Yn erbyn cefndir yr ymgyrch hon y clywn ei lais yn galw ar ddynion i gymryd i fyny'r groes a'i ddilyn - anogaeth sydd ar y naill law yn eu cyfarwyddo i gerdded ffordd tangnefedd ac ar y llaw arall yn eu gwahodd i gyfranogi o ddioddefaint y Selotiaid yr oedd eu cyrff meirwon weithiau i'w gweld ar groesbrennau mewn mannau amlwg ym Mhalestina.

Daeth yn ymwybodol o lais y ficer eto.

Roedd dicter oer yn ei lais erbyn hyn.

Clywn lais patriarchaidd yn fy nghyfarch yn wresog o'r lle tân, ac o dipyn i beth ymffurfiodd Huw Huws, fel rhyw Fephistopheles diaconaidd a barfog, allan o'r mwg.

'Roedd gan fy nhad lais da, ac yn ôl ffasiwn yr amserau mi fyddai'n canu weithiau a'm mam yn cyfeilio iddo wrth y piano.

Roedd ganddo lais bariton rhagorol ac yr oedd wedi canu ar y radio yn Hong Kong fwy nag unwaith, ac efallai fod hynny wedi mynd i'w ben ef.

'Rydan ni wedi dwad i'r bae anghywir,' meddai'r capten, a hyder dyn a wyddai ei fod yn iawn fel mêl yn ei lais.

Wedi plwc o gornio ar frest, dyma Doctor Jones yn cyhoeddi'i ddyfarniad, yn ei lais arferol y tro hwn: 'Ma' gynnoch chi annwyd trwm, Robin.

Yr oedd Rhiain yr Hesg unwaith yn meddu ar lais, a'r medr i ganu.

R'on i'n gwrando ar lais profiad a sylweddoli ar yr un gwynt fod y ffin yn denau a niwlog rhwng cofnodi darlun gwrthrychol o'r erchyllterau a chofnodi darlun oedd wedi'i osod yn ofalus i roi argraff wrthrychol.

Er nad yw Dyfrig yn ...gallu meddwl yn glir ai ben mewn anialdir maen syndod fod ei lais cystal efor dolur gwddw - dyma lais Dyfrig ar ei orau gyda harmoneiddio cryf a melodi swynol dros ben - cynnyrch yn amlwg o'r un ffatri a Cwsg Gerdded.

'Aros,' meddai, a rhyw awdurdod yn ei lais.

Dyn da yw'r 'ffeirad, os yw i lais e'n uchel a chras.

Yn sydyn, megis mewn ateb i'm myfyrdodau, agorodd y drws a chlywn ei lais yn galw: "Hylo 'ma!

Chododd e ychwaith mo'i ddwrn na'i lais mewn protest, roedd yn swagrwr bonheddig ac yn ŵr llaith a ddewisoedd, yn gam neu'n gwmws, broffesiwn arbennig o galed.

Wrth godi'r teclyn i'w briod le, clywodd lais Americanaidd yn dweud wrtho faint oedd hi o'r gloch.

Be' wnaethoch chi?' 'Mi afaelais yn y procar, ac mi es yn ddistaw yn nhraed fy sana', y tu ôl i'r drws a gofyn, "What do you want?" a dyma lais dyn yn deud, "Let me in.

Ond ofer fu fy ngwrando i, ef yn unig a glywai lais Duw yn Nhrefeca Mor dda fyddai cael gair oddi wrthyt.

Edrychodd yn fuddugoliaethus ar Nel ac ychwanegu gyda dirmyg lond ei lais, 'Dyna'r gwahaniaeth rhyngom ein dau'.

Caiff gwylwyr Aria yr wythnos hon gyfle i fwynhau ei lais bariton soniarus a phwerus.

Yn y pnawn roedd Meic Stevens yn perfformio ac er iddo fo ddweud ei fod wedi cerdded bob cam o Gaerdydd heb fy ffon yr oedd ei berfformiad yn gwbl bleserus - do, fe gafwyd y clasuron Dournanez a Môr o Gariad, ai lais rywfodd yn gweddu i awyrgylch yr Wyl.

"Samon ydi'n henw ni ar Roberts," meddai, "am ei fod o'n dwad o Nant Bach, lle da am samons." Roedd rhywbeth yn nhôn ei lais yn dweud wrthyf na theimlai'n garedig at yr athro, a soniais am y gurfa a gawsai'r bore hwnnw.

Gwyddent oddi wrth dôn ei lais ei fod o ddifrif, ac erbyn iddynt gerdded i lawr ato, gwelsant fod ganddo gawell wedi ei wneud o wifrau yn ei ddwylo.

Ni chlywodd y traed ysgafn y tu ôl iddi nes i lais bychan dorri ar draws ei bwrlwm a gofyn iddi'n wylaidd: 'Ble mae Mam, Miss Beti?' Stopiodd yn y fan a rhyw hanner gweld bachgen bach penfelyn tlws yn sbio'n ymddiriedol i fyny ati.

Agorodd y drws yn araf, a cheisiodd gadw ei lais yn naturiol wrth alw "Meg!" Ond doedd dim ateb.

Roedd anobaith yn ei lais.

'Fe wn i ei fod yn dweud yn y llyfr,' codd Siân ei lais wrth iddo ddechrau colli ei amynedd â'i frawd.

"Y lleidr anniolchgar!" medd yr hen ŵr, â'i lais yn taranu drwy'r caban.

'Wyt ti'n gwybod ble mae o?' 'Mae gen i syniad.' Gobeithiai Dei nad oedd y llall yn clywed y cryndod yn ei lais.

A'r eiliad nesaf, neu felly yr ymddangosi hi, roedd Tom yn sefyll uwch ei phen Roedd ei gefn at y lleuad, ac ni allai hi wel ei wyneb yn glir - ond roedd ei lais yn ddigon i'w dychryn.

Bodlonrwydd yn llifo drosof am fod yr angen i gael fy ngweld yn byrlymu trwy'i lais.

"Fy machgen i%, meddai ei dyner lais.

Cofiaf noson o aeaf yn y gegin fawr, a'r llu wynebau chwilfrydig, wedi eu goleuo gan fflamau'r tân, yn gwrando ar lais cras Owen Owens.

A'i lais yn fflat a diemosiwn, canolbwyntiai ar geisio cadw'r car rhag gwyro oddi ar ffordd gul, droellog ar hyd yr arfordir a disgyn dros y clogwyn serth i'r môr.

Ond clywodd lais o'r tu ol iddo yn ei annog i fwrdd, wedi gofyn rhif ei ystafell.

Roedd ganddi lais alto gyda'r gorau glywsoch chi erioed a byddai yn berffaith "ar y nodyn" bob amser.

"Yn dy flaen, fachgen, brysia," clywodd lais Marie yn gweiddi arno.

Ond wrth fynd drwy'r rhes negeseuon ar y peiriant ateb wedi dychwelyd i'm gwaith clywais lais Ffrengig Claudie Moyson yn fy atgoffa imi gytuno i ofalu am ‘gynrychiolaeth' o Lydaw fyddai'n dod i Gaerdydd i ddysgu popeth am deledu lleiafrifoedd.

Gorchuddiwyd y bwrdd ar y llwyfan gan Jac yr Undeb a chyhoeddodd Price yn ei lais godidog mai testun yr anerchiad coffa fyddai, "I lawr ag ef mal rhyw gi%!

wrth godi i groesawu fy nghyfaill, nad oedd y dinc arferol yn ei lais, a phan ddaeth ymlaen i'r golau canfu+m ar unwaith nad oedd popeth yn dda.

'Wyren mynd,' meddai Guto, ymhen rhyw funud, a'r dagrau'n bygwth eto yn ei lais.

gweddi%ais am gael bod yn un o'r merlod ar fynydd yr oerfa am byth byddai'n andros o oer yn y gaea wrth gwrs meddai Jo gan chwerthin rhyfedd bod ei lais y munud hwnnw fel cloch

'Y dasg gynta,' meddai, a'i lais yn gras, 'y dasg gynta fydd mygio rhywun.

Nid oedd un dydd Sul yn cael mynd heibio heb bod dad yn galw arnom am ryw awr i ddarllen pennod a chanu emyn o gwmpas y bwrdd mawr a byddai ef yn cychwyn gyda'i lais clir, cryf.

Er hynny, pan oedd o'n teimlo'n fwy digalon nag erioed o'r blaen, fe glywodd lais ei dad yn ei ddychymyg.

Ond er y cwbl, llonnai ei lais a'i wynepryd wrth sôn am y sêr, neu ddyfynnu llinellau o nosfeddyliau Young, neu Gywydd y Farn gan Oronwy.

'Mae o gen i, Robaits,' meddai'r gŵr, ac yna ychwanegodd yn flin gan ysgwyd Siân nes bod pob asgwrn yn ei gorff yn teimlo'n rhydd, 'Busnesa, aiê?' Roedd ei lais fel taran wrth iddo godi'r bachgen oddi ar y beic fel petai yn ddim mwy na doli glwt.

'Gwyliwch.' 'Mae o am aros,' meddai Gareth a'i lais yn llawn cynnwrf.

Bod newid cywair mewn cystadleuaeth i'w anghymeradwyo, ac mai camp y datgeinydd yw cynhyrchu'r gyfalaw ynghylch cywair naturiol y gainc ac ynghylch ei lais.

Y bora arbennig hwn, a'r tywydd yn oer, mam yn ei gwely efo 'asthma' a ninnau'r plant yn ein gwelyau, neu'n chwara'n y llofft, dyma lais nhad fel angel o waelod y grisiau (parch i mam am ei bod hi'n sâl) "Lle ma' nghrys i Jini?" mam yn ateb â gwich yn ei llais, "Yn yr 'airing cupboard' Charles." Nhad yn rhuthro i fyny'r grisiau, 'roedd yr 'airing cupboard' ar y landing, dros ffordd i lle'r oedd Mam yn cysgu.

"Dim un symudiad, y dihirod!" Clywodd Jean Marcel lais Henri yn gweiddi ar y milwyr.

'Wel, rhen foi, os 'dach chi am ein cael ni'n rhydd o fan hyn, mi fydd yn rhaid i chi neud gwyrthia go iawn,' meddai Geraint heb fawr o obaith yn ei lais.

Pan ddaeth ati ei hun gwelai belen wen gwallt ac wyneb pryderus ei thad yn plygu drosti ac yn dal ei phen yn ei ddwylo a chlywai ei lais o bell: 'Fy seren, o fy seren!

Yr "hen foi" ydy'r darlledwr Gwilym Owen, sydd wedi gwirioni ar y ffaith iddyn nhw ddefnyddio ei lais.

Cododd y ffermwr ei lais a rhybuddiodd y bechgyn fod dau arall o'r pentref wedi herio'r ysbryd hanner can mlynedd yn ôl ar noson Calan Gaeaf.

Ond o blith y genhedlaeth honno, efallai taw Parry-Williams - yn fwy felly yn nhinc felancolaidd ei ymadrodd nag mewn unrhyw ddatganiad croyw - a roes lais yn bennaf i'r digalondid sylfaenol hwn.

cododd y dyn ei lais.

Mae o'n crio isio cael dŵad i'r tŷ, clywch ar ei lais o'n cwyno.

Cofiaf deimlo llaw gadarn ar fy ysgwydd un bore yn y labordy a'i lais yntau'n dweud: "You are a very industrious little boy aren't you?

Yr oedd yntau'n gorfod mynd allan i'r fynwent i'w hannerch gan nad oedd lle iddynt yn yr eglwys a hawdd y gallai wneud hynny gan fod ganddo lais cryf, hyglyw.

Caeodd ei llygaid i feddwl amdano, tra canai Ger yn ei lais Nat King Cole wrth ei hymyl.

A'ch hen lais mawr, yn smalio bod yn gymanfa o ddyn, a chithau ddim hyd yn oed yn solo!

Yn wir, gyda'i lais cyfoethog ymddangosai'n debyg mai ef fyddai enillydd y noson.

Ffrydiodd y cyfan 'nôl, yna clywodd lais Janet eto: 'Mae'n ddrwg gennyf, Miss Beti, ond fe redodd Robin bach o'm gofal yn y Neuadd Fawr.

"Gwaith dyn yn darfod, gwaith Duw yn parhau - ai dyna pam?" "Nage," atebodd Aled, yn fwy pendant ei lais, ond yr un mor ddryslyd ei edrychiad.

Clywodd lais Kirkley yn galw'i enw dros y lein.

'Y...y...yr hen ddyn mawr yna,' dechreuodd Siân a'i lais yn grynedig.

Mae gan yr Archentwr Carlos Esquivel lais bas melfedaidd, rhyfeddol aeddfed a chyfoethog o ystyried ei fod yntau'n ifanc - bron yn union yr un oed ag enillydd y noson.

Roedd ar fin setlo i gysgu yn fodlon braf pan glywodd leisiau dau lais dieithr yn siarad yn y tywyllwch.

Yn wir, ar ôl ambell i gêm yr ydw i fy hun wedi bod yn disgwyl clywed tyner lais y gwaredwr mawr yn galw arnaf innau hefyd.

Cefais fy nghyhuddo unwaith o 'ddwgyd' yr enw oddi wrth y baswr lleol adnabyddus Jac Pennar Williams, ond gellid dadlau fod gennyf ddwbl hawl y cantor hynod hwnnw, hynod ei ddawn a'i lais - er ei fod, gyda llaw, yn gerddorol anllythrennog.

Yna cofiodd, o adnabod ei lais yn fwy na dim .

Gwnaed brecwast yng nghefn y tŷ lle roedd tân dan do ond ymhen ychydig funudau roedd helynt mawr y cogydd yn chwifio ei ddwylo ac yn dweud mai canibaliaid oedd yn byw yn Buganda a'r llall yn gweiddi nerth ei lais ar y cogydd mai ef a thylwyth y Jaluo yn Kenya oedd y canibaliaid.

Wyt ti'n clywed?" Cododd ei lais am na welai Wil yn gwneud unrhyw osgo i ufuddhau.

Cofiaf ei lais yn fy rhegi o'r twllwch am hydoedd hyd nes i mi gael llond bol a chodi yn fy ngwylltineb allan o'm gwely a chroesi llawr pren y babell a lluchio dwrn dirybudd i'w ddannedd i'w ddistewi.

Trodd ati, fel petai'n gallu synhwyro ei beirniadaeth, a phan siaradodd roedd mymryn o gerydd yn ei lais.

Mae'n rhaid ei fod wedi penderfynu aros dros nos gyda Mr Raboul,' meddai'r Indiad, a chredai Peter Owen fod peth petruster yn ei lais wrth ateb.

'Roedd ganddo ei lais ei hun a'i idiom ei hun, llais dychanol, telynegol, cyfareddol.

Gyda hyn cewch glywed llif ei huodledd yn arafu ac ansicrwydd yn dod i'w lais.

Galw Eseciel Wedi imi weld, syrthiais ar fy wyneb, a chlywais lais yn siarad, ac yn dweud wrthyf, Fab dyn, saf ar dy draed, ac fe siaradaf â thi.

'A dim eiliad yn rhy fuan,' meddai Meic, neu yn hytrach rhyw lais y tu mewn iddio nad oedd yn ei nabod fel ei lais o'i hun.

Mi fedr lleidr guddio ei edrychiad a newid swn ei lais, ond fedr o ddim cuddio rhywbeth fel cloffni." "Ond, dydwi ddim yn deall," meddai Catrin Williams.

Ta beth, ar y stryd yng Nghaerfyrddin y clywais i lanc ifanc yn dweud gydag anghrediniaeth yn ei lais wrth un arall: Ma fen i wneud e ym mhobman.

Clywi lais o'r tu ôl i ti yn galw.

"Dewch nawr, Sera," meddai a'i lais yn datgan mor ddiamyd yr oedd, ond â thinc o ddigrifwch ynghudd ynddo hefyd, "Ddaw dim daioni o ymddwyn fel yna."

Hwnna yw e, ife?' meddai'r crwydryn, a thôn ei lais yn newid, a chyn i Idris gael cyfle i'w rwystro, ysgythrodd am y gadwyn yr oedd yr afal yn hongian wrthi.

Am y tro cyntaf mae gan y gorllewin lais clir a digon o aelodau seneddol i effeithio ar bolisi.

Rhedodd y tair cath mâs drwy'r drws - byth i ddychwelyd - pan glywsant lais y Sais dieithr o Daventry!

Roedd ei lais yn ei thorri i'r byw.

'Siân, wyt ti'n iawn?' gofynnodd Tudur a phryder lond ei lais.

Christ I could turn quicker than him nowl" Gymaint oedd yr angerdd yn ei lais yn ystod yr araith honno nes fy mod i'n teimlo fel weud Anghofiwch y anio bois gadewch i ni gael gafael yn Lloegr nawr"' Yn sydyn roedd bywyd gyda thîm pêl-droed Cymru wedi cyflymu i gan milltir yr awr.

Dyn tawel o ran natur oedd Caradog; ni chodai ei lais mewn dadl, ond gallai'r ateb fod yn ddeifiol.

Fuaswn i ddim yn meiddio awgrymu ei fod yn greadur ymffrostgar, ond mi fentra' i ddweud ei fod wrth ei fodd yn clywed ei lais ei hun.

"Pedwar ...!" llafarganodd y bariton, a chodi'i lais mewn crescendo rhybuddiol.

Yn sydyn, torrwyd ar y sgwrs gan lais cras yn galw o fuarth yr ysgol.

Mae Gwil ar ei orau yn y gan a'r adlais sy'n cael ei ychwanegu at ei lais yn effeithiol drosben.

Yna llusgodd yr hen ŵr ei lais i fyny o waelod pydew a meddai: "Brandi, Norris.

'Reit unwaith eto, y cyfan, meddai Andrews yn y man a'r blinder yn bygwth cracio'i lais tawel.

Fe glywais John Rowlands, Ty'n Cae a'i lais addfwyn a rhyw awgrymiad o chwerthin y tu ol iddo, yn dweud ei fod o'n cael mwy o hwyl o fywyd na'r cefnog.

Ef oedd wedi bod yn taflu ei lais o un pen i'r llall i'r beipen wrth i'r brodyr siarad.