Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

prysor

prysor

Meurig Prysor, sef prifathro Coleg Dewi Sant, Llanbedr, oedd y beirniad.

Fe ddigwydd y terfyniad hwn hefyd, neu berthynas agos iddo mewn enwau lleoedd yn yr ystyr "llawer, nifer." Ceir ef mewn enwau megis Prysor "llawer o lwyni%, Perthor "llawer perth", Gwernor "llawer o goed Gwern" a Castellior "llawer caer." Mae'n amlwg mai croes "cross" yw elfen gyntaf yr enw Croesor.

Cofio cerdded rownd pont y llyn ambell i noson yng nghwmni Ieu Glyndwr annwyl, a cherdded nôl ar hyd y ffordd cyn dod y ffordd osgoi, a sylweddoli yn sydyn yn nhrymder distawrwydd y nos fy mod i'n gallu clywed sŵn hen afon Prysor yn canu yn y Cwm.

Roedd y rheilffordd i'r Bala wedi ei chau a'i chodi erbyn i mi gyrraedd yr ardal, ac adeiladwyd ffordd newydd sbon drwy Gwm Prysor.

Yn y diwedd, fe gafodd dau - Dewi Prysor Williams a Gareth Davies - eu cael yn ddieuog ond fe gafodd Sion Aubrey, yr ieuenga' o'r tri, ddeuddeng mlynedd o garchar am gynllwynio i anfon bomiau tân trwy'r post.

Fel y ffyrdd a dorrwyd uwchben Cwm Prysor, a'r ffordd a naddwyd drwy graig Oakley Drive, mae ar yr eglwys Gristnogol hithau angen dod o hyd i ffyrdd newydd i drosglwyddo ei neges.