Ym Manaw Gododdin, yn neheudir Sgotland, trigai Cunedda, swyddog pwysig dan y Rhufeiniaid.

Pan ddaeth Y Cymry, diolch i ysgolion Griffith Jones, yn bobl lythrennog, yr oedd y Gwyddelod, fel y Llydawyr a'r Sgotiaid Gaeleg, yn anllythrennog; yng Nghernyw ac Ynys Manaw yr oedd yr ieithoedd brodorol wedi marw neu ar farw.

Gwyddwn ers blynyddoedd lawer fod ganddo ef gasgliad da o'r "Amserau% a'r "Cronicl" - naill wedi ei argraffu yn Ynys Manaw a'r llall yn y Channel Islands, i osgoi'r dreth a osodid ar bapurau newydd.

Heb sôn bod Cernyweg yn dal yn iaith fyw yng Nghernyw a Manaweg ar Ynys Manaw yn amser Shakespeare.