Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

newyddiadurwyr

newyddiadurwyr

Newyddiadurwyr yn streicio mewn gwrthwy nebiad.

Dywedir bod un ardal yng ngogledd Ethiopia wedi cael rhai o'r cawodydd trymaf erioed yn dilyn ymweliad gan newyddiadurwyr o Norwy.

Ar faterion egwyddorol o bwys, dewisodd newyddiadurwyr fynd i garchar yn hytrach na datgelu ffynhonnell eu gwybodaeth.

Oherwydd natur y gwaith, arferir derbyn yn ddigwestiwn air gohebwyr y papurau lleol neu'r newyddiadurwyr sy'n gweithio ar eu liwt eu hunain, ond y gwir yw nad oes raid i ohebydd feddu ar lawer o ddychymyg i greu ei stori%au ei hun pe bai newyddion yn brin !

Yn ôl un o newyddiadurwyr y Gorllewin, mae un fferm arbrofol yn ystyried bridio jutia conga - llygod mawr - yn fwyd i'r bobl.

Mae'r holl elfennau yr oedd Y Gohebydd yn sôn amdanyn nhw i'w gweld yn y casgliad yma o ysgrifau gan newyddiadurwyr a ffotograffwyr ond, fel crwbanod yn cario'u cartrefi ar eu cefnau, mae llawer o'r drafodaeth ynghylch Cymreictod, neu ddiffyg Cymreictod, y gwaith.

Ond, ar hyd yr amser, mae hynny wedi bod yn fater o anfon newyddiadurwyr cyffredinol allan i wneud stori arbennig mewn lle penodol.

Ond yr oedd yna eleni yn yr Hen Goleg, Aberystwyth, ymdeimlad cryf o bwrpas a chryn dipyn o dân yr 'Oes Aur' futholegol honno y bydd newyddiadurwyr a chenedlaetholwyr sydd wedi hen chwythu eu plwc yn hoffi malu awyr amdani.

Fe honnodd rhai i newyddiadurwyr roi gormod o wybodaeth i'w darllenwyr, eu gwrandawyr a'u gwylwyr.

Adrannau gwybodaeth y gwahanol lywodraethau sy'n eu cyflogi nhw a'u rôl yw gwneud trefniadau ar gyfer y ffilmio, sicrhau nad yw ffilm yn cynnwys deunydd sy'n adlewyrchu'n wael ar y Llywodraeth a gwneud yn siwr nad yw'r newyddiadurwyr a chriwiau teledu'n gwneud gwaith ysbi%o.

Yw'n newyddiadurwyr a'u doniau llawn hud.

Roedd yna hyd yn oed wahoddiad i newyddiadurwyr gael swper gyda theulu Iddewig.

Fe fyddai gweddill y trafod â mi fy hun ac â newyddiadurwyr eraill yn digwydd mewn dinas lle roedd mil o blant yn marw bob wythnos, lle'r oedd plant deg oed yn llusgo gynnau rhydlyd drwy'r llwch am eu bod yn rhy drwm i'w cario.

Mae ambell broblem yn gyfarwydd i newyddiadurwyr a gweithwyr y cyfryngau ymhobman ond eu bod yn cael eu gwneud yn amlycach trwy fod mewn gwlad dramor.

Ac yn anffodus bob wythnos mae papur newydd Undeb Cenedlaethol y Gohebwyr yn cario hanesion newyddiadurwyr drwy'r byd sy'n cael eu harteithio, eu carcharu a'u lladd.

Hawdd addo y byddai gwawd a dirmyg y sothach newyddiadurwyr Saesneg yn llaes feunyddiol.

Yn nyddiau'r Gwlff unwaith eto, fel y gwelodd y gohebydd Cymraeg Guto Harri, roedd adroddiadau'n aml yn ymwneud â hynt a helynt y newyddiadurwyr ac yn codi o'u cynnwrf nhw ynglŷn â'u rhan yn y digwyddiadau.

Ar y cyfan, byddwn fel gwleidyddion, sylwebyddion a hyd yn oed newyddiadurwyr yn rhy barod i gyfyngu ein hunain i drefn y llwydd y byddwn yn perthyn iddo.

Ar ôl cael ei ddychryn wrth gyflwyno'i raglen gyntaf ar deledu aeth un o newyddiadurwyr mwyaf gwylaidd ein cyfnod i olygu newyddion i'r BBC Yn fuan wedi cyrraedd yno, ac yntau'r prynhawn hwnnw wedi bod yn paratoi'r newyddion Saesneg, aeth i'r stiwdio sain gyda bwletin cyflawn dan ei gesail i ganfod nad oedd y darllenydd arferol wedi cyrraedd.

Y mae rhywun yn cydymdeimlo â'r Tywysog William pan yw ef a'i dad a'i daid a'i nain yn erfyn am lonydd iddo fyw ei fywyd heb ymyrraeth newyddiadurwyr a thynwyr lluniau.

Fe fyddai hynny'n anymarferol mewn dinas lle roedd newyddiadurwyr o rwydweithiau'r byd yn dibynnu ar ddwy ffôn loeren a fawr ddim arall.

Iddo ef, roedd angen bod yn ymwybodol drwy'r amser o safbwyntiau ei ddarllenwyr Saesneg, gan gadw rhan ohono'i hun yn ddieithr i Gymru: `I think it is probably a mistake for any reporter to try to go completely native in any situation.' Os yw hynna'n wir, fe fydd newyddiadurwyr o Gymru'n gorfod cadw gwybodaeth a rhagdybiaethau eu gwylwyr, gwrandawyr neu ddarllenwyr yng nghefn eu meddwl.

Haerodd tystion eraill, gan gynnwys newyddiadurwyr, na symudodd yr un trên yn ystod y diwrnod hwnnw.

Anawsterau felly yn amlach na pheidio sy'n wynebu'r myrdd o newyddiadurwyr fydd yn heidio'n rheolaidd i wahanol uwch- gynadleddau.

Mae digwyddiadau'r flwyddyn a fu wedi tynnu'r gorau unwaith eto o'n newyddiadurwyr a'n gwneuthurwyr rhaglenni mewn radio a theledu - blwyddyn o orchestion cyson a sylweddol.

Rydan ni wedi byw efo cysyniad o oes pan oedd papurau Cymraeg yn ddylanwad torfol, oes y Faner ddi-grant, ac oes pan oedd newyddiadurwyr a golygyddion Cymraeg yn baglu ar draws ei gilydd ar Faes Caernarfon.

Yn honno, yr agosa' y mae'r rhan fwya' o newyddiadurwyr yn mynd at beryg' personol yw yfed gormod o gin ac mae dyfais a dychymyg lawn mor bwysig â ffeithiau, wrth iddyn nhw ei jolihoetian hi'n garismatig o le i le.

Pan laniodd yr awyren mewn cae ar gyrion Mogadishu, a phan agorodd ei safn fecanyddol yn araf er mwyn i'r gwaith o ddadlwytho sachau bwyd a newyddiadurwyr ddechrau cyn y saethu, roedd yr olygfa yn un yr oeddwn innau wedi'i gweld ar sgrin y teledu.

O leia, roedd mwy o gomisiynau'n dod i'w rhan erbyn hyn nag y gallent obeithio eu cyflenwi, byth er pan fu newyddiadurwyr 'Tŷ a Gardd' o Gaerdydd yn tynnu lluniau o Lety'r Bugail ar gyfer tudalennau'r cylchgrawn dethol hwnnw.

Talfan ar y blaen yn poeri fel cath, a'i fintai filwriaethus yn nyddu o'i gwmpas fel newyddiadurwyr o gwmpas eilun pop.

Thomas a'u buddsoddiad ym mywyd yr Unol Daleithiau'n wahanol iawn i eiddo newyddiadurwyr wrth grefft.

Yn sicr nid gwaith newyddiadurwyr oedd paratoi adroddiadau a fyddai'n annog pobl i gyfrannu'n helaeth tuag at y gwaith yn Somalia.

Ymhell cyn dyfodiad y KKK roedd denu a chadw nawdd yn creu problemau dyrys i olygyddion a newyddiadurwyr.

Unwaith, gwahoddodd bump o fenywod a oedd yn newyddiadurwyr ar gylchgronau yn America i dreulio peth amser gydag ef, ei wraig Soffia, a'u saith plentyn, i weld pa mor normal oedd eu bywyd teuluol.

Ond hefyd mae'r sefydliad rhyngwladol sy'n rheoli marchnata celf - yr orielau â'u beirniaid cyflogedig a'r newyddiadurwyr cynffongar - yn gwbl wrthwynebus i raglenni diwylliannol sy'n herio eu safle breintiedig.

O'r cychwyn, roedd y daith yn frith o'r argoelion da a drwg hynny sy'n gwneud ein gwaith fel newyddiadurwyr mor gyffrous, ond yn ofidus ar yr un pryd.

(Yn ôl un stori ddi-chwaeth gan un o'n plith nad oedd yn or-hoff o ymweld â Moscow, roedd Mr Gorbachev wedi llwyddo o'r diwedd i gael gwared ar y ciwiau hynny drwy sicrhau fod y siopau bwyd yn wag!) Go brin fod parch newyddiadurwyr estron tuag ato, yn enwedig yn y dyddiau cynnar, wedi gwneud llawer o les iddo ymhlith ei bobl ei hun.

Mae ein tîm o newyddiadurwyr yng Nghaerdydd a Bangor yn tynnu ar yr holl ddeunydd sy'n cael ei ddarlledu ar deledu a radio gan Adran Newyddion a Materion Cyfoes BBC Cymru.

Welais i erioed y fath ddarpariaeth gyflawn ac effeithiol ar gyfer newyddiadurwyr tramor.

Oherwydd agwedd newyddiadurwyr Cymraeg agwedd wahanol i'r un yr oedden nhw wedi arfer â hi, efallai roedd ymddiriedaeth yn tyfu.