Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

tad

tad

'Tad y gerddwriaeth fad fawr' ydoedd i Feurug fab Iorwerth.

Dyma arwyddocâd athrawiaeth y ddwy natur mewn perthynas â'r iawn, mai Duw sy'n gweithredu er iachawdwriaeth ei bobl gyda Iesu, fel Mab Duw, yn cyflawni'r goblygiadau dynol tuag at y Tad.

ohonynt fel hyfforddiant i ymladdwyr ac arweinyddion ifainc.' Rhaid oedd atgoffa Geraint o'i ddyletswyddau ac y mae rhywbeth chwithig fod tad oedrannus yr arwr yn gorfod ei gyrchu adref i ymgymryd â'i briod alwedigaeth.

Fyddai'r bechgyn byth yn strancio fel hyn pan fyddai eu tad o gwmpas.

Ar y dechrau, gwadodd y tad iddo symud y gwn, ond cyfaddefodd wedyn iddo ei sythu ryw gymaint, rhag iddo syrthio ar John.

Cynorthwya ni i dderbyn dy gynnig, ein Tad, fel y cawn ni etifeddu'r bywyd tragwyddol yr wyt ti'n ei gynnig i ni, a llawenhau yn dy gwmni a'th gariad yn y bywyd hwn.

Y fam yn y cerbyd gyda'r rhai lleiaf, y tad yn gyrru un wagen, Iago yn gyrru y llall, a David Rhys y brawd hynaf yn gyrru y drol, a'r ddwy chwaer hynaf, Mary ac Elisabeth ar gefn ceffyl ar yn ail i yrru y gwartheg ar ceffylau.

Gweddi: Dyrchafwn ein llef atat Ti, ein Tad, mewn ymbil tros ieuenctid Cymru.

Roedd Mr Smith yn weddw Dilys, tad annwyl Diana, brawd Doris a thaid a hend daid annwyl iawn.

Byddai'r tad, efallai, yn ei ddillad gwaith yn eistedd yn syn yn y gegin, a'r fam yn syllu'n ddiddeall drwy'r ffer est wrth baratoi te.

tra'r oedd y tri yn fychan iawn, yr oedd eu tad yn eu harwain ar hyd a lled y wlad i gynnal cyngherddau.

Câi'r tad y mab hynaf a'r ieuengaf, a'r fam y mab canol.

Yn ystod yr amser yma roedd tad Euros yn Llywydd Cymmrodorion Llanelli a Llywydd Undeb Cymdeithasau Cymraeg Dwyrain Dyfed.

Rhowch im eiliad neu ddwy eto.' Troes y fydwraig yn ol i'r llofft flaen, a'm tad yn dal i oedi'n ansicr ar y grisiau; ond cyn hir clywodd ei llais awdurdodol yn ei alw i mewn i'r ystafell.

Cymerwyd rhan hefyd mewn darlleniadau a gweddiau gan y Parchedigion Geraint Edwards, Emlyn Richards, y Tad Michael hennessey a'r Major Rodney Dawson ar ran Byddin yr Iechydwriaeth.

Enwogodd y tad ei hun fel peiriannydd a chynllunydd ac ef fu'n gyfrifol am sefydlu'r gwaith dŵr enfawr yn Uxbridge.

Cafodd y tad waith gyda chwmni rheilffordd y GWR yn Paddington a dechreuodd yfed diodydd meddwol yn enbyd.

Anfonodd Duw ei Fab Iesu i'r byd yn gyflawn o'r bywyd perffaith i'n dysgu amdano ac i'n gwahodd bawb, gwerinoedd yr holl ddaear ,i mewn i'w Deyrnas ei Hun." Oblegid ei fod yn gweld "Gormes gyfalafol-imperialaidd yn caethiwo plant y Tad yng Nghymru ac yn eu difreinio%, meddai Gerallt Jones, "Y mae'n genedlaetholwr Cymraeg o Gristion".

Ni wn a oedd a wnelai hyn a'r ffaith fod Thomas Griffiths, tad mam, yn wr o feddwl annibynnol nad ai yn agos at le o addoliad.

Yr oedd yn ddigon call i beidio â'm llusgo pan oeddwn yn anymwybodol." 'A dyma chi'n cyrraedd, o'r diwedd, at waelod grisiau'r feranda?" "Do, ac yr oeddwn yn falch iawn o deimlo'r pren dan fy nwylo," meddai'r tad.

Hawdd iawn yw credu fod galar tad ar farwolaeth ei fab yn brofiad sydd yr un fath ymhob oes, ond y gwir amdani yw fod marwolaeth plentyn yn llawer mwy ingol heddiw am ei bod cymaint yn llai cyffredin (yng ngwledydd y gorllewin o leiaf).

LLONGYFARCHIADAU i Hugh Williams, Pant yr Afallen ar ei lwyddiant ysgubol gyda'r Hwch Las a'r deg mochyn bach, heb anghofio wrth gwrs yr hwch ei hun a'r tad - er mai y cwbl a ymddangosodd am y creadur hwnnw oedd mai Duroc oedd ei 'fec' - neu ei fecwn hwyrach!

Doedd tad Carol ddim yn hapus gyda'r berthynas o gwbl felly symudodd Carol i fyw at Dic a dyweddïodd y ddau.

Fe gymerodd oriau cyn y medrodd y tad fagu digon o blwc i fynd yn ôl i ail-gloir'r drws.

Ond y mae'r Gwaredwr wedi cyflawni holl ofynion cyfiawnder Duw - Ef yw'r annwyl Fab yn yr Hwn y mae'r Tad wedi ei fodloni.

Gof oedd y tad a bu ef un tro yn wynebu Tŷ'r Cyffredin gyda chwyn yn erbyn y Truck Act.

Doedd Darren ddim yn hapus o gwbl pan ddaeth ar draws Meic Pierce, ond mae gan Meic gyfrinach - ef yw tad Darren.

Dydi trafod pam y mae eich tad wedi cysgu efo cariad eich chwaer neu eich mam wedi rhedeg i ffwrdd efo cariad gwraig y dyn drws nesaf yn cyfrannu yr un iod at ansawdd bywyd neb nac yn help o gwbwl i leddfu arteithiau gwirioneddol ymwneud personol rhai pobl ai gilydd.

Diolch i ti am ddod." "Croeso'n tad.

Wedi mynd i ben uchaf y pentref heb i neb ddweud gair gofynnodd tad Ifan, 'A be sy'n eich pigo chi'ch dau 'te?' 'Gary Jones wedi bod yn plagio Dilwyn,' oedd ateb Ifan.

Darlunnir y berthynas rhwng y tad a'r mab fel un rhwng cariadon, peth preifat sy'n cau pawb arall allan.

O gofio fod y mab yn cynrychioli gwedd ar y tad, nid yw'n syn nad oes sôn o gwbl yma am alar y fam (fel a geir mewn marwnadau i blant yn y cyfnod modern, megis awdl Robert ap Gwilym Ddu i'w ferch, a 'Galarnad' Dic Jones).

Ym myd natur, atgenhedlu rhywiol yw'r dull pennaf o gael cyfuniadau newydd o'r wybodaeth enetig i'r genhedlaeth nesaf - fe etifeddir rhai unedau genetig o'r tad a rhai o'r fam.

Fel tad, y peth ola rwyn ei ddymuno tran gwylio fy mab yn chwarae rygbi fyddai gweld rhywun yn damsgen ar ei ben.

Er mai Bedyddwyr oedd teulu tad Euros, dewisodd fynd i'r weinidogaeth gyda'r Annibynwyr, enwad ei fam-yng-nghyfraith a fynychai Gapel Hermon, Treorci.

Diolch i'r Tad am hynny.

'Roedd tad Eric wedi bod deep sea ac 'roedd amryw o'i deulu yn forwyr.

Caiff y tad ei hebrwng o'r fan gan nifer o berthnasau a ffrindiau.

Ar y dydd Mercher, ni allai'r tad ddod o hyd i allwedd y bocs lle y cadwai ei lyfr banc.

Yn y paragraff cyntaf y maer pwyslais ar gyflwr amddifad y tad, ac ymddengys ei alar yn ddiderfyn ('i boen mwy ...

Dywed Frank Letch, tad i bump o blant, fod ei wraig Helen yn un o nifer o ardal Llanuwchllyn a'r Bala a fu farw o gancr tua'r un amser.

'Roedd Ifan Jones (Peris) yn agos at orffen pan ddechreuais i ar y tripiau, felly ni chefais y fraint o'i gwmni ef, ond cofiaf ef a'i frawd Richard (Dic Peris - tad Arwel, Hogia'r Wyddfa).

Ni ddeallodd tad Elfed ond ychydig eiriau o'r bregeth.

Philti oedd wedi cynnig gwneud y gymwynas hon iddo am ei bod yn edrych arno fel 'tad' meddai hi.

Enwogodd y tad ei hun fel peiriannydd a chynllunydd ac ef fu'n gyfrifol am sefydlu'r gwaith dţr enfawr yn Uxbridge.

Digwyddodd hyn bron ar ddiwedd y gwyliau ac er bod y fam a'r tad yn sylweddoli y dylent roi cyfrif am yr achlysur ar unwaith i'r awdurdodau yn y Cei, eto sylweddolsant y byddai yn rhaid iddynt aros yn hwy yn Sir Aberteifi nag y trefnasent, felly, dyma benderfynu mynd â chorff y famgu adref gyda nhw a chymryd arnynt ei bod wedi marw gartref gan hysbysu'u meddyg teulu o'r ffaith bod marwolaeth wedi digwydd a gofyn iddo ef ddelio â'r mater ar ôl cyrraedd gartref.

Nid yw hyn o anghenraid yn golygu fod tad Waldo yntau'n dipyn o gyfrinydd, ond nid yw hynny'n amhosibl.

Cofio fel oedd ei mam yn hel ei dilladau i'r trynciau ar frys a'r tad yn clymu y ceffylau wrth y wagen a'r trap i ffoi am ei heinioes fel y dywedodd Eluned yn "Dringo'r Andes".

"A mae dy fam fel gafr ar d'rana'," meddai'r tad wrth ei ferch.

Eu hymateb hwy yw troi'n erbyn y traddodiad yn gyfan gwbl, rhoi'r tyddyn ar rent ar ôl marwolaeth eu tad a mynd i fyw yn y dref.

Datblygodd cyfeillgarwch agos rhwng Lisa a Karen yn sgil marwolaeth Fiona ond chwalwyd y cwbl wrth i Lisa gyfadde mai Steffan oedd tad ei phlentyn.

Yr oedd tad-cu Dafydd Pen-y-graig, Richard Cwm-garw, a'i frodyr Watkin a William a Morgan Cwm-garw yn ddynion adnabyddus yn y lle yn gynnar yn y ganrif o'r blaen, a magodd bob un ohonynt deuluoedd lluosog o fechgyn cryfion a merched glân.

Y gred draddodiadol ydoedd fod awdurdod y frenhines dros ddeiliaid y deyrnas i'w gyffelybu i feistrolaeth y tad ar ei blant.

Mae'n bosibl, felly, nad oedd Pwyll yn adnabyddus arbennig, neu nad oedd yn hysbys fel tad Pryderi.

Mwy na thebyg i'r mab ddysgu llawer iawn am beirianwaith oddi wrth y tad ac iddo ddefnyddio'r wybodaeth hon wrth iddo sefydlu ym Mhorth Tywyn.

'William Davies' oedd enw tad fy nhad, ac y mae gennyf gymysgedd rhyfedd o atgofion amdano.

Tad yn edrych Ar ei faban tlws, di-nam - Arno'n gwenu, yna'n trengi Pan ar fron ei dyner fam!

Gwn fod un o chwiorydd tad fy mam yn briod a gwr o'r enw Pearson ac iddynt fynd i fyw yn Heol Jwbili, Cwmaman, Aberdar, lle yr oedd Mr Pearson yn mwynhau tipyn o fri lleol ar bwys ei allu anghyffredin i dyfu rhosynnau hyfryd.

Mae'n siwr na fynnai iddynt fyned i'r gwaith glo i golli eu bywydau fel eu tad a'u brodyr, ac nid yw'n debyg y byddai gwaith fferm wedi apelio atynt fel plant tref, hyd yn oed pe na bai ganddi hi wrthwynebiad Mari Lewis i'w phlant fynd yn weision ffermydd: fe gofiwch na welodd honno yn ei bywyd bobl mor ddi-fynd 'a'r gweision ffarmwrs yma', na phobl a llai o'r dyn ynddynt.

Beth bynnag yw'r anferthwch yma, credaf ei fod yn deillio o'r fan honno.' 'Fe ddof, os na fydd Tad-cu'n waeth,' addawodd Seimon.

Ni ddatgelodd neb erioed wrthyf beth oedd gwaith tad Talfan, ond fe wyddwn drwy reddf ei fod yn perthyn i broffesiwn bur wahanol i'm tad i.

Tad yn y Mab, Mab yn y Tad, Ac yr un wedd mae'r Ysbryd rhad; Y man bo un y lleill y sy; O ryfedd Fod!

Nid yw'n syndod bod Dobrovsky a Kazinczy, sylfaenwyr ieithoedd llenyddol modern eu dwy wlad, yn swyddogion addysg o dan y canolwr mawr Joseph yr ail, a bod Dositej Obradovic, tad yr Oleuedigaeth Serbaidd, hefyd yn edmygydd mawr ohono.

Tad a mam Catherine, gwraig Inigo Jones.

Ymateb a sylwadau Alan Llwyd: Canodd Cynan am y Tad Damien a fu'n gofalu am y gwahangleifion ar Ynys Molókai ym Moroedd y De, ond yn guddiedig-gyfrwys mae'n sôn am y Rhyfel Mawr ar yr un pryd, ac wrth fyfyrio ar aberth eithaf y Tad Damien yn myfyrio ar aberth y milwyr yn y Rhyfel Mawr yn ogystal.

Roedd croeso'r plant i'w rhieni yn frwd, yn fwy brwd hwyrach i'w tad nag i'w mam.

Ac megis y rheibiodd Pluto, Perseffone, drwy drais yr enillodd tad Culhwch ei wraig, sef llysfam ei fab.

Priodwyd hwy yn Eglwys annibynol Seilo, Y Felinheli, gyda'r Parchedig RW Hughes (tad Buddug) yn gweinyddu, a Miss Elsie Jones, Dinorwic Villa wrth yr organ.

Yng nghanrif y Tuduriaid rhoddid pwyslais mawr ar safle'r tad yn y teulu ac ef, fel rheol, a fyddai'n trefnu priodasau ei etifeddion.

Syniadau ar sut i gael cefnogaeth ac ennill gwobr Ceisiwch gael cymorth eich teulu a'ch ffrindiau; eich partner, plant, mam, tad, chwaer, brawd, ffrindiau, cyd-weithwyr - unrhyw un, ond ceisiwch gael rhywun i arwyddo'ch cytundeb.

Dyna'r cyfan ry'n ni ishe,' ymbiliai'r tad.

Mae'n hollol bosibl, felly, mai efe oedd tad yr arwr yn y ffurf ar y chwedl a ddefnyddiwyd gan awdur y Pedair Cainc.

Mae'n pontio hanes y Cread - a mwy - oherwydd mae'n agor gyda'r paratoi ar gyfer y creu ac yn olrhain gweithgarwch Crist hyd at yr uchafbwynt pan fydd yn rhoddi'r Deyrnas i Dduw'r Tad.

Gyda chymorth ariannol ei dad-yng-nghyfraith - anghrediniwr di-gapel, gyda llaw - dilynodd tad Euros gwrs addysg am dair blynedd yn Ysgol Baratoi Pont-y- pridd a Choleg Coffa, Aberhonddu.

Dolur a achosir gan fath arall o gariad sy'n gwneud i Lewis Glyn Cothi alw ar Ddwynwen cariad tad tuag at fab a fu farw'n ifanc (gweler erthygl Dr Dafydd Johnston yn y rhifyn hwn - Gol.):

Y broses allblygol; rhannu doniau â chefn gwlad; adlewyrchu'r goludoedd a fuasai'n hanfod ei gyff ei hun ac a ddangosai y 'mawredd a chymeriad' a feithrinai ' o gadw tŷ gwedi y tad': y nodweddion allblygol hynny a roddai ystyr i fywyd yr uchelwr; hebddynt ni allai ei gyfiawnhau ei hun yng ngolwg ei geraint, ei gymdogaeth, na'r wladwriaeth a roesai iddo wisg gydnabyddedig ei statws gweinyddol.

Roedd yn amlwg fod rhywbeth y tu ôl i'r holl siarad a herio yma, fel y dywedodd tad Ifan wrtho.

'William Henry Moss' oedd enw tad fy mam, ac yr oedd ei wraig Elizabeth ('Bessie') yn ferch i William Thomas a'i wraig Mary (nee Owen).

Bernid mai'r tad a ddiogelai les ei deulu mewn cyfnod pan na cheid gwladwriaeth oleuedig ddemocrataidd y deuai i'w rhan ofalu am fuddiannau materol ei deiliaid fel y gwneir yn ail hanner yr ugeinfed ganrif.

Yr unig beth da am y ffens oedd nad oedd tad Steve Millace yno i gofnodi fy nghodwm.

Ergyd arswydus sydd i englynion Williams Parry, ond yma mae'n fater o gyfleu'r berthynas glos rhwng y tad a'r mab, fel petai Siôn yn dal i fodoli yn ymwybyddiaeth ei dad - ymdeimlad sy'n gwbl ddilys yn seicolegol wrth gwrs.

Tad Mark a Stacey.

I'r ddeuddyn hynny y cyfrennid iddynt ddawn Duw y rhoddwyd yn llawn y fraint o fwynhau ' oes winwydd mewn gras union'.Er cryfed ydoedd yr elfen dylwythol ac er mor anodd ydoedd ymwrthod ag awdurdod y tad dehonglid yr ystad briodasol yn bartneriaeth Gristnogol, a phywsleisid yr angen am undod o fewn y briodas honno a allai adlewyrchu undod y wladwriaeth dan y Goron.

Tad Rhys.

Pabyddes oedd ei fam ac ai Alun i'r offeren gyda hi; llongwr oedd y tad a Methodist Calfinaidd ac ai'r hogyn i'r capel gydag ef pan fyddai adref o'r mor.

Ond cyn iddo dyfu'n dad fel tad plant eraill, fe'i golchwyd oddi ar fwrdd ei long mewn ystorm ym Mae Bombay ac fe'i collwyd.

Ar hynny, ymddangosodd wyneb tad Ifan yn y drws.

Gwyddai fod hynny'n plesio llygad eu tad.

Mae o a Steve, tad Jasmin fy ffrind gorau i, wedi prynu milgi rhyngddyn nhw a Dad sy'n mynd â fo am dro bob bore.

clywn fi'n dweud wrthyf fy hun, 'paid â ffrwcsio, gwna bethau'n ofalus bendith y tad i chdi.' Cymerais fy rhwyd o'm gwregys a'i hagor.

Tydi, ein Tad trugarog, oedd yng Nghrist yn cymodi'r byd â Thi dy Hun a hynny heb gyfrif i ni ein pechodau.

Dowch i'm hystafell i tra byddaf i'n dweud wrth eich tad eich bod chi yma.

Yr ŵyl orau allasai tad fod wedi'i rhoi i'w blant a'u codi yn y gymdeithas orau yn erbyn pob anhawster.

A hynny'n fwy amlwg yn yr ymwybyddiaeth gyntefig, cyn y sylweddolwyd rhan y tad yn y broses o genhedlu.

"Gwell i chi aros yma am funud," meddai Huw yn y cyntedd, "i mi fynd i chwilio am y nyrs, ond mi fydd popeth yn iawn i chi weld eich tad rwy'n siwr." Fe ddaeth Huw yn ôl cyn bo hir gyda'r nyrs.

Ac yn fuan iawn daethant o hyd i dors y tad a gweddill ei ddillad.

Dyheai am weld ei bobl yn wir blant i Abraham, tad y genedl a oedd i fod yn fendith i'r ddaear.

'Doedd dim deunydd cenhadwr ar gyrion coedwig gynoesol afon Mersi yno' i chwaith, 'neno'r tad!

Tua chwarter i ddeg fore Sadwrn galwodd y tad yn Shop Blac a chafodd ei gario'n ôl cyn belled â'r Coffee House, yng nghanol y pentref, ym moto Thomas Williams y cariwr.

Gofynodd Mr Redwood, tad ein Glw-byrd ni: 'We uzz Saeth Weilz?' A thrwy hynny dywedodd y dywededig Mr Evans, Maesteg, wrtho am fodolaeth Cymru.