Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

lawr

lawr

Taith bleserus, heb orfod dringo gormod na dychwelyd yr un ffordd, yw'r un i fyny Llwybr y Mwynwyr at Lyn Glaslyn ac yna i lawr Llwybr y Pyg.

Mae gwir angen esbonio paham y mae parch i'r llyfr hanes, sydd yn un o glasuron rhyddiaith y Gymraeg, ac ar yr un pryd paham y mae rhyw ddelwedd anhyfryd wedi dod lawr i ni o Theophilus Evans y dyn.

Ganddo ef nid coeden gyraints duon fyddai'r goeden ond coeden dyfu perlau, a masnachwyr perlau Llundain wedi gwisgo colyn llidiard yr ardd i lawr i ddim, gan amled eu mynd a dod i gyrchu'r perlau dihysbydd hyn.

Dwi i erioed yn cofio fo'n eistedd lawr a dweud, rwan dyma be ydy Cynghanedd Lusg, dyma ydy Cynghanedd Draws.

Llaciodd y tyndra, ond daliodd y dynion i gadw llygad ar ei gyd- deithwyr lawr wrth y balmwydden.

Gelwir maint y dŵr a lifa i lawr yr afon yn elifiant.

Aeth y cwmni i mewn o'n golwg, a throisom ninnau ein tri a mynd i lawr i'r neuadd.

Maent yn ei agor hefo cyllell, ac yn ei ail danio, ac i fyny'r rhaff â hwy, cyn gynted ag y gallent, a dyrna glec a thwrw mawr gan y cerrig yn rhowlio i lawr wyneb y graig.

Er hynny, rhaid wrth rywfaint o adweithedd er mwyn gallu torri i lawr ac adeiladu cadwyni cemegol, a thrwy hynny greu hylifedd.

Daeth yr awyren i lawr yn esmwyth gan redeg ar hyd rhyw gae.

Fel rheol ar ôl i dwll fel hyn gael ei saethu mae angen llnau wyneb y graig, gan fod cerrig wedi symud ond ddim wedi dod i lawr, felly rhaid i'r ddau ddyn fynd i lawr ar y rhaff eto hefo darn o haearn crwn rhyw bedair troedfedd o hyd wedi ei finio yn un pen, yr hwn a elwir yn drosol.

Rhoddodd ei gadw-mi-gei'n ôl yn ei le ar ben y gist ddreir a brysio i lawr i'r pasej, lle'r oedd Mam yn disgwyl amdano a Mali eisoes wedi'i chlymu yn y bygi.

(Ar yr alwad, GARI yn llamu oddi ar ei wely a chychwyn i lawr y grisiau yn eiddgar.)

Penodwyd Tref yn ofalwr ar y Rex - swydd oddefol arall a chwbl ddibwrpas fel y dywed yn sarrug wrth Dave yn ddiweddarach: 'Gofalu am filding sy'n mynd i dalu ei dwlu lawr'.

Plygodd y bachgen i lawr unwaith eto, a phan oedd y belen eira yn dechrau ymdoddi yng ngwres ei ddwylo, anelodd hi at ben un o'r milwyr.

Dechreuodd y ddau lithro'n arafach lawr tuag at faes awyr Shobdon.

blyb ac mi ddaw'r hen gath i lawr fel bwlet a heibio fi i'r tŷ.' Mae rhyw dueddiad ynof i anobeithio pan na fydd pethau yn dwad yn rhwydd, a daw Robin Tŷ Mawr i'm meddwl.

ond tuedda fy naratifau hir dirgel ddyn a hen lwybr i fod yn stori%au aml-lawr, yn wir tuedda fy stori%au i fod yn stori%au aml-lawr, hynny yw fod sawl haen stori%ol iddynt.

chwilio am ddarnau o frigau crin o 'r llwyni a 'u hyrddio i ganol yr afon, ac yna ras wyllt i lawr y lan i weld y cychod yn ysgythru rhwng a thros y cerrig dan rym y lli.

A'r gŵr a aeth heibio iddi ganwaith heb sylwi arni gan fod ei ffroenau mor uchel, a'i feddwl yn barhaol ar ei filiwn nesaf A digwyddodd rhyw ddydd, iddo adael ei swyddfa a cherdded i lawr y grisiau.

Gwaeddasant arnaf a dywedasant y cawn chwart o gwrw os gorweddwn ar lawr, ac ddynt hwythau gael ei dywallt i fy safn.

Am y tro cyntaf edrychodd i lawr.

Mi awn ni i lawr y llethr a'u rhwystro nhw rhag croesi'r ceunant.

Bydd e'n disgwl amdanat ti tu fas.' Rhoddodd y ffôn i lawr, troi at ddrws cefn y swyddfa a gweiddi, 'Thomas!' Agorwyd y drws gan ferch yn ei hugeiniau cynnar.

Ar lan y môr, mae pobl yn penderfynu eu bod nhw'n mynd i ddringo'r clogwyni, yna hanner ffordd lan maen nhw'n darganfod na fedran nhw ddim mynd i fyny nag i lawr.

Tra'i fod o'n gwisgo amdano'n gynnes, gwthuiodd Mam y bygi dros riniog y drws a'i ollwng i lawr i'r palmant.

Pan gyrhaeddodd, gwelai Rageur a Royal yn neidio i fyny ac i lawr grisiau pren y feranda.

safodd y pedwar i weld eu llongau 'n taro 'r dŵr ^ r ac yn troi 'n ansicr i nofio i lawr yr afon, ac yna rhedodd y bechgyn nerth eu traed tua 'r fan lle cymerai 'r afon dro llydan, braidd fel pedol ar ymyl y ffordd ac yn ôl wedyn.

Cododd Debora cyn gynted ag y clywodd ei mam yn mynd i lawr staer.

Cafodd ei wraig a'i ddau blentyn lawr ar lan y môr.

Mi wnawn ni aros lawr fan 'na!" Ffwrdd a ni, ac y fi oedd yr olaf yn cyrraedd bob tro!

Mi adawn y llwybr yma a dringo'r llethr glos ar y dde i gyrraedd Llwybr Pyg a throi yn ôl tua'r dechrau, gan edrych i lawr ar y llynnoedd yn awr.

Fel yr oedd e'n llusgo ei draed i lawr y stryd teimlodd fel petai e'n cerdded ar y cymylau.

Pan es i lawr yr ardd ddoe mi welais fod pethau'n dechrau rhyw ymsymud o'u trwmgwsg fel y goeden Forsythia a oedd yn gawod o flodau melyn a'r rheini yn disgleirio yn haul oer y prynhawn.

"Ysgrifenna di y cwbl i lawr ....

Rhywbeth arall a anfonodd iasau llawer oerach i lawr fy nghefn i oedd gweld y papurau yn rhoi cymaint aceri o le i ychydig dywyrch a'r difrod a wnaed i ddelw garreg ond yn gwthio i gornel dalen ddiarffordd hanes am rywun yn rhoi matsen mewn dyn du o Birmingham ar ôl ei drochi mewn petrol.

Pan fu farw William Owen symudodd y teulu i lawr i fyw i Bron Ffinan, Pentraeth.

Pan gyrhaeddais Pwll y Bont rhoddais y gêr i lawr yn ofalus ar y dorlan.

Aeth i lawr y llwybr troellog at lan yr afon a thoc, arhosodd wrth hen foncyff derw gorweddog gan ddringo'n araf a gofalus i'w ben.

"Mae'n rhaid i ni saethu Hurricane hwn i lawr!" rhuodd un o swyddogion y Lufftwaffe, llu awyr yr Almaen.

Cerddodd rhai i lawr ond ces i docyn dychwel.

Pan ddaeth yn ddiwrnod mynd â'r ferfa allan am y tro cyntaf, a chychwyn o dop y cae tu ôl i'r tū efo hanner ei llond o gerrig, dim ond tua chwarter y ffordd i lawr y daeth na chraciodd yr olwyn wrth yr echel a throi ar ei hochor yn ddau ddarn a'r ferfa ar ei thrwyn yn y ddaear.

Daeth brigau i lawr yn y coed.

Os na ddewch chi i agor y blydi drws y funud hon, rydw i'n mynd i'w gicio fo i lawr!" Ar sūn y fath awdurdod, trodd Morfudd ar ei sawdl, a phrysuro cyn gynted ag y cariai ei chrydcymalau hi yn ôl at y drws.

'Roeddwn i'n edrych ar fap ddoe cyn dod i lawr a mae jyst uwchben Iran a 'chydig i'r dde o Twrci.

Roedd dringo lawr yn beryglus iawn.

Mae'n codi arswyd arnom eto gyda'r llun o ferch fach yn rhedeg yn noeth i lawr llwybr o'i phentref yn Fietnam a'i chroen yn friw gan y napalm yr oedd awyrennau bomio yr Unol Daleithiau wedi eu gollwng ar ei chartref.

A'r planhigfeydd llydain oddi yma i lawr hyd at yr Atlantic a Chulfor Mexico, ac i'r gorllewin hyd yr Afon Fawr - y Mississippi - ac ymlaen wedi hyny hyd at dueddau Ymerodraeth Mexico - maent y dyddiau hyn yn cael eu torri i fyny a'u rhannu - eu rhannu rhwng y niggers a'r Yankees, ac unrhyw genedl o unrhyw wlad a ddelo ymlaen i'w cymryd, am lai na hanner eu gwerth.

Ar ôl i ni fod yn y farchnad, ac i Anti Nel brynu menyn yno, mi ddaethon ni'n ôl yma wedyn i ollwng y negas, a mynd i lawr i'r cei, i edrach os oedd cwch Uncle Danial yno.

O'r cychwyn cyntaf dadleuodd Cymdeithas yr Iaith dros bwysigrwydd Cynulliad trwyadl ddwyieithog, ond, flwyddyn wedi sefydlu'r Cynulliad realiti'r sefyllfa yw mai lleiafrif bach o aelodau'r Cynulliad sy'n dewis siarad Cymraeg ar lawr y siambr a llai fyth yng nghyfarfodydd pwyllgorau'r Cynulliad.

Llifai ei chwys yn ffrwd oer i lawr ei gorff oherwydd pwysau'r bêl, ei ymdrech a'i ofn.

Rhan arall y bu Reeves yn ddigon gwirion i'w throi i lawr oedd un James Bond.

Mynd lawr i Aberteifi wrthyf fy hun ar y 'coach' o Lanarth.

Roedd Ifor yntau wedi dechra teimlo fod rhywun yn ei wylio trwy'r amsar ac yn chwythu i lawr ei war.

O'i brigau uchaf i lawr i ben draw'r gwreiddiau mae'r goeden yn gartref i rai cannoedd o greaduriaid.

Mae'n siŵr bellach fod rhywrai o'r darllenwyr wedi ail gynhyrchu darluniau yn llygad eu meddwl o'r mawnogydd welsant wrth deithio tros ucheldiroedd, ac yn îs i lawr o ran hynny hefyd, digon yng Nghymru heb sôn am rannau eraill o Brydain, ond rhaid sylweddoli nad yw pob math yn addas.

Dyma un o'r bechgyn o Lanfair yn rhoi un dda yn ôl imi trwy ddweud: 'Petaech chi'n troi hogia' Pen â'u pennau i lawr, fasa'r un geiniog yn syrthio o bocedi'u Oxford bags nhw!' Dyna'r fath le oedd y chwarel; os oeddech chi'n tynnu un goes roeddech chi'n siwr o gael y llall yn ôl.

draw fan acw!' Gwelodd pobl y dref don o anifeiliad yn rhuthro lawr y stryd fawr.

A deigryn bach yn llygaid sawl ur wrth weld yr hen foi yn diflannu i lawr Twnel Conwy am yr olaf dro...

Mae Penybont yn dipyn o dîm ar Gae'r Bragdy - dim ond Caerdydd sy wedi curo nhw lawr yna.

Aeth amryw o'r hogiau i lawr yno.

Clywodd nhw'n dechrau gweiddi mewn lleisiau cras a dwfn a stampio'u traed ar lawr.

Chaiff Cadi Pierce byth roi ei throed i lawr yn Nhyddyn Bach.' Wrth iddi adael, pan ddaeth Catherine Pierce i gymryd ei lle, gofynnodd John iddi a fyddai hi'n fodlon bod yn dyst petai rhywbeth yn digwydd iddo.

Agorodd Mary'r drws iddo ymhen hir a hwyr gan wneud esgus ei bod wedi pendwmpian ar y soffa a'i bod yn rhaid bod y glicied wedi dod i lawr ar ddamwain.

Safodd ac edrych i lawr ar y bechgyn, ei lygaid glas yn oer a chaled a'i wefusau'n dynn.

Mi ges i hwyl yn yr eglwys, achos mi oedd y bobl yn codi ar 'u traed ac yn eistedd i lawr ac yna'n codi wedyn, nes 'mod i ddim yn gwybod lle'r o'n i.

Teimlad fy mod yn un o'r elite wrth gerdded gyda fy security pass yn fy llaw i lawr y stryd syn arwain at yr hen adeilad mawr sy'n talsythu uwchben popeth araill.

Sôn am foment yn gyrru iasau i lawr asgwrn cefn!

Mae carped sy'n adrodd darnau o'r stori ar lawr swyddfa'r cofrestrydd ac ni chaniateir i unrhyw un ganu unrhyw fath o gerddoriaeth yn y Bungelosenstrasse oherwydd ar hyd y stryd hon, yn ôl y chwedl, yr arweiniodd y Pibydd y plant cyn iddyn nhw ddiflannu.

Daliai Jock a minnau i gadw llygad arni, a'i gweld yn dod i lawr, yn benderfynol ond ychydig yn arafach.

Nodiodd Nain gan sychu'i thrwyn drachefn a'r dagrau'n cronni yn ei llygaid hi ac yn cychwyn rowlio i lawr ei bochau hi wedyn.

Fe'n tywysir trwy ddatblygiadau cynhyrfus y bedwaredd ganrif ar bymtheg i lawr hyd at ddigwyddiadau'r cyfnod presennol.

"Mi wnawn ni sgio i lawr at y lifft gadair acw ac wedyn cewch fynd lawr arni hi.

Camodd Ffredi ar y gangen drwchus oedd yn cynnal y castell, ac arhosodd i Gethin ddod i lawr.

Fe gydnebydd, er enghraifft, y byddai'r llofft orau'n well petai'r plaster heb ddod i lawr o'r nenfwd.

Roedd y gwely pren isel wedi ei osod yn erbyn y wal fewnol ac roedd gwrthban brown golau yn symud i fyny ac i lawr wrth i'r hen ŵr anadlu'n llafurus odano.

Aeth trigolion y pentrefi gwasgaredig a'r ffermydd pellennig i lawr i'r dref i drwst y ffair.

Ar ôl bwyta brecwast yn frysiog, eisteddodd i lawr i feddwl.

Petai gyda ni fodd i edrych i lawr ar Gymru i dynnu "llun pum-munud" o blant dan bump yn yr ysgol dros y wlad o Gaergybi i Gasgwent, fe welem mai amrywiaeth sy'n nodweddu'r ddarpariaeth ar eu cyfer.

Gyrru i'r dde i lawr Cwm Elan heibio i'r pedair cronfa ddwr.

Cynllunio'ch diet Cyn eistedd i lawr i gynllunio'ch patrwm colli pwysau, gwnewch yn siwr eich bod wedi deall y Canllaw i golli pwysau'n llwyddiannus ac wedi deall yr awgrymiadau sydd yn y Cynllun deg pwynt.

"O, rydw i wedi blino," meddai hi ac eistedd i lawr ar y soffa.

Teimlai'n reit sâl wrth weld Huw'n deifio ar lawr i ddangos sut roedd wedi arbed gôl wych yn yr ysgol amser cinio.

Gan mai cwta oedd fy ngwyliau yn y chwarel, cytunodd Dafydd William imi fynd i lawr i Gaerfyrddin i fwrw'r Sulgwyn un flwyddyn.

Caeodd y drws a sylwi ar dri llythyr a darn o bapur ar lawr y cyntedd.

Dywedodd fy mam wrthyf drannoeth fod rhyw dderyn wedi dweud wrthi am y digwyddiad.Euthum i ddawns yn y Cei unwaith.Roedd fy ffrind, Twm Fowey House (y Dr Thomas Gwilym Jones, un o benaethiaid Lever Brothers Port Sunlight wedyn) yn fy nghynorthwyo i smyglo fy siwt orau o'r ty wrth i mi ei thaflu o ffenestr y garet i lawr ato ac yntau yn sefyll ar yr allt wrth dalcen y ty.

Rwyn llawer hapusach lawr fan hyn na fues i erioed yn Leeds.

Trodd Gareth i edrych o'i flaen - a sgrechiodd wrth i'r car blymio i lawr pant yn y ffordd a chornel giaidd yn ymddangos yn sydyn - brêcs y car yn sgrechian wrth i'r car fynd wysg ei ochr o amgylch y gornel - ac o'u hôl, y car arall yn ymddangos, ond yn methu â chymryd y gornel - yn taro'r ffens ac yn rhwygo drwodd - am eiliad, ymddangosai fel pe bai'r car am stopio ar ymyl y clogwyn, ond yna plymiodd tua'r môr a tharo'r creigiau islaw.

Roedd PC Llong yn sboncian i fyny ac i lawr fel estrys ungoes ac yn chwythu fel fflamiau ar ei chwibanogl arian.

Mi fydda i'n sleifio heibio'i gawell o am fod yn gas gen i ei weld o'n edrych i lawr ei hen drwyn hir main arna'i efo'r llygaid melyn lloerig yna.

Byddaf yn llogi hofrennydd i ollwng tocyn record i lawr y simdde yr wythnos nesaf.

Ond ar gyrion Y Gaiman rhaid aros yn gyntaf am lymaid - a chân coeliwch neu beidio - yn Na Petko, a chyn bo neb yn sylweddoli bron y mae'n bedwar o'r gloch y bore cyn bo pawb ar y bws i ddychwelyd yn ôl dros y paith yn llawer iawn distawach nag yn ystod y daith i lawr.

I lawr â ni am Dover, gan gyrraedd yno erbyn tua pedwar o'r gloch.

Atyniad yr hanes yma, fodd bynnag, ydy gweld sut mae'n mynd ati i geisio egluro ymaith yr holl ffeithiau sy'n ei gondemnio ar ôl darganfod corff ei wraig â'i phen i lawr mewn casgen fawr o ddwr.

Ar y cyfle cyntaf, llithrodd i lawr y grisiau ac ar draws y parlwr yn ddistaw, ddistaw.

Gwyddom, os tynnir i lawr y babell ddaearol hon yr ydym yn byw ynddi, fod gennym adeilad oddi wrth Dduw, tŷ nad yw o waith llaw, sydd yn dragwyddol yn y nefoedd.' Ie, diddorol yntê?

Rhowch ef i hongian â'i ben i lawr a gwyliwch.

Gafaelai'r dwblwr mewn un pen o'r llafn a'i ddyblu ar lawr y felin, ac yna ei godi at fwrdd y shêr, ei gymhwyso, ei roi o dan y gwasgwr, ei drin o dan y gyllell, ac yna ei daflu ar draws y felin at y gweithiwr ffwrnais.

Ni ddylai merch gyffwrdd ysgwydd dyn wrth iddo eistedd i lawr i chwarae, yn wir mae'n arwydd o anlwc os digwydd iddo gyfarfod â merch ar y ffordd i'r casino - anlwcus i bawb ond James Bond!

Cofia Tom Jones eu bod yn cysgu mewn gwlâu ar lawr Festri Capel heb fod ymhell o'r 'York Minster' enwog.