Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

nia

nia

Cynrychiolir Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn y cyfarfod gan Nia Williams (Is-Gadeirydd) a Dafydd Morgan Lewis (Swyddog Ymgyrchoedd y Cynulliad).

Ychydig o frwdfrydedd er i'r beirniaid ganmol ymdrechion Nia Parry, Glannau Tegid a Derfel Roberts, Sarnau.

Gallwch gysylltu a Nia yn yr Archif Adran Gerdd, Coleg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor.

O stiwdio Barcud, Caernarfon y bydd Nia a Rhodri yn cyflwyno holl fwrlwm y noson fawr gyda chynulleidfa fyw, adloniant a wynebau adnabyddus yn cymryd rhan ac yn ymuno yn yr hwyl yn ystod y rhaglen.

Er mawr siom iddo collodd Llew Rhys, mab Nia, i Hywel.

"Wn i ddim beth fydd eich rhieni chi'n ei ddweud Nia, ond mi fuaswn i'n meddwl y dylech chithau hefyd fynd ymlaen â'ch cwrs.

"Twt, rydw i'n iawn." "Mi wn i beth wnaf i," meddai Nia.

'Roedd gan Nia 'grush' enfawr ar Hywel ac er iddo geisio anwybyddu hynny am gyfnod, gwaniodd Hywel a chysgu gyda Nia.

Bydd Nia yn gweithio o Fangor a bydd yn falch o glywed gan unrhyw un sydd a gwybodaeth neu luniau o Nansi Richards.

Llongyfarchiadau i Nia Gwyn Roberts, Llannerch, Rhodfa'r Ficerdy, Llandudno ar gael ei phenodi i swydd sydd yn golygu ymchwilio i fywyd a gwaith y delynores enwog, Nansi Richards.

O ran digwyddiadau Radio Cymru, yr uchafbwyntiau efallai oedd Kevin a Nia'n cwrdd â nifer o blant gorllewin Cymru o ysgolion Penygroes yn Crosshands, Ysgol Llannon, y Tymbl, ac Ysgol Pump Heol yng Nghwm Gwendraeth.

Bu'r wasg yn llawn yr wythnos hon yn condemnio y Daily Mirror am ymyrryd a phreifatrwydd pobol, ond doedd neb yn cwyno am Nia -- ddim hyd yn oed un wylwraig a oedd a llond ceg o sandwich wy pan ymddangosodd Nia fel huddug i botes wrth ei hochor!

Trodd at Nia.

Aranwen Jones, Buddug Jones a Gareth Edwards ar y testun 'Gwyn eu byd plant y dyfodol.' Dyfarnodd hefyd araith Nia Parry ar y testun 'Deg ar hugain yw'r oed delfrydol i ddyn briodi' yr orau yn y gystadleuaeth.

Ond mae Hywel yn caru Rhys a llwyddodd i gael meddiant ohono yn y diwedd ar ôl i Nia fod mewn damwain erchyll.

Beth oeddech chi'n feddwl ei wneud Nia, gwneud cwrs ysgrifenyddiaeth am flwyddyn yntê?" "Ie, neu gwrs trin gwallt, dydw i ddim yn siwr iawn eto.

Yn 1996 cyrhaeddodd Nia, merch Llew, ac achosodd Nia helyntion di-ri iddo wrth iddi yn gynta redeg i ffwrdd o gartre ac yna cael ei hun yn feichiog gyda phlentyn Hywel Llewelyn.

"Dyna bopeth wedi ei setlo Alun," meddai Nia'n hapus gan godi a mynd i eistedd ar ei lin.

Mae Nia eisoes yn paratoi teithiau i Gaergrawnt ac i'r Iwerddon i weld pobl sy'n arbenigo yng ngwaith Nansi Richards.

A Light on the Hill - Helen Griffin a Nia Roberts Gyda'r actores Nia Roberts, a gafodd ei henwebu am Oscar, ymdriniodd Bogdanov ag argyfwng Cymru wledig mewn modd sensitif.

Roedd y ffaith fod Nia yn Gymraes ac yn canu'r delyn o gymorth iddi gael y swydd.

"Ffermio?" "Ie, ffermio Maes y Carneddau." "O Alun," meddai Nia.

Na, doedd Nia ddim yn ei ddeall bob amser, doedd dim disgwyl iddi, ond ryw ddiwrnod byddai'n rhaid iddi gael gwybod y bu iddi hi ran hanfodol yn ei achubiaeth ef a'r fferm.

"Ydw Nia, rydw i wedi penderfynu.

Chwedl Nia; 'Mae hyd yn oed y plant fan hyn yn magu ulcers.'

Tad Nia a Rhodri.

Yn 1999 bu Llew a Nia mewn damwain car ddifrifol a gadawyd Nia yn gwbl ddiymadferth.

Prysur iawn oedd Nia Chiswell, a'r meic o dan drwyn pawb.

Parhau wnaeth trafferthion carwriaethol Hywel wrth i'w gyn-gariad Rachel Price ddod i weithio i Gwmderi ond aeth pethau o ddrwg i waeth pan symudodd Nia Matthews i Ysgol y Mynach.

"Felly beth amdani," meddai Nia Chiswell, "beth am gadw Cymru ar y blaen unwaith eto eleni?"

"Mae yna un peth y mae'n rhaid imi ei wneud cyn y bydd pethau'n ddiogel, Nia." "O, beth ydi hwnnw 'te?" "Dychwelyd y ffon i Faes y Carneddau, fydd yna ddim heddwch na thawelwch nes y gwneir hynny, rydw i'n gweld hynny rwan.

Mae gan Nia ddwy flynedd i gwblhau'r gwaith ac mae'n gobeithio cynhyrchu llyfr o luniau a gwybodaeth am Nansi Richards gan ganolbwyntio ar yr ochr gerddorol i'w gwaith.

Tyrd Nia." Cerddodd Alun allan o'r ystafell heb ddweud yr un gair arall.

Diwrnod cyntaf Nia yn yr ysgol, ac mae arni angen help i ddod i adnabod y lle.

Yn 1998 aeth Rhian i'r coleg i Gaerfyrddin a symudodd i fyw at Nia Matthews.

Cerddodd Nia i mewn.

Yn ddiweddarach daeth Steffan yn bartner ac yn ffrindiau agos gyda Hywel - cadwodd Steffan yn dawel am ymgais Hywel i ladd Nia a chadwodd Hywel yn dawel am nifer o ddigwyddiadau oedd yn awgrymu fod Steffan yn euog o dreisio Karen.

Rhyddhaodd Alun ei hun o freichiau Nia ac meddai wrthi: "Tyrd, mi awn ni i ofyn i dy dad gei di fenthyg y car i fynd â mi i Berth y Felin." "I beth?" "I ddweud wrth Jenkins y twrne nad ydw i am werthu'r fferm." "Dwyt ti ddim ffit i fynd allan a tithau newydd godi o dy wely," meddai ei fam .

"Beth ydych chi'n ei feddwl Alun?" "Mae'n gwbl glir i mi beth mae o'n ei feddwl," meddai Nia cyn i Alun gael cyfle i ateb.

Aiff Trefor a'i dri mab gartref at eu mam, Nia, a'i hail ŵr, Dave: lleolir eu tŷ mewn rhes o dai ar fryn serth sy'n anelu am i lawr; mae Dave yn ddi-waith a dygir y fideo a'r soffa oddi arnynt fesul un.