Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

porth

porth

Geni'r nofelydd Gwynn Thomas yn Y Porth, Cwm Rhondda.

Fel hyn, rwyn siwr, y teimlai Charlie wrth fynd i mewn i'r ffatri Siocled - ond hen ffatri bop yw hon yn y Porth, Rhondda.

Castall C'narfon ydy o!' 'How dare you!' gwichiodd llais wrth i'r gelen a'r broga Iygadu'r porth.

Yn ystod y bedwaredd ganrif ar bymtheg daeth Porth Amlwch yn ganolfan adeiladu llongau bwysig, a hwyliai llongau o Borthaethwy i bedwar ban byd.

Safai dau filwr arfog wrth y porth oedd yn arwain i'r Orsaf.

O flaen porth yr eglwys ac ar gongl yr hen fynwent y codwyd cofgolofn y milwyr, a chofir yr aberth drud hwnnw o hyd mewn cyfarfodydd crefyddol ar Sul y Cadoediad.

(iii)Anfon y sylwadau canlynol at Awdurdod y Parc ar ôl ymgynghori â'r aelod lleol:- Cais llawn - addasiadau a newidiadau yn cynnwys porth blaen, ystafell wydr cefn, wal gardd, newidiadau i ffenestri - dim gwrthwynebiad.

Ar yr ochr agosaf o'r saith safai porth mawr sgwâr gyda phâr o dyrau main, isel wrth yr ystlysau.

Pan edrychaf yn ôl dros y blynyddoedd a chofio fel yr oedd hi yn y Rhondda pan oeddwn i'n mynychu Ysgol Ramadeg y Merched yn y Porth (y pryd hwnnw y 'Conty School for Girls' na feddyliodd undyn byw am ei galw wrth ei henw Cymraeg) y mae'r sefyllfa wedi newid yn fawr ac er daioni.

Mynnodd rhain gloddio drifft newydd i lawr i'r Gwscwm, ymhen amser, a chwmni arall a ddaeth o Loegr, sef y Pembertons, tua diwedd y ganrif, yn suddo drifft yng nghanol Porth Tywyn, ac yn nes ymlaen roed y glowyr yn y ddau waith hyn yn gweithio o dan y môr.

Yr oedd tair ar ddeg o eglwysi prebendari yn perthyn i Landdewi Brefi: Llangybi, Llanbadarn Trefeglwys, Llanfihangel Ystrad, Carrog, Llannerch Aeron, Llanwenog, Blaen-porth, Betws, Llanbadarn Odwyn ger Llwynpiod, Llanboidy, Tre-lech a'r Betws, Llanarth a Thregaron.

Roedd eglwysi Llanfair Clydogau, Blaen-porth, Llannerch Aeron a Llanddewi Brefi i berthyn i'r pen-cantor.

Yna martsiodd ymlaen yn hyderus tuag at gysgod tywyll y porth.

Rhyfedd yr ymgeledd a gafodd dynion drwy'r oesoedd gan y gwragedd: Dyma air o un baraita Iddewig hen, hen: "I bob creadur a arweinir y tu allan i'r porth i farw, fe roddir tamaid bach o fygarogl neu sbeis mewn cwpanaid o win i drymhau a marweiddio'r synhwyrau ......

Heibio i'r paragraff cyntaf, ac wele: 'Oferedd i'w printio llawer o lyfrau, Blinder i'w cynnwys llawer o feddyliau, Peryglus i'w dwedyd llawer o eiriau, Anghyssurus i'w croesawu llawer o ysbrydoedd, a ffolineb yw ceisio ateb holl resymmau dynion, Ond (o Ddyn) cais di adnabod dy galon dy hun, a mynd i mewn ir porth cyfyng.' Pa arfau a feddwch i ddringo creigiau'r dychymyg hwn?

Ro'dd gen i dipyn o daith i'w cherdded yno hefyd; byddai Ysgol Blaen-porth wedi bod yn nes i mi, ac yn well i mi hefyd efallai.

Wrth iddynt symud, caent eu gwylio o'r castell gan y gwylwyr ar y tyrau o boptu'r porth, pob un yn ysu am gael ymosod.

Gweinyddwyd y Sacrament yn y Porth gan y Parchedig Thomas Lloyd, Dinbych.

Yr oeddem yn y drws yn barod i gychwyn yn y car modur a dyna dwmpath o rywbeth du yn sleifio i mewn i'r porth.

Nodir pum peth sy'n llygru bywyd ysbrydol Cymru: y gwersylloedd gwyliau yng Ngheredigion, y cloddio am olew ym môr Iwerddon, y rocedi yn Aber-porth, yr orsaf niwcliar yn Nhrawsfynydd, a'r ymchwil am aur yn Sir Feirionnydd.

Tref ramantus yw Sorrento, cartref y bardd Eidalaidd enwog, Torquato Tasso, yn llawn o hen dai nodweddiadol o'r dalaith - porth mawr gyda chyntedd y tu mewn, a muriau uchel gyda ffenestri yn y mannau mwyaf annisgwyl.

Caru'r nos yw'r 'porth lletaf i anniweirdeb'." Gellir meddwl bod llawer o ddarllenwyr Baner ac Amserau Cymru yn aros yn awchus am ddarllen hanes Wil Dafydd ar ôl blasu'r broliant hwn ac ni siomwyd hwy.

O'r diwedd, cyraeddasant waelod y grisiau ac edrych ar y porth bwa o'u blaenau.

Felly, er i'r diwydiant ddechreuwyd gan Bowser fynd i ben oherwydd hunanoldeb Iarll Ashburnham ac annoethineb Bowser, manteisiodd cwmni%au eraill ar ei waith arloesol a dod â chyflogaeth i drigolion Porth Tywyn.

Felly, er i'r diwydiant ddechreuwyd gan Bowser fynd i ben oherwydd hunan-oldeb Iarll Ashburnham ac annoethineb Bowser, manteisiodd cwmni%au eraill ar ei waith arloesol a dod â chyflogaeth i drigolion Porth Tywyn.

Mynnodd rhain gloddio drifft newydd i lawr i'r Gwscwm, ymhen amser, a chwmni arall a ddaeth o Loegr, sef y Pembertons, tua diwedd y ganrif, yn suddo drifft yng nghanol Porth Tywyn, ac yn nes ymlaen roedd y glowyr yn y ddau waith hyn yn gweithio o dan y môr.

Chafodd Dora Williams, Cerrig Gleision 'rioed fabi, na gwr iddi'i hun, ac wedi colli ''rhen bobol' yn nechrau'r tridegau ymrodd i droi tyddyn caregog yng ngwynt Porth Neigwl yn amgenach tir ac i fagu stoc a ddenai borthmyn yno o bellter mawr.

Mi aeth trigolion Glan Aber, Porth Tywyn, at yr heddlu i gwyno am y bachgen, sy'n cael ei alw'n lleol yn Dick Turpin.

Hir pob aros - ond drychwch - mae rhywbeth yn digwydd gyda char yn llithro drwyr porth.

Ganwyd fy mrawd yn y Cymer, Porth, Cwm Rhondda.

Nid un o'r ymwelwyr yn dyheu am gipolwg o'r parti tu ôl i'r porth mawr, cywrain, gyda'r geiriau, Welsh Hills Works arno ond un o'r gwahoddedigion.

Beth yn y byd oedd a wnelo hwy â rhyw dwll fel Porth Iestyn?

Eto ni allai ymesgusodi rhag y cyhuddiad ei fod yn cyflwyno pwyslais newydd, gan ddilyn Talsarn a Williams o'r Wern i fynnu nid yn unig ddigonolrwydd haniaethol yr Iawn ond hefyd lydanrwydd y porth a gallu pob pechadur i droi at yr Iachawdwr.

Yr oedd dydd Llun yn ddiwrnod mawr yn Y Porth, Rhondda, pan agorwyd yn swyddogol hen ffatri ddiod pop Corona yn ganolfan heb ei hail ar gyfer y diwydiant adloniant Cymraeg.

Yma, ar y dde, roedd porth arall, un enfawr a thalach o lawer na'r llall.

Cerdda Iolo dros y bont tuag at y porth.

Roedd y Gweithgor o'r farn bod safon iaith Cynllun y Porth yn anodd i ddysgwyr.

Cafodd pentref Porth y Nant ei agor fel Canolfan laith Genedlaethol Nant Gwrtheyrn yn 1982.

Pryddest sy'n cyfateb yn thematig i awdl y Gadair, gyda'r orsaf rocedi yn Aber-porth yn symbol o allu dinistriol dyn, a'r 'hil' yn y bryddest, gwerin milltir sgwâr y bardd, yn cynrychioli grymoedd cynhaliol a chreadigol dyn ar hyd yr oesoedd ‚ dyn fel dinistriwr a dyn fel goroeswr a dyfeisiwr.

Er pan glywsai am fwriad John Edmunds i ddathlu sefydlu hunan-lywodraeth yn yr harbwr, ni buasai taw ar ei fremian, na wyddai'r cynghorydd y peth cyntaf am fywyd môr, mai dyn tir oedd o, o dras a diddordeb, mai esgus i gael ei weld oedd ei glochdar am gael dathliad yn yr harbwr am nad oedd sail i ddathlu dim arall yn y Porth.