nos, y distawrwydd ofnus annaearol hwnnw y gellwch wrando arno a'i glywed; y distawrwydd dirgel, dyrys sydd yn eich amgylchu ac yn araf y eich gorthrechu; yn myned drwy dyllau'r croen i'r corff, yn cerdded drwy'r gwaed i'r galon ac i'r ymennydd.

Ac o fyd y rhai pur o galon.

Fe arwain at galon wedi caledu, a chydwybod wedi ei glwyfo'n ddwfn.

Bu yn Gynghorydd lleol am flynyddoedd,a mawr a fyddai ei ymdrech dros rai achosion agos at ei galon, a safai yn ddewr heb ddisgwyl gwen nac ofni gwg.

Cryfder y bardd yw ei ffraethineb wrth fynegi ei farn ar bwnc agos at ei galon.

Yna suddodd ofn i'w galon.

Mae yma duedd i fewnoli Siôn fel gweddau ar bersonoliaeth ei dad, ei galon, ei fryd, ei nerth, ac yn uchafbwynt ar y cwbl, ei fabolaeth.

Camgymeriadau Cristnogion, Mae'r Cristion yn berson arbennig iawn - Mae'n blentyn i Dduw; Mae ganddo galon newydd, ac ysbryd newydd o'i fewn; Mae'r hen ddyn wedi ei ladd, ac mae'n ddyn newydd.

Daliodd i'w olygu hyd ddiwedd ei oes, a daliodd i ysgrifennu ar gyfer y werin yr oedd ganddo ddarlun mor ddelfrydol ohoni yn ei galon.

Er ei fod yn gwybod hanes Cymru'n dda, ac er iddo ysgrifennu erthyglau a llyfrau arno, ni theimlodd erioed ar ei galon gloddio am wybodaethau newydd fel y gwnaeth Lleufer Thomas.

Efallai y byddai ef yn dweud maidyma'r ffordd i gadw'r rhosyn yn ei galon, ac am beidio â phoeni am ei farwolaeth.

Ond suddodd ei galon drachefn wrth iddo sylweddoli na wyddai Tudur ddim byd am y paent.

Fe wahaniaethir rhwng y teip yma - y damweiniol - a'r teip patholegol a achosir gan nifer o ddoluriau, fel coma oherwydd is thyroidedd, trawiad enbyd o'r galon, gostyngiad yn lefel y siwgr ar ôl i berson newynog yfed gormod o alcohol, sioc, a gostyngiad ym mhwysedd y gwaed o ganlyniad i ddamwain neu ddolur heintus fel Newmonia, ac yn bennaf mewn person sy'n wael iawn oherwydd gwenwyniad gwaed.

Nid oes ynddi'r un gair o newyddion drwg, na, dim un llinell, dim un sillaf, dim un iod: ond newyddion da, melys: newyddion da i galon y gwaethaf o bechaduriaid...

Hefyd y ffaith fod y meddyg wedi rhybuddio na ddylai Pengwern gysgu ar ei ben ei hun rhag ofn iddo gael trawiad ar y galon.

Eithr y mae'n amlwg nad oedd hyd yn oed disgyblion agosaf Iesu yn barod i fentro gydag ef yr holl ffordd ar y dulliau eraill - dulliau'r deyrnas, dulliau'r rhai addfwyn, y rhai pur o galon, y tangnefeddwyr, y dulliau y gellir eu galw, yn eu gwedd negyddol, yn 'ddulliau di-drais'.

Yn ogystal a hynny, roedd Syr Thomas yn gwmniwr gyda'r mwynaf ei galon a'r gwreiddiolaf ei hiwmor.Fel Tom Parry yr adweinid ef ym Mangor mewn cyfnod cynharach, ag ef oedd ffefryn ddarlithydd y dosbarth Cymraeg.Roedd ganddo bresenoldeb a phersonoliaeth oedd yn llwyr arbennig, heb son am ddawn i draethu'n feistraidd a chyson ddiddorol.

Doedd neb yn gwybod yn iawn beth oedd eu brîd nhw ond dyfalai Seimon fod rhywfaint o derier yn Cli%o, 'ac mae pawb yn gwybod bod gan derier galon cymaint â bwced,' ychwanegai.

Nos Sadwrn aeth Sioned gyda Lleucu a Rhodri i'r pentref am bryd o fwyd tafarn a llymaid dros y galon.

A merched o ran hynny.' 'Roedd y Parchedig Rees Harris yn dweud wrthon ni, wsnos yn ôl, ma' nid â phapur ac inc y ma'r Duw byw yn sgwennu ond ar lechau cnawdol y galon.' 'Indeed.' Un o gasbethau'r Parchedig John Jones oedd gwrando ar blwyfolyn fel Obadeia Gruffudd yn dysgu pader i Berson.

Bydd y meddyg yn nodi presenoldeb, neu ddyfodiad, gwendid y galon neu'r pen (strôc), haint yr ysgyfaint, annormaledd y cefndedyn ...

Yn ei galon, gwyddai Capten Timothy mai hwn oedd y cyfle olaf iddo fod gyda'i wraig a'i bum plentyn - naw mis oed oedd Jane, yr ieuengaf - a hynny am hir, hir amser; llythyrent â'i gilydd mor gyson â phosibl yn ôl y cyfleustra a hyd yn oed anfon ambell gerdd i'r naill a'r llall: May Guardian Angels their soft wings display And guide you safe thro' every dangerous way.

Ym maes serch a charu y mae Menna'n rhagori fel y gwelir yn y cerddi Croen ac Asgwrn, Y Galon Goch, Ffynnon a Dim ond Camedd.

Ofn yr anwybod, ofn y duwiau - yr hyn a alwai'r Groegwyr gynt deisidaimonia; yr hen ofn hwnnw a fu'n llechu yn y galon ddynol erioed ac a fydd eto, bid siwr: ofn newyn, tlodi a dioddefaint; ofn poen, afiechyd a marwolaeth.

Metha Lenz dderbyn hyn ac o ganlyniad mae'n mynd i deimlo'n fwyfwy ynysig ac yn y pen draw mae'n gadael Berlin am Yr Eidal, taith gyfarwydd i gymeriadau llenyddol yr Almaen pan mae gofyn am eli i'r galon.

Baglodd Meic yn ei flaen, ofn oer yn llenwi'o galon.

Mae o'n torri 'i galon dy fod ti'n cefnu ar y Weinidogaeth.

"Y mae'i galon o wedi peidio â churo!" rhybuddiodd y llawfeddyg.

Darparwyd radio llawn teimlad gan y gyfres Tros Ein Plant, a oedd yn adrodd hanes rhienin brwydro dros eu plant a hefyd gan Ildio Dim, cynhyrchiad a oedd yn hwb i'r galon yn adrodd hanes y rheini sydd wedi llwyddo yn wyneb adfyd.