A phan welsant fi yn dyfod atynt, ac yn gwybod fy mod yn ddirwestwr, daeth un ohonynt o'r tu ôl i mi ac ymaflodd am fy nghanol a gwasgodd fy mreichiau, a chymerodd un araU hanner peint o gwrw, gan feddwl ei dywaUt i fy ngenau, er fy ngwaethaf, gwasgais innau fy nannedd mor dynn ag y medrwn, nes y methasant yn eu hamcan."

Gadawodd y rhain gof am sefyll yn nannedd y sefydliad ar gost addoli mewn ogofeydd o olwg ysbi%wyr y Llywodraeth, ar gost carchar yn achos Vavasor Powell ac eraill, ac ar gost ei fywyd i John Penry.

Ac wylwch, wylwch, fy mhobl, tros ei wraig yn ei thlodi a'i galar a thros ei blant troednoeth, carpiog, yn nannedd y gwynt .

Byddai llun o'r lanfa mewn llecyn mor ddiarffordd yn nannedd y mor yn gyfraniad hefyd.

Gan wasgu 'nannedd yn dynn.

Ond fe ddaeth o'r diwedd, wedi i mi fod yn sefyll yn nrws y cefn yn nannedd y gwynt yn gweiddi "Pws?

Craig o ithfaen caled yn dal ei thir yn nannedd tonnau Môr Iwerydd yw Llydaw.

A hyn oll yn nannedd gwrthwynebiad ffyrnig y Toriaid a'r Blaid Lafur a'r Wasg Saesneg bron i gyd - a'r pwyllgor ei hun heb ddimai goch y delyn at y costau.

ond mae'r cythreuliaid yn falch bod ambell arfer hynafol fel meddwi a charu-yn-y-gwely wedi goroesi, yn nannedd Ymneilltuaeth.

Byddai canolfan felly'n fwy lleol, ac efallai y gellid bod wedi cadw'r ysgol honno'n agored yn nannedd yr oerfel.

Ond gyda'r mewnlifiad priodasau cymysg, trai ar grefydd ac ymyrraeth sefydliadol yn bygwth chwalu'r peuoedd cynhaliol hyn y mae perygl i'r Gymraeg, onid ail sefydlir y peuoedd hyn a'u hymestyn i feysydd newydd, gael ei gadael yn noeth yn nannedd y ddrycin.