Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

llangollen

llangollen

Mae cystadlu mewn Eisteddfod Genedlaethol, Urdd a Gþyl Gerdd Dant yn hollol wahanol i gystadlu yn Llangollen.

Digwyddodd hyn hanner dwsin o weithiau, am nad oedd Jim wedi sylweddoli mai rowlio'r abwyd dros wely'r afon wnâi arbenigwyr Llangollen Fach, ond yr oedd ei fwydyn ef wrth angor blwm ym Mhwll y Bont.

Enillodd droeon ar yr unawd tenor dan a thros bump ar hugain oed yn y Genedlaethol ac yn y blynyddoedd olaf yn cael ei ddyfarnu yn 'llais y flwyddyn' yn Eisteddfod Llangollen.

Fel y dywedodd (rywsut), eto yn Llangollen: petai gþr Glenys (yr hen foi cringoch-foel anghofiedig hwnnw) wedi mynd yn brif Weinidog, yna mi fyddai o wedi bod yn Gymro yn rheoli Lloegr (a fyddai hynny ddim yn iawn), ac felly mae hi'n iawn i Blw-byrd, fel Sais, reoli Cymru.

Un o'i atgofion difyr yw hanes y trip i Eisteddfod Ryngwladol Llangollen.

Mi es i ati, ond dim ond cael gwersi unwaith yr wythnos yn Llangollen, ond wedi symud i Manafon mi ges i afael ar Weinidog nepell o Lanbrynmair, Llanfair Caereinion ac mi es ati o ddifri wedyn i ddysgu.

Blwyddyn gyntaf Eisteddfod Ryngwladol Llangollen.

Yr oedd Pafiliwn Rhyngwladol Llangollen yn orlawn nos Sadwrn gyda phobl o bob cwr wedi ymgynull i wrando ar un o'r bandiau gorau erioed i ddod allan o Gymru, sef Catatonia.

Prynhawn Mercher ar faes Eisteddfod Llangollen - dyna'n sicr pryd y plannwyd yr hedyn i fynd i Mallorca i gystadlu ym Mhencampwriaeth y Byd, er na wyddwn hynny ar y pryd.

Yn Llangollen edrych am burdeb a dilysrwydd y traddodiad wna'r beirniaid, oedd yn bobol wedi'u trwytho yn nhraddodiadau gwerin a dawns gwledydd y byd, a gan mai saith o'r math yma o wyrda oedd yn tafoli yn Mallorca, penderfynwyd cadw at y ddwy ddawns oedd wedi ennill coron Llangollen inni, sef 'Cadi Ha' a 'Dawns y Glocsen' fel ein dawnsfeydd yn y gystadleuaeth.

Cymry'n unig a fu'n gwasanaethu yng ngholegau Trefeca, Coleg Llangollen - Bangor, Y Bala (A) a'r Academi Annibynnol trwy ei holl grwydriadu.

Trwy'n llwyddiant yn Mallorca a Llangollen mae wedi dod â chlod byd-eang inni ac i Eirlys Britton fel hyfforddwraig gyda'r weledigaeth a'r gallu i dynnu allan ohonon ni rhyw ysbryd cyntefig o'r gorffennol fel dawnswyr, a chyflwyno traddodiadau dawns Cymru mewn ffordd chwaethus a medrus i safon aruchel.

Rwy'n cofio dadlau hyd oriau mân y bore yn Llangollen, a thro ar ôl tro cyfeiriwyd at Benyberth, ac weithiau at y Swyddfa Bost yn Nulyn.

Dyna pryd mae'n debyg yr hysbyswyd Gwesty'r Hand yn Llangollen o'r union nifer a fyddai angen cinio yno.

Bu hefyd yn gyfeilydd swyddogol yn yr Eisteddfod Genedlaethol a hefyd yn Llangollen.

Yn ôl amcangyfrif, bydd Eisteddfod Ryngwladol Llangollen wedi gwneud colledion o dros £200, 000 eleni.

Llangollen oedd cartref cyntaf Coleg Bedyddwyr Gogledd Cymru.