Cyhoeddir y papur hwn yn ystod Eisteddfod yr Urdd a gynhelir yn Llanbedr Pont Steffan ym Mehefin 1999 - ychydig o fisoedd cyn diwedd y mileniwm - a'n dadl yw y bydd angen brwydr newydd i ddatblygu ysgolion gwledig fel canolfannau addysg i gymunedau lleol.

Bydd dau ymwelydd o Wlad y Basg yn siarad yng Nghyfarfod Cyffredinol Cymdeithas yr Iaith gynhelir yn Aberystwyth ar Nos Wener a Dydd Sadwrn Mawrth 12 a'r 13eg 1999.

Bydd y daith gerdded o 150 milltir yn dechrau o'r Cynulliad Cenedlaethol yn dilyn rali a gynhelir yno am 11 o'r gloch ar Ddydd Owain Glyndŵr (Sadwrn, Medi 16eg). Bydd Jill Evans ASE a Moelwen Gwyndaf o UCAC yn siarad yn y rali.

Mae'r Swyddfa Ystadegau Cenedlaethol ar hyn o bryd yn cynnal 'ffug gyfrifiad' yng Ngheredigion a Gwynedd fel ymarfer ar gyfer y Cyfrifiad go iawn gynhelir yn y flwyddyn 2001.

Nid yw ysgolion meithrin a gynhelir yn niferus.

* awdurdodau addysg lleol sy'n darparu lleoedd mewn ysgolion a gynhelir trwy'r grant bloc gan y Trysorlys ac mewn canolfannau addysg ieuenctid;

Cadarnhawyd eisoes eu bod yn rhan o'r lein-yp ar gyfer Gwyl y Gwyniad a gynhelir rhwng yr ail a'r nawfed o Fedi; ond os na fedrwch chi aros tan hynny ewch draw i Dy Newydd Sarn ar Fehefin 30.

Mae Beryl yn un o gynrychiolwyr Y Felinheli yng nghangen Caernarfon ac fe fydd yn cael ei anrhydeddu mewn cynhadledd a gynhelir yn Llandudno.

Mae'r nifer fawr o gyfarfodydd gweddi a gynhelir bob nos, a'r cyfarfodydd pwnc yn cael effeithiau drwg.

Ceisiwch hefyd gael cyfle i ymweld a rhai o'r sioeau carafan, yn enwedig y brif sioe fly- nyddol a gynhelir yn Earl's Court Llundain bob Hydref.

* Y Swyddfa Gymreig (Cyngor Cyllido Ysgolion) sy'n darparu lleoedd mewn ysgolion a gynhelir â grant uniongyrchol (GG);

Sefydlu trefn rhaglenni boreol newydd ar BBC Radio Cymru, a gynhelir gan wasanaeth newyddion cryf, gwaith cyflwyno a newyddiaduraeth o safon.

Cofiwch am y penwythnos o ddathlu llawen yn Aberystwyth wrth i'w Mawrhydi ymweld â'r dref -- penwythnos Twll Tîn i'r Cwîn, a gynhelir yn y Cwps.

* Gall ysgol sy'n gwneud cais am statws ysgol a gynhelir a grant gynnig newid sylweddol yn ei chymeriad neu ei maint...

Byddai'n rhesymol, felly, i'r Bwrdd ddisgwyl i'r cynghorau cyllido a'r awdurdodau addysg lleol - neu'r Swyddfa Gymreig yn achos ysgolion a gynhelir dan grant - fod yn gyfrifol am gyfryngu polisi%au iaith y sefydliadau y maen nhw'n gyfrifol am eu hariannu a monitro gweithredu'r polisi%au hynny.

Y Cyfarfod Cyffredinol a gynhelir bob mis Mawrth yw digwyddiad blynyddol pwysicaf y Gymdeithas.

Mae'r Gwasanaeth Lleoli Athrawon yn weithgaredd a gynhelir gan bartneriaethau addysg busnes lleol wedi'i gyllido gan yr Adran Gyflogaeth, Swyddfa'r Albanaidd a'r Swyddfa Gymreig.