Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

lan

lan

Roedd hefyd yn rhan o'r fintai a gymerodd ran yn ymosodiad y Bay of Pigs, ond methodd ei gwch â chyrraedd y lan.

fel yn y gorffennol boddodd ein tîm pêl- droed ger y lan ac yr oedd rhai o'r chwaraewyr yn eu dagrau ar y cae ar ôl i gymru golli o ddwy gôl i un yn erbyn rwmania ar y maes cenedlaethol.

Tyrfa ar Lan y Môr

Mam yn ceisio dianc o galedi ac oerfel Trefeca, o'r llafur a'r ddisgyblaeth ddiderfyn, gan adael un bach yn crio yn ymyl y lan a'r llall yn farw yn ei chôl.

Ar ambell brynhawn Sadwrn yn yr haf âi â ni am dro i fyny at y Marchlyn am bicnic, ac yno ar lan y llyn adroddai hanesion am arwyr Cymru Fu wrthym.

Ond wedi i'r llong angori ger Inis Mo/ r, sylweddolodd D ilys fod rhaid mynd mewn cwch bach i'r lan ac roedd hynny'n codi braw arni.

Un o'r mannau mwyaf cythryblus ar y Lan Orllewinol oedd Bethlehem.

chwilio am ddarnau o frigau crin o 'r llwyni a 'u hyrddio i ganol yr afon, ac yna ras wyllt i lawr y lan i weld y cychod yn ysgythru rhwng a thros y cerrig dan rym y lli.

Syched amgen na newyn a'u gorfododd i angori a chyrchu tua'r lan yn y diwedd.

Ar lan y môr, mae pobl yn penderfynu eu bod nhw'n mynd i ddringo'r clogwyni, yna hanner ffordd lan maen nhw'n darganfod na fedran nhw ddim mynd i fyny nag i lawr.

Y mae, wedi'r cwbl, wahaniaeth rhwng Battersea a Bayswater, rhwng Forest Gate a Finchley, ac adlewyrchir hyn yng nghymeriad y trefi ar lan y Gamlas.

Roedd popeth yn dawel ar lan Afon Ddu a dim i ddangos fod ganddi gyfrinach.

Cafodd ei wraig a'i ddau blentyn lawr ar lan y môr.

Robert Jones, Rhos-lan, sydd wedi diogelu'r traddodiad llafar am Morgan Llwyd:-

Aeth i lawr y llwybr troellog at lan yr afon a thoc, arhosodd wrth hen foncyff derw gorweddog gan ddringo'n araf a gofalus i'w ben.

Dau lanc ifanc yn mynd i garu Ar lan yr afon ar i fyny Sþn cacynen yn y rhedyn Trodd hwy adre'n fawr eu dychryn.

Rwy'n joio perfformio, a rhan o hynny yw gwisgo lan a 'neud y colur, ac o'n i'n joio chwilio am wisg a 'neud y colur dros ben llestri, oedd e'n hwyl."

Roedd e lan fry mewn bloc o fflatiau diffaith yn Nwyrain Berlin.

Gwthiais y rafft yn ôl at y lan.

HEULWEN: Hynny ydi, fe ddylsen nhw gael eu cloi'i lan.

Holiadau Lhwyd sy'n gosod y patrwm, ond Rowlands biau drylwyredd deallus yr atebion sy'n nodi enwau, ffiniau a phoblogaeth pum plwyf Llanidan, Llanedwen, Llanddaniel-fab, Llanfairpwll a Llandysilio, ynghyd a manylion am eu hanes, eu henebion (gyda darluniau ohonynt), a sylwadau ar ansawdd y tir, y cynnyrch, a'r gwrtaith a ddefnyddid, y ffynhonnau, yr afonydd, y dirwedd a'r mathau o gregin a geid ar lan y mor.

yma, ym misoedd yr haf, byddai rhibyn o raean yn ymestyn o ganol yr afon, ond yn awr yr oedd cryn ddyfnder o ddŵr ^ r yn llyfu erchwyn lleithiog y lan, a rhai o ganghennau 'r helyg o boptu bron, bron yn cusanu wyneb yr afon.

Nod uchelgeisiol yn sicr, ond nid un afrealistig o feddwl am Singapore, sydd bellach ymhell ar y blaen i Forgannwg Ganol ac sy'n prysur ddala lan â gweddill Cymru.

Er croesi ohonynt i'r lan arall, fel y gwyr y rhai sy'n hen gyfarwydd â'r hanes hwn, ni chafwyd mo'r encil na'r egwyl angenrheidiol am fod y tyrfaoedd wedi achub y blaen arnynt, ac ar y lan arall yn eu disgwyl.

Ond cofiaf yr un mor dda hefyd sylwi mai gwrando'n astud ar ei gap¨en wnaeth lan.

Wedi ymladdfa ddofn ac araf, llysywen fawr, felen, fudr a dynnodd i'r lan.

Un cynllun o'r fath oedd adeiladu rafft ar lan y llyn wrth ymyl y foryd.

Aethai yntau "i wynfa'r haul at yr anfarwolion." Pan glywais am farw fy nyweddi, y geiriau a ddaeth i'm meddwl oedd: Safodd yr Iesu ar y lan.

Ychydig yn ddiweddarach, golchwyd corff Datini i'r lan.

Methasom yn lan a darganfod un, nes inni sylweddoli nad oedd y fath beth a ffenest siop yn bod yn y gymdeithas honno.

Roedd hi'n ffab gweld pawb unwaith eto a dala lan ar pwy oedd yn gwneud beth.

Yn crynu ac yn chwys i gyd, mi edryches lan, a dyna lle'r oedd mistir yn hongian wrth drawst, a'i dafod allan a'i ddau lygad ar agor yn rhythu arna i.

Y môr yn gynnes a llawn heli cryf wrth inni nofio'n hyderus tuag at y dwr brown yn ein gwahodd ni tua'r traeth a gweld eglwys wen, fechan, ar y lan.

Ar ôl dehongliad llawn bywyd o Land of Hope and Glory, daeth y digwyddiad yng Nghymru i ben gyda'r emyn Calon Lân a gyfansoddwyd yn Abertawe wedii ddilyn gan Hen Wlad Fy Nhadau ac arddangosfa tân gwyllt drawiadol.

Wedi clywed hanesion gan gyfeillion yn Amman, fe aeth llond dwrn ohonom at y ffin honno rhwng Gwlad Iorddonen fel y mae - ar y lan orllewinol a gipiwyd oddi arni gan Israel.

Muda gylfinir, cornchwiglen a phibydd y mawn yn heidiau o'u hafotai ar y mynydd i'w hendre ar lan y mor.

Yn gefndir i'r slogannau roedd yr eglwys Norwyeg ar lan y mor ym Mae Caerdydd.

cofient adegau pan allent gerdded hyd y lan a gwylio 'u hynt, a 'r afon yn loetran lifo dan y coed, ond nid felly 'n awr.

Yr oedd i'w glywed ym mhobman, mewn tŷ a siop, ar fynydd ac ar draeth, nes o'r diwedd i fasnachwyr llygadog weld cyfle i farchnata'r setiau bach i'w rhoi mewn poced a'u gwifrau'n cysylltu i gyrn ysbwng am y clustiau nes bod y gwrandawyr yn edrych fel pe baen nhw yn rhan o ryw 'dyrfa lonydd lan' a hanner gwen ar eu hwynebau a golau byd arall yn eu llygaid.

Fe ddwedodd y bise fe'n dwad lan marc wyth o'r gloch ma i ni gal siarad mwy obiti'r peth.'

Roedd gwasg yr oes aur yn adlewyrchiad o Gymru gymhleth oedd bron â chyrraedd y lan.

I lan y môr yr aeth y wraig a'r plant yr wythnos ddiwethaf.

Pe bai'r 'Germans' yn dod i wbod beth sy'n mynd ymla'n fan hyn, fe fydden nhw'n siŵr o'i fomio fe." Ar ôl te blasus yn y 'Gloch' aeth Mrs Treharne a'r plant i lawr i lan y môr, ac aeth y Doctor i fyny'r rhyw i'r Orsaf Arbrofi i gwrdd â'r swyddogion yno.

Mae dau ffigwr wrth lan yr afon.

"Roedd ysgolion Llanfyllin a Llanfair Caereinion wedi gwirioni'n lan ein bod ni wedi gofyn iddyn nhw!" meddai.

I lan na thref nid arwain ddim, Ond hynny nid yw ofid im.

A lan fan'co ar y silff.

Dydw i ddim yn medru nofio - dim ond padlo buo Lisi a fi - ond mi oedd Defi John a Jim fel petha' gwirion, ishio gweld pwy fedra nofio bella o'r lan.

Byddai'r lein yn bachu yn y coed oedd yn tyfu ar lan yr afon.

rhedodd y tri, gethin yn gyntaf, o amgylch coed a dyfai ar y lan i weld a oedd eu cyfaill yn ddiogel, ond erbyn iddynt ddod i olwg y gangen drachefn nid oedd ffred i 'w weld yn unman unman ffred !

Doedd y llain ddim yn un da i whare arno cyn mynd lan i Lords, chwaith.

Mae'n bosib i unrhyw un weld y papurau hyn yn y Llyfrgell Genedlaethol ar ôl sicrhau caniatâd ysgrifenedig gan lan a Thalia Campbell.

'Roedd Nantmelyn ar lan afon Aeron.

"Cofiwch ddod lan, Edward Ifans," meddai'r pregethwr.

Roedd hon yn waeth na'r un o'r lleill, ond doedd hynny ddim yn poeni'r dderwen hon ar lan yr afon.

(Chaplin), Sam Neill (Jurassic Park), Hugh Grant, David Thewliss (Naked) ac lan McKellen.

Lan môr Nefyn?' 'Fuo raid i mi gerddad hannar milltir cyn y gwelis i dy o gwbl.' 'Ty pwy oedd o?' 'Rhyw foi dal cwningod.

Yn y misoedd yma mae pawb yn tueddu i gymryd eu gwyliau ac/neu fyw yn eu hail dy ar lan y môr yn ymyl Rawson, er mwyn cael seibiant o'r gwres llethol.

Os na theimla ei fod ef ei hun yn "oedi' nychlyd ar lan yr afon ddofn, gall feddwl yn dirion a gweddigar am rywrai sydd, a chanu drostynt - canu dros y rhai sy'n methu canu hwyrach - ac eiriol ar eu rhan wrth ganu.....

Daeth i siarad gyda mishtir ar lan y bedd a sibrwd wrtho taw Owen, mab y Gelli, Glynarthen, oedd yn Holi'r Pwnc yn nes ymlaen yn y flwyddyn.

Un dawedog oedd hi, merch o'r bryniau yn deall dim ar anesmwythyd diddiwedd y môr, wedi taro ar longwr a'i briodi wrth ddod i lan y môr ar wyliau, ac wedi gorfod byw hebddo am y rhan fwyaf o'i bywyd priodasol.

Rwyf wedi clywed ar ôl dechrau'r papur hwn nad Metlin oedd y cam cyntaf yn y gwaith, ond eu bod yn gyrru cerrig go fawr (term y gwaith am y rhai hyn yw cerrig torri, sef cerrig wedi eu torri gan yr ordd) i Runcorn i gael eu metlo; felly roedd yn angenrheidiol cael rhywbeth i gario'r cerrig hyn o ben y graig i lawr i lan y môr, a ffyrdd i'w cludo.

Nid oes gennyt obaith nofio i'r lan ond fe weli gangen yn pwqyso'n isel dros yr afon.

Mae'n arwyddocaol fod Robert Jones, Rhos-lan, a Thomas Jones, Dinbych, yn olrhain tras y Methodistiaid yn ôl trwy'r Piwritaniaid.

Lan staer.

Beth bynnag, roedden ni'n amau ers tro mai Eds oedd y tu ai/ i'r nifer lladradau fu'n digwydd o gwmpas Caer a gogledd Cymru yn ddiweddar, ond roedden ni'n methu'n lan a dod o hyd i'w guddfan .

'Yn ôl i'r lan!

O'i chymharu ag Agra, roedd stesion Delhi'n edrych yn lan pan gyrhaeddon ni'n ol heno, a'r YMCA., pan gyrhaeddais hwnnw ar ol taith wallgof trwy draffig ardal yr orsaf mewn rickshaw-peiriannol, yn ddigon croesawgar yr olwg - ymron yn aelwyd gynnes gyfarwydd.

Y mae Tudur Dylan yn berson sy'n gwrthod yn lân a galw ei hun yn fardd.

Mi fyddaf yn falch o gael cyflawni fy neges yn y ddinas fawr, brysur, ac ar fy ffordd adref, i'r pentref croesawus lle gallaf gerdded yn eithaf diogel uwch y creigiau, a gwrando ar y môr yn rhuo, ac, ar brynhawn sych, heulog, fy mhleser fydd cerdded ar lan Afon Ogwr a chael ailfywhad o gerdded ar draeth Bae y Gorffwysfa ym Mhorthcawl.

Ar lan yr Iorddonen - ffrwd fechan bellach - y gwelais i'r enghraifft orau fel arall o rym y wasg.

Rywsut, deallodd mod i o Gymru ac fe fynnodd ganu Calon Lân i mi.

Byddai yn arfer mynd i lan y mor i Madryn am rai wythnosau yn yr haf.

Ond un o'r cysuron mwyaf i mi oedd fel y dysgodd ganu Hen Wlad Fy Nhadau mor ddiffwdan (gyda holl urddas pysgodyn aur mud, marweddog) ar amrantiad (drwy osmosis) yn y ddywededig gynhadledd ar lan hen Afon Ddyfrdwy ddofn, yng nghwmni yr anwylaf gwnewch-i- mi-fedd-mewn-unig-fan Wyn.

dyna ddigon o reswm dros i 'r tri tri fynd i lawr hyd lan yr afon ar ôl te, a mynd a ffred gyda nhw i ddangos iddo un o ryfeddodau tymhorol y dyffryn.

"Bob yn ail ddiwrnod," ebe Owen Owens, gan aros i boeri i'r tân, 'y ngwaith i oedd mynd lan ar hyd llwybr mynydd i ryw hen dŷ allan tua milltir o'r tŷ ffarm, a llanw'r rhastal â gwair o'r dowlad, a rhoi gwellt glân o dan y bustych ac edrych eu bod nhw'n iawn.

'O, rhyw bensaer bach ifanc wedd e - o barte Cwm Rhondda neu lan ffor'na rhwle.

Alec Stewart oedd y pedwerydd i fynd, wedi ei fowlio'n lân gan Muttiah Muralitharan.

Nid oedd dim i'w wneud ond ffarwelio â'm gwraig a'r plant bach, a gyrru ar wib dros y Migneint am Ros-lan.

Rydyn ni wedi cael y profiad o fynd lan i Lords unwaith yn barod y tymor yma, a mae'r bechgyn wedi cael y profiad o whare yno.

Ceir gwrthgyferbyniad yn yr ail bennill yn ogystal, sef hwnnw rhwng trybestod y byd cyfoes a thangnefedd Rhos-lan.

"Rydw i'n cofio'r hen geubren derw yna yn sefyll yn hardd a gosgeiddig ar lan yr afon.

Yn y gerdd mae Justine Merritt yn gweddi%o dros bopeth a gâi ei ddinistrio, gan gynnwys ei ffrindiau a'i gelynion, y rhosyn, y gragen ar lan y môr, a'i hwyres fach newydd.

Wedi blino'n lân ar ôl cael tair gwers gyda phob gwers yn awr a hanner.

Tref fechan, brysur, ar lan y môr oedd Tywyn, a ninnau'n symud oddi yno i dyddyn yn y wlad tua thair milltir o'r dref.

Er bod Cymru ar y blaen am y rhan fwyaf o'r gêm yn erbyn pencampwyr rygbi Japan, Suntory, boddi wrth ymyl y lan oedd yr hanes yn y diwedd, wrth i'r chwaraewyr redeg allan o stêm yn y chwarter awr olaf.

Yr oedd yr Arglwydd Iesu, meddai'r pregethwr, wedi rhoddi gorchymyn i'r disgyblion fynd â'r llestr i Fethsaida i lan arall Môr Galilea.

Mi gyneues i'r lamp a lan â fi i'r dowlad gan feddwl towlu tipyn o wellt lawr.

Mae cynllun Airbus yn brawf digamsyniol fod y drefn newydd honno, fel sofraniaeth Ewrop, yn cael ei harddel ar lan y Rhein, ac o ystyried geiriau Jaques Chirac, ar lan y Seine hefyd.

Ar lan y môr heli ni thyfodd erioed Na bedwen na gwernen na draenen ar droed, Nac unmath o goedydd ond llwyni o frwyn; Dan gysgod y rheini daw defaid ag þyn.

Wedi munudau hirion ymddangosant ar falconir twr a ninnaun edrych lan megis tyrfa mewn ffilm am y canol-oesoedd.

Doedd dim rhaid talu am fwyd, na dillad, na theganau, na'r teithiau dyddiol i lan y môr.

Yr oedd y llong yma yn gollwng dwr ac yn anffodus rhedodd i'r lan a bu'n rhaid cael gwaelod newydd iddi.

Fe godes yr ysgol oedd e wedi gico bant, a dringo lan nes bo fi gyferbyn â'r corff.

Ni wedi whare'n wael oddi cartref ond roedd hi'n bwysig bod ni wedi ennill lan yng Nglyn Ebwy yr wythnos dwetha.

'Mae'n braf cadw'r ddalen yn lân, cael buddugolaeth 1 - 0 a mynd trwodd i'r rownd nesaf.

Trannoeth, ar ôl i'r mistir fynd mor ddisymwth, allwn i ddim mynd lan nes bo' i'n hwyr y prynhawn.

'Wy'n credu taw ei ffordd amyneddgar, fonheddig e oedd yn ei dangos hi lan, hyd yn oed iddi hi ei hunan, yn dangos yn gwmws beth oedd hi.

A phan gyrhaeddodd ef a'i ffrind y lan, trodd at arweinydd y chwilod dþr mwyaf a dweud yn fawreddog, 'Diolch yn fawr, 'y ngwas i.

Roedd yn methu'n lan ,a dygymod a hynny.