Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

neuadd

neuadd

Aeth y cwmni i mewn o'n golwg, a throisom ninnau ein tri a mynd i lawr i'r neuadd.

Adeg gwyliau, ceid 'Digawn o'i fawrddawn i feirdd'; 'Modur beirdd a neuadd' ydoedd, medd Casnodyn, a 'hyladd beirdd' oedd dwyn 'rhen llen a llyfrau'.

Wrth wthio'n ffordd drwy'r swyddogion ac eistedd i lawr yn y neuadd o flaen Heng Samrin, fe ddaeth hi'n amlwg nad oedden ni'n twyllo neb, achos dirprwyaeth o Sri Lanka oedd y bobl o flaen ac wrth ochr yr Arlywydd.

Pwy wyf i i sefyll ar dy ffordd Di?" Dechreuodd ofalu am Neuadd Whitechapel yn ogystal â'i chartref.

Ffacsiwyd ein hymateb at y tri arweinydd Cyngor yn Neuadd y Sir heddiw, ac ynddo mynna Cyd-Gadeirydd y Gymdeithas, Aled Davies, fod adolygiad trylwyr o Bolisi Iaith y Cyngor yn digwydd a noda bod obsesiwn y cyngor gyda rheolwriaeth yn troi pobl ifanc, ynghyd â phobl proffesiynol, i ffwrdd o'r broses ddemocrataidd, gan eu bod yn teimlo na fydd neb yn sylwi ar eu barn.

`Norman Croucher, i dderbyn medal am roi cymaint o wasanaeth i fynydda!' Ni fedrai'r gynulleidfa yn Neuadd y Dref Kensington gredu'r fath beth.

Roedd y cyfreithiau Cymreig yn gorchymyn i weision y brenin godi naw tŷ, gan gynnwys neuadd, ystafell wely, cegin, capel, ysgubor, odyn, ystabl, bragdy a thŷ bach, ar gyfer eu harglwydd.

Ar ben hynny yr oedd y Swyddfa Amddiffyn wedi atafaelu Neuadd Prichard-Jones i fod yn gartref tros gyfnod y Rhyfel i rai o drysorau celfyddyd y deyrnas.

Yr oedd hyn yn brofiad digon diflas yn aml; llosgi ystafell mewn neuadd neu ysgol mewn pentref, penodi dyddiad a threfnu siaradwr; hwnnw weithiau'n tom'i gyhoeddiad ar y funud olaf ac nid oedd dim amdani ond mynd yno fy hun a chyhoeddi neges y Blaid cystal ag y gallwn Ni chaem fawr ddim cefnogaeth mewn aml ardal, ychydig a ddeuai i'r cyfarfodydd a drefnid - rhyw hanner dwsin a llai na hynny yn aml ac weithiau neb yn troi i fyny.

O dipyn i beth syrthiodd y darnau i'w lle gydag ymweliadau â BBC Cymru, S4C, Derwen, Y Cynulliad, Siriol, cyngerdd yn Neuadd Dewi Sant gyda swper yn dilyn â chyfle i gwrdd a Dirprwy Faer Caerdydd a llond lle o bobol ddylanwadol a gwybodus.

I wneud iawn am y miri roedd yn cynnig dau docyn iddyn nhw fynd i gyngerdd yn Neuadd Dewi Sant y nos Wener honno, ac yn wir roedden nhw yn yn amlen.

Jones (Arglwydd Maelor) yn arwain Noson Lawen, a'r plant fel angylion yn canu ac yn adrodd, a hiwmor a drama amser Lecsiwn - y Neuadd dan ei sang - yn gwrando ac yn heclo pan oedd galw.

Yn y cyfamser fe fydd Stereophonics yn perfformio yn Neuadd Dewi Sant, Caerdydd ar y pumed ar hugain o Fawrth.

Bydd premiere byw y gwaith yn Neuadd Dewi Sant ar Fawrth 1 gyda darllediad ar y teledu ddydd Sul, Mawrth 5 ar BBC 2 Wales/Cymru.

Yn ôl Iolo mae naw neuadd neu ystafell yn y llys.

Mae gwaith y chwaraewyr yn y gymuned yn gwneud Cerddorfa'r BBC yn uniongyrchol berthnasol i fywydau llawer o bobl yng Nghymru – yn enwedig y rheiny nad ydyn nhw hwyrach wedi tywyllu drws neuadd gyngerdd o'r blaen.

Maen gyfle gwerthfawr iawn i grwpiau hen a newydd gael chwarae mewn neuadd syn dal cynulleidfa fawr, a neuadd sydd â thechnegwyr a system sain broffesiynnol.

Cofiai ymweliad cyntaf Del â'r Neuadd Wen - ei hunig ymweliad fel y digwyddodd.

Bwriwyd yn ei erbyn gan globen o ddynes ar ei ffordd i'r neuadd ddawnsio o'r stafell fwyta, lle bu hi'n amlwg yn rhy hir gyda'r gwin.

Bu'r Cyngerdd Prom yn Neuadd Dewi Sant yn goron ar yr ymweliad.

Wrth annerch cynhadledd ar Entrepreneuriaeth a Busnesau Bychan yn y Cyfryngau, yn Neuadd Pantycelyn, Aberystwyth ar ddydd Gwener 8 Hydref bydd HUW JONES, Prif Weithredwr S4C, yn dadlau fod yn rhaid derbyn bod impact economaidd ac effaith bendant S4C ar fusnes a bywoliaethau yn bell gyrhaeddol.

Digon hawdd credu bod rhywbeth cyntefig yn perthyn iddo hefyd wrth weld ambell enw tîm pêl-droed wedi'i sbre%o'n goch ar wal - Hwn-a-hwn "rules OK!" Gall gofnodi ymgyrch herfeiddiol hefyd - cofiaf weld "English visited Panti% gyda'r dyddiad oddi tano yn Neuadd Breswyl Gymraeg Pantycelyn yn Aberystwyth.

Carem fel Cymdeithas nodi i ni fynd i Hendygwyn gan wybod yr amgylchiadau a sicrhau, trwy ddefnyddio adnoddau technegol, y byddai lle i'r holl gystadleuwyr a'r gynulleidfa i weld y cystadlu mewn neuaddau ar wahan i'r brif neuadd, a oedd, gyda llaw yn dal nid deucant ond tri chant a hanner.

Cyn gynted ag y dechreuais siarad llanwyd neuadd y Cyngor â storom o stŵr o dan arweiniad ffyrnig yr enwog Mrs Bessie Braddock, AS a ddigwyddai eistedd yn union o'm blaen.

Nos Wener Mawrth 12fed am 7.30pm Cyfarfod Cyhoeddus yn yr Hen Neuadd yr Hen Goleg i drafod yr angen am Ddeddf Iaith Newydd.

Roedden nhw wedi bod bod mewn Neuadd Bingo a oedd yn eiddo i'w mam-gu.

Yr hyn yr wyf fi'n ei gofio orau yw fod Dafi'r Foel wedi mynd lawr bob cam i Aberteifi i weiddi dros Richards ond cafodd ergyd galed ar steps y Neuadd, a phrysurodd hynny ei ymadawiad o'r ardal.

Croesawyd y ddau gan oleuadau llachar y siandeliriau yn neuadd yr Hengwrt.

A ffrwyth hyn oedd y miloedd pobl ar hyd a lled y wlad a allai annerch cynulleidfa fawr mewn capel, eglwys a neuadd mewn Cymraeg graenus.

Gofynnodd i mi a fuaswn yn fodlon dod yn ôl bore trannoeth i fynd dros y frawddeg gyda hi jest cyn iddi fynd i'r neuadd.

Cymerodd Corws Cenedlaethol Cymru hefyd ran mewn dau o gyngherddau mwyaf y tymor yn Neuadd Dewi Sant, gan lwyfannu eu cyngerdd eu hunain yn Eglwys Gadeiriol Llandaf.

Dathlodd Cerddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC ei phen-blwydd yn 70 gyda dau gyngerdd arbennig: un yn Neuadd Dewi Sant, Caerdydd, ym mhresenoldeb Ei Uchelder Brenhinol Tywysog Cymru, Noddwr Brenhinol y gerddorfa, a'r llall yn Neuadd y Brangwyn, Abertawe.

Cynhelir Ysgol Feithrin lewyrchus bob dydd yn neuadd y pentref a Chylch mam a'i Phlentyn yn festri Bethlehem, capel yr Annibynwyr Cymraeg.

Bydd y gystadleuaeth yn cychwyn yn Neuadd Dewi Sant nos Sul a'r canwr cyntaf ar y llwyfan fydd y baritôn o Canada, Nigel Smith.

Ymunwn â hwy am bryd o fwyd yn y neuadd ac mae digon o gwrw a gwin, bara a chig yno i bawb.

"O, dim ond am dro i'r Neuadd Ddirwestol," fyddai'r ateb.

Ond cafodd Price ail arno trwy gynnal cyfarfod coffa (cellweirus) yn Neuadd Powis pan ymddeolodd Capten Jones.

Buasai'n drueni mawr gweld Neuadd mor odidog yn dadfeilio.

'Na.na, does dim pwynt!' 'Syr Troes y milwr a cherdded allan o'r neuadd, a'i esgidiau'n atseinio ar y llawr caled.

Aeth torfeydd â phicnic i'r parc gan fwynhau rhaglen drawiadol o'r un arddull a'r ‘Last Night' gan Gerddorfa a Chorws Genedlaethol Gymreig y BBC a gwesteion arbennig gan gynnwys y cantorion rhyngwladol Cymreig Rebecca Evans a Jason Howard - cyn mynd yn fyw i gyswllt â'r dathliadau yn Neuadd Albert.

Pan gerddodd Marius Brenciu, y tenor o Romania, i ganol llwyfan Neuadd Dewi Sant i ganu yng nghystadleuaeth Canwr y Byd Caerdydd neithiwr - nos Sul - edrychodd o'i gwmpas mewn syndod.

Parhaodd y digwyddiadau amser cinio poblogaidd yn Neuadd Dewi Sant, Caerdydd, gyda chyfres o dri chyngerdd ar ddechrau'r Flwyddyn Newydd, yn cyflwyno cerddoriaeth Gymreig newydd i gynulleidfaoedd.

Ac yr oedd yn Blas - gatiau crand a stepiau yn arwain at bileri Rhufeinig, ac oddi mewn i'r neuadd fawreddog paneli o luniau lliwgar ar y waliau.

Y tro hwnnw 'roedd Neuadd Dewi Sant ymhell o fod yn llawn ar gyfer y rowndiau cyntaf, er ei bod dan ei sang erbyn y noson olaf.

Ar ei ffordd i lawr i'r ystafelloedd ymolchi ar ddiwedd y dydd aeth am dro o gwmpas y Neuadd Ymgynnull i gael cip slei ar hysbysfyrddau'r tai.

Cyflwynodd Newyddion raglenni arbennig ar yr Uwch-gynhadledd Ewropeaidd yng Nghaerdydd ym mis Gorffennaf o stiwdio arbennig yn Neuadd y Ddinas, tra bu'r Gohebydd Ewrop Bethan Kilfoil yn cyfrannu'n fyw y tu allan i'r Swyddfa Gymreig.

Cynhelir y Sioe yn Neuadd JP, Bangor, yn ystod mis Ebrill neu fis Mai - y dyddiad i'w gadarnhau gan Helga Morgan.

"Mi arhoswn i glywed y sgwrs rhyngddyn nhw." Clywsom Matthew Owen yn dod i mewn ar ei hyll i'r neuadd, a Rees yn gofyn yn dawel iddo, "Chwilio am Aled yr ydach chi.

Roedd seddau wedi eu cadw inni ym mhen blaen neuadd berfformio yr adran gerddoriaeth.

Yn Nhrelew mae'r Gymdeithas Dewi Sant, neu'r Asociación San Davíd mewn bodolaeth ac mae'r gymdeithas yma yn cadw ei neuadd, ac yn ganolfan i ddisgynyddion y Gwladfawyr a hefyd yn hybu'r Eisteddfodau.

Prosiect Bryn y Neuadd: gweler yr adroddiad amgaeedig.

Cydiodd Janet yn ei law eto a'i arwain 'nôl at y Teulu i'r Neuadd a daeth hithau ati ei hun a cherdded yn araf i'w hystafell.

"Mae Athel yn byw a bod yn Neuadd y Pentref, yn pori yn y llawysgrifau sydd yno." "A ble mae Neuadd y Pentref?" gofynni, yn ddiolchgar am dy lwyddint.

Ynghanol y sgwâr mae'r Sukiennice, y neuadd arwerthu anferth sy'n gartref i werthwyr nwyddau di-rif sy'n cystadlu am sylw'r miloedd o dwristiaid sy'n tyrru yno bob haf.

Ymysg pinaclau'r tymor hwn bu Hymn of Jesus Holst, Requiem Durufle, St John Passion Bach, St Paul Mendelssohn yn ogystal â pherfformiadau pellach yn Neuadd Dewi Sant, Caerdydd, gan gynnwys Cyngerdd Mawreddog Cantor y Byd Caerdydd.

Pan aeth H. T. Edwards i'r gadair yr oedd Neuadd y Ddinas yn orlawn.

Cynyddodd y sŵn wrth iddynt gyrraedd drws y neuadd a chanodd cloch yn uchel ac yn swnllyd.

Wedi ei throi hi am y neuadd yr oedd pawb, wedi mynd i wrando ar John Edmunds, Plas Deri, yn bwrw trwyddi ar ôl cael ei ethol ar y Cyngor Sir a hefyd yn Gadeirydd Cyngor y Dref.

Fel pe nad oedd yn disgwyl gweld neuadd fawr heb ynddi yr un sedd wâg.

Yn ystod abadaeth rhyw Sion y canodd Llywelyn Goch y Dant ei awdl foliant i 'groestai Nedd', 'Neuadd beirdd a'u nawdd a'u bwyd'.

O ganlyniad ni welais y tu mewn i'r neuadd honno nes bod y rhyfel drosodd.

Ar y llaw arall gallai'r Arlywydd ymfalchi%o yn ymdrechion ei fyddin o fiwrocratiaid yn ôl yn y neuadd gynadledda.

Gofynnwyd i'r Pwyllgor Celf a Chrefft drefnu blodau ar gyfer Neuadd JP.

Ffrydiodd y cyfan 'nôl, yna clywodd lais Janet eto: 'Mae'n ddrwg gennyf, Miss Beti, ond fe redodd Robin bach o'm gofal yn y Neuadd Fawr.

Nid yn y neuadd hon er ei gwychder.

Noson Wobrwyo Cynhaliwyd noson wobrwyo yn Neuadd y Dref i gyflwyno gwobrau i ddigbyblion y dosbarthiadau dawnsio sydd yn cael eu cynnal yn y neuadd bob Nos Lun.

Yn fuan roedden nhw'n ymuno â'r dorf a symudai'n araf tua'r neuadd.

Safai Monsieur Leblanc tu mewn i ffenestr agored neuadd y dref.

Parhaodd y digwyddiadau amser cinio poblogaidd yn Neuadd Dewi Sant, Caerdydd, gyda chyfres o dri chyngerdd ar ddechraur Flwyddyn Newydd, yn cyflwyno cerddoriaeth Gymreig newydd i gynulleidfaoedd.

Dyma'r tro cyntaf i'r ysgol lwyfannu'r cygnerdd blynyddol yn y neuadd, a mentr uchelgeisiol oedd gofyn i griw o blant rhwng pedair a saith oed ddifyrru cynulleidfa mor fawr am awr a hanner.

Agor neuadd Dewi Sant yng Nghaerdydd.

Bellach, ysywaeth Neuadd William Aston yn Wrecsam sy'n elwa ar draddodiad a gafodd ei feithrin ar lwyfannau'r Rhos.

Un dydd Gwener ar ddiwedd darlith olaf y bore dyma JE Daniel, ar ôl gorffen darlithio ar Athrawiaeth Gristnogol, yn dod ataf ac yn gofyn imi fynd gydag ef y noson honno i annerch cyfarfod y Blaid yn festri Capel Maes y Neuadd, Trefor.

'Rwy'n cofio'r goleuadau yn y Neuadd yn diffodd yn araf, nid yn sydyn fel yn ysgoldy'r capel, a'r goleuadau'n chwyddo wedyn ar y llwyfan, y llen yn codi a byd hudolus y ddrama yn ymagor o flaen fy llygaid.

Rwyn cofio hefyd, a minnau'n ddeuddeg oed, fynd yn groes i erfyniad fy nhad, i syrcas a oedd yn cael ei chynnal ar un o gaeau fferm y Neuadd sydd bellach yn fynwent.

Cynhaliwyd hwnnw yn Neuadd y Brenin, Aberystwyth.

Mae gwaith y chwaraewyr yn y gymuned yn gwneud Cerddorfar BBC yn uniongyrchol berthnasol i fywydau llawer o bobl yng Nghymru - yn enwedig y rheiny nad ydyn nhw hwyrach wedi tywyllu drws neuadd gyngerdd o'r blaen.

Fe eelir gweld drwy'r niwl weithiau rai o'r hen adeiladau bychan hyn hwnt ac yma ond edrychwch yn fanwl achos efallai eu bod nhw yn edrych yn debycach i garej neu neuadd Bingo bellach.

Nid peth dieithr o gwbl oedd cael Neuadd Powis yn orlawn i'r cyfarfodydd.

Ar Ddyddiau Sul yn yr haf mae'r Pibydd a chymeriadau'r stori i'w gweld unwaith eto ar deras Neuadd y Ddinas.

Maen nhw wedi dwyn castall C'narfon, Ffredi!' Roedd Ffredi, ar y llaw arall, yn teimlo'i fod wedi dychwelyd i'w freuddwyd unwaith eto ac, ymhen ychydig, byddai yn ei gael ei hun yng nghynhesrwydd croesawus y neuadd ac yn gweld Nansi.

Agor Neuadd Brangwyn, Abertawe.

Treiddiai arogleuon carthion i lenwi'r neuadd.

Trwy'r haf, cynhelid raliau poblogaidd yn Sgwâr Neuadd y Dref Llanelli gan y Blaid Lafur Annibynnol, gyda Dan Griffiths yn llywyddu.

Yr hyn a symbylodd Anweledig i gynhyrchu Gweld y Llun oedd rhywbeth ddywedodd y comedïwr Billy Connoly yn un o'i sioeau yn y Neuadd Albert yn Llundain - roedd o'n dychanu'r llywodraeth am wastraffu arian ar arfau niwclear.

Gobeithir cynnal y Sioe yn Neuadd JP, Bangor a bydd yr Ysgrifennydd yn cysylltu a nifer o gwmniau lleol i holi a oes modd iddynt arddangos eu dillad.

Gwelid ffrwyth darpariaeth drylwyr yn y cydweithrediad hapus a llyfnder y perfformiad drwyddo; yn wir, roedd cydsymud sicr y grwpiau, y cydadrodd a'r llefaru croyw yn y ddwy iaith, a hunan-hyder yr actorion wrth chwarae'n gartrefol ac yn urddasol ar lwyfan eang y Neuadd yn dangos disgyblaeth ryfeddol mewn plant mor ifanc.

Yr unig reswm y medra i feddwl pam y bu'r beirniaid cyhyd yn cyrraedd y llwyfan i gyhoeddi rhywbeth oedd yn amlwg i bawb yn Neuadd Dewi Sant oedd ei fod am sicrhau y byddai pob sill o'i Gymraeg yn berffaith.

Nid yn unig mae'n perfformio'n gyson yn Neuadd Dewi Sant, Caerdydd, ond yn Neuadd Brangwyn, Abertawe ac yn teithio'n rheolaidd led-led Cymru.

Cais llawn - adeiladu 'booster' i gronfa ddŵr presennol Cais llawn - lolfa haul yng nghefn tŷ rhes Cais llawn - estyniad i swyddfeydd Cais llawn - newidiadau mewnol ac allanol i Neuadd y Dref a chreu canolfan dehongli ar y llawr isaf Cais adeilad rhestredig - newidiadau mewnol ac allanol i Neuadd y Dref a chreu canolfan dehongli ar y llawr isaf (ii) Hysbysu'r Bwrdd Trydan nad oedd gwrthwynebiad i'r cais canlynol am linellau trydan:- Cais llawn - ail-leoli llinellau trydan

Byddant yn cyfarch y cyfarfod am 7.30 Nos Wener yn yr Hen Neuadd yr Hen Goleg.

Oddi mewn, er bod sawl ystafell yn yr adeilad y neuadd enfawr sy'n hawlio'r sylw.

Lleolir yr arddangosfa yn y Neuadd ARos Uwch sydd ar y ffordd i'r ystafelloedd pwyllgorau ger Tŷ'r Cyffredin.

Cafwyd caniatad gan Bwyllgor Y Neuadd Gymuned i Gangen Yr Urdd gael defnyddio'r Neuadd Gymuned yn ddi-dal hyd y Nadolig i gael cynnal eu cyfarfodydd fydd yn dechrau fis Medi.

Roedd y neuadd fawr yn orlawn.

Pan oedd nhad yn gweithio i'r BBC, yn y dyddiau cynnar, byddai'n dal y bws hanner awr wedi wyth y bore o Fodffordd i gyrraedd Neuadd y Penrhyn, Bangor erbyn tua naw.

Aeth torfeydd â phicnic i'r parc gan fwynhau rhaglen drawiadol o'r un arddull ar Last Night gan Gerddorfa a Chorws Genedlaethol Gymreig y BBC a gwesteion arbennig gan gynnwys y cantorion rhyngwladol Cymreig Rebecca Evans a Jason Howard - cyn mynd yn fyw i gyswllt âr dathliadau yn Neuadd Albert.

Hyd yn oed y bobol sy'n y Poplar." Y Neuadd Ddirwestol yn y Poplar, ar y gornel rhwng y Stryd Fawr a Stryd Sophia a ddefnyddiai'r Genhadaeth Gristnogol, fel y gelwid hi ar y pryd.

Am flynyddoedd fe fu'n aelod o adran Hanes Cymru yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, ac yn warden Neuadd Pantycelyn.

Yna daeth Margaret Thatcher ataf a dywedais wrthi wrth ei hebrwng tuag at y neuadd orlawn beth oedd trefn y noson.