Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

thema

thema

Dewisodd yr awdur ymdrin â phum thema sy'n ganolog i'r cyfnod hwn - Cymru a Chymreictod, Bywyd Bob Dydd, Crefydd ac Addysg, Deffro Diwydiannol a Brwydr y Bobl.

Mae prif thema La Queste a Perlesvaus yn sylfaenol debyg, ac yn sawru o Gristnogaeth asetig: er mai marchogion llys Arthur yw'r gorau yn y byd, mae eu diffygion moesol yn eu rhwystro rhag cyflawni'r gamp uchaf oll a chanfod y Greal; cedwir y fraint arberlnig honno i farchog ysbrydol a moesol berffaith, sef Persifal (cefnder cyfandirol Peredur y traddodiad Cymreig) yn Perlesvaus, a Galaad neu Galaath (sy'n fwy cyfarwydd bellach fel Galahad), arwr newydd sbon a ddyfeisiwyd yn arbennig ar gyfer y dasg yn La Queste.

bywyd ysgol, eisteddfota." Y nod oedd plethu elfennau o'r 'pasiant' traddodiadol gyda themâu personol am fywydau'r disgyblion.

Hyd yn oed wrth droi'n ddiweddar at destunau'n nes adref yng Ngwent am ysbrydoliaeth, mae gweddillion chwareli mewn llefydd fel Clydach, heb fod ymhell o'r Fenni, wedi galluogi Bert Isaac i barhau â'r thema.

Ymwelodd pump ohonom â'r ysgol breswyl a gynhaliwyd eleni yng Ngholeg y Brifysgol Abertawe, a'r thema oedd Cocos a Bara Lawr.

Magodd y beirdd gydwybod gymdeithasol, a daeth canu i'r rhinweddau Cristionogol, megis sobrwydd ac elusengarwch, yn brif thema i'w gwaith.

Ydi e'n ormod i feddwl fod y cyfansoddwr yn meddwl am undonedd bywyd, ond y gellir dod â lliw i fywyd er mai'r un thema sydd iddo fel petai?

argymhellodd y gweithgor y dull hwn o weithredu fyddai yn tanlinellu gwerth thema gyffredin.

Awdl arall â Chymru yn thema iddi.

Thema'r seminar arbennig yma oedd y Gymraeg a'r blynyddoedd cynnar.

yn sicr, o dderbyn y sbardun hwn yn y llafar a'i barhau o fewn yr un thema gyda'r darllen, yna, byddai'r dasg ysgrifenedig yn manteisio ar y cefndir cyfoethog hwn.

Gan barhau âr thema gerddorol, darlledwyd Songs of Praise cyntaf y mileniwm newydd o Gaerdydd, lle daeth 72,500 o bobl o bob cwr o Brydain i'r stadiwm ar 2 Ionawr.

Thema ymchwil Wolfgang Kra%tchmer a'i gyd-weithwyr yn Heidelberg a Donald Huffmann yn Arizona dros gyfnod o amser oedd astudio llwch rhyngserol gan dybio mai carbon fyddai'r elfen fwyaf cyffredin yn y llwch.

Y mae teitl cyflawn y gyfrol, Christmas Evans a'r Ymneilltuaeth Newydd yn cwmpasu thema sy'n agos at galon Dr Densil Morgan.

Gellir barnu i ba raddau mae'r ysgol yn llwyddo i ddatblygu'r dimensiwn Cymreig a'r themâu trawsgwricwlaidd drwy ansawdd dealltwriaeth, gwybodaeth a sgiliau disgyblion fel yr arddangosir hwy mewn gwersi ac yng ngwaith y disgyblion.

Thema bwysig yn yr adran hon yw cwestiwn ymagweddu.

Fel yn 'Y Mynach', y gwrthdaro rhwng cnawd ac ysbryd yw thema'r awdl, ond, yn wahanol i awdl fuddugol 1926, y mae'r cnawd a'r enaid yn un erbyn y diwedd 'Y Sant', gan ddilyn athroniaeth Thomas Aquinas.

Yn hanes Russell hefyd, mae'n bosib' gweld elfen arall a ddatblygodd yn thema gref yn hanes gohebu tramor; y modd yr oedd personoliaeth y gohebydd ei hun yn dod yn bwysig a'r negesydd yn mynd yn rhan o'r stori.

Gellid gweld bod yna gysylltiad rhwng diffygion yr awyrgylch moesol a'r diffygion yn yr amgylchedd materol, a rhwng y rheini a'r gwasgu a oedd ar addysg i wneud iawn amdanynt, dyna arwain at un o'r themâu pwysicaf yn yr Adroddiadau.

Yn yr awdl hon mae'r bardd yn dychwelyd at y thema gyfarwydd o filwyr dau Ryfel Byd yn aflonydd yn eu beddau am fod yr heddwch eto yn fregus dan gysgod y bom.

Fe fyddai taro ar batrwm, ar thema, yn gwneud y chwynnu yn yr ystafell olygu gymaint yn haws i'w stumogi.

Perthynai'r ddwy, yn eu ffyrdd gwahanol, i fudiad llenyddol pur boblogaidd yn Ffrainc tua dechrau'r drydedd ganrif ar ddeg: mudiad a welai ar y naill law ymgais i gysylltu'r chwedl Arthuraidd (cyfraniad mwyaf Cymru i ddychymyg Ewrop, o bosibl) â chyfnod y Testament Newydd a sefydlu'r Greal Sanctaidd yn un o brif themâu llên Ffrainc, a mudiad a oedd yn dyst ar y llaw arall i symud pendant oddi wrth yr hen arfer Ffrengig o gyfansoddi naratif ar fesur ac odl i lunio stori%au rhyddiaith.

Craff a gofalus yr arddangosodd y beirniad hwn, sut bynnag, mai yn y gyfres ryfedd hon o sonedau 'y ceir y mynegiad mwyaf trwyadl a brawychus yn Gymraeg o thema'r briodas rhwng serch ac angau.'

Thema ganolog: Rhyfel, effaith y Rhyfel, parhad rhyfel dan gysgod y Bom ac wrth i'r Swyddfa Ryfel fygwth dwyn tir Cymru, y Rhyfel oer: yr Ail Ryfel Byd yn torri cyn i'r Eisteddfod gael cyfle i weithredu'r drefn newydd, a gorfod ailaddasu eto ar ôl y Rhyfel, nes cyrraedd y flwyddyn dyngedfennol bwysig honno, 1955, pan ddechreuwyd sôn am foddi pentref Cwm Cwelyn, yr ysgogiad mwyaf i genedlaetholdeb Cymreig y cyfnod diweddar.

O fewn pob thema ceir cyfres o benodau sy'n rhedeg yn gronolegol, ac mae modd i'r athro a fyn ddelio â chyfnod yn ei gyfanrwydd ddethol y penodau perthnasol o fewn pob thema.

Ar ben hynny, mae yna sawl thema'n cael triniaeth eironig yn y llyfr ac, heb sbwylo'r peth, mae'r traddodiad o fynychu capel yn ei chael hi'n o ddrwg.

Cyflwynwyd y noson thema, Noson Ewrop, gan Siân Lloyd a Karin Oswald a chafwyd portreadau ffilm am bobl o Gymru yn Ewrop, ymweliadau â'r Ffindir, Gwlad Groeg, Portiwgal ac Iwerddon gan Aled Samuel a deunydd archif.

Doedd dim byd newydd yn y thema - yn ymhlyg yn y ddeddf a fynnodd gyfieithu'r Beibl i'r Gymraeg, sydd yn cael y clod am gadw'r iaith, roedd yna fwriad i roi'r Beibl yn Gymraeg i mwyn i ...

Yr wyf yn ymwybodol wrth gyflwyno'r anerchiad hwn, sydd wedi ceisio codi cwr y llenni ar fyd ieuenctid a sefyllfa bresennol y Gymraeg, fy mod wedi codi mwy o gwestiynau ar y thema dan sylw nag ydwyf wedi gallu cynnig atebion iddynt.

Apeliwyd am gystadleuwyr o'r rhanbarth ar gyfer y gystadleuaeth trefnu blodau, y thema yw 'O Dan y Mor a'i Donnau'.

...a Themâu Mae gan bob un o'r pum rhaglen ei thema arbennig ei hun, o fwyd a chadw'n iach i grefydd, adloniant, gwaith a chwarae.

Mae Dafydd Rowlands yn dychwelyd at y thema o barodrwydd yr ifainc i brotestio a dioddef er mwyn eu hachos.

Chwi gofiwch mai 'Teyrnasoedd Daear' oedd y testun a osodwyd, ac i 'Pererin' ysgrifennu ar thema hunan-laddiad - trwy hyn yn unig y gallai'r bardd, a'i gymehriaid, gyrraedd y tŵr lle profir distawrwydd a gorffwys.

Y mae iddo dair rhan: y modd yr enillir Enid (a hanes hela'r carw purwyn yn arweiniad tuag ato); adran gysylltiol lle'r â'r arwr a'i wraig i'w teyrnas eu hunain ac ymserchu yn ei gilydd i'r fath raddau nes ennyn beirniadaeth a chrechwen y llys; a hyn eto'n arweiniad at wir thema'r 'rhamant', ymgais Geraint i'w brofi ei hun, neu'i wraig, mewn cyfres o ymladdfeydd sy'n cyrraedd uchafbwynt yn 'chwaraeon lledrithiog' y cae niwl.

Cerdd arall â chenedlaetholdeb yn thema iddi yw hon.

Y thema fydd 'Y pethau na allwn ddioddef eu colli am byth'.

Dyma un o themâu pwysicaf hanes modern ein cyfandir.

Os caf ddychwelyd am funud i sôn am ddisgrifiadau gwyddonaidd Kate Roberts o fywyd fel yr oedd yn y ganrif ddiwethaf a dechrau'r ganrif hon, hoffwn nodi ymhellach fod llawer o arferion ac o feddyliau yn ei gwaith hi sydd bellach wedi diflannu; ond y mae'n bwysig ein bod ni'n eu hadnabod - yn gyntaf, er eu mwyn eu hunain, hynny yw, oherwydd eu bod; yn ail, er mwyn gallu adnabod mai un o themâu cyson Kate Roberts yw newid: mae hi'n dweud yn rhywle nad oes dim byd oll mor gyson â newid; yn drydydd, mae'r arferion a'r meddyliau hyn yn dweud cyfrolau am agwedd meddwl ei chymeriadau - ac os na ddown i werthfawrogi'u hagwedd hwy at fywyd fe gollwn ran dda o'r rhin a berthyn i'r llenyddiaeth.

Barn yr adroddiad yw bod "cyfran dda ohono'n gysylltiedig â themâu a thopigau sy'n adlewyrchu diddordebau'r plant.

Is-bwyllgor Celf a Chrefft: Adroddodd Averill Thomas fod y pwyllgor wedi mynd i'r afael a chystadleuaeth Llanelwedd, y thema yw 'Ehangu Gorwelion - Cymru ac Ewrop'.

Dylai arolygwyr pwnc, felly, gyflwyno adroddiad ar agweddau ar themâu trawsgwricwlaidd a'r dimensiwn Cymreig a amlygir o fewn cynlluniau gwaith eu pwnc.

mae mwy nag un thema i'r gwaith fel sydd i bob gwaith llenyddol, fel sydd i'r byd ac fel sydd i natur bywyd cyfoes.

Cymerer y gyntaf o'r wyth soned hyfryd hyn, a sylwer, nid yn unig ar brudd-der y thema fel sy'n arfer, eithr ar y seiniau ystyrlon sy'n corffori'r teimladau hyn: Barddonais yn y cyfnos, O!

Yn yr erthygl hon byddaf yn egluro rhai agweddau ar silia ac amrywiaethau ar y thema gyda golwg arbennig ar y grwp pwysig hwnnw o anifeiliaid y mor, Y Deufalfiaid.

O gynnwys Eric, wyr bach Jane Gruffydd sy'n dod ati hi fyw, mae pum cenhedlaeth yn dod i mewn i'r hanes, a champ y nofel yw'r modd y mae'n dangos bywydau'r rhain yn gorgyffwrdd ac yn effeithio ar ai gilydd (thema amlwg yn ei straeon diweddarach, fel 'Gwacter' yn y gyfrol Gobaith).

Mae nifer y copi%au llawysgrif o'r ddau destun hyn, ac eraill ar yr un thema, yn dyst i boblogrwydd eithriadol chwedlau'r Greal yn Ffrainc yn ystod y drydedd a'r bedwaredd ganrif ar ddeg, ac yn ystod y ddwy ganrif hynny hefyd fe welwyd tuedd - bron na allwn alw'r peth yn ffasiwn - i gyfieithu gweithiau llenyddol o'r Ffrangeg i ieithoedd brodorol eraill gorllewin Ewrop a'r tu hwnt, a'r Gymraeg yn eu plith.

Fodd bynnag, un thema oedd yn unigryw yng Nghymru oedd bodolaeth y Gymraeg.

Roedd hyn hefyd yn thema amlwg yng ngwaith BBC Cymru yn ystod y flwyddyn wrth i'w dimau cynhyrchu ddenu'r nifer mwyaf erioed o gomisiynau gan rwydweithiau radio a theledu'r BBC. Mae'r gostyngiad ymddangosiadol mewn cynyrchiadau rhwydwaith yn deillio o amseru cyflwyno'r cynyrchiadau a dylai'r flwyddyn nesaf fod yn un llewyrchus iawn.

Yn achos Cymraeg Cynradd cyfartal oedd cyfraniad gan yr HC a chan sir i cynllunio thema.

Y môr a'i drysorau fydd y thema a ddefnyddir ac fe'i cyflwynir mewn modd lliwgar, hwyliog a deniadol.

Nid ar unwaith yr enillwyd hyder gan na darllenwyr nac ysgrifenwyr pan ddaethpwyd i gyfansoddi stori%au ysgrifenedig, ond datblygodd llenorion Ffrangeg diwedd y ddeuddegfed ganrif ddull ymwâu themâu ac anturiaethau a dyfodd yn ddyfais naratif tra chywrain yng ngweithiau rhyddiaith y ganrif ddilynol.

Ond yr oedd y seithugrwydd hwn hefyd yn seithugrwydd ffurf a thema.

Mae'r daflen grynodeb yn cynnwys crynodeb o'r graddau a roddwyd ar gyfer yr holl wersi a welwyd, a sylwadau ar safonau cyrhaeddiad, ansawdd y dysgu, ansawdd yr addysgu a ffactorau cyfrannol, a dylai gynnwys, lle bo hynny'n briodol, farn ar gyfraniad amlwg y pwnc tuag at hyrwyddo'r dimensiwn Cymreig a chyflwyniad themâu trawsgwricwlaidd.

Mae'r beriniaid hefyd wedi nodi fod yn y chwedl asiad o ddwy thema, sef yr un gyfarwydd am Ferch y Cawr, a geir yn Iwerddon, er enghraifft, a'r un fyd-eang am y Llysfam Eiddigeddus.

O ganlyniad, mae angen i arolygwyr ystyried yn ofalus y lle gorau yn yr adroddiad i ddatgan barn ynghylch agweddau ysgol- gyfan ar themâu trawsgwricwlaidd a'r dimensiwn Cymreig.

Yn wir, dyna'r thema a ysbrydolodd ei emynau mwyaf cofiadwy, fel yr ysbrydolodd ei gân fawr Golwg ar Deyrnas Crist.

Tri llyfr i ddechrau ar y thema tai, cartrefi, a chwaraeon

Ond mae'r thema'n oesol, sef sut mae'r gwahanol yn amharu ar y cyffredin.

Os felly, oni fyddai'n briodol yn y bennod ar Feibl Morgan Llwyd cynnwys trafodaeth estynedig ar y thema hon?

Dosbarth Glyder: Yn dilyn eu thema Tyfiant y mae'r dosbarth wedi bod wrthi'n trin yr ardd ac yn plannu bylbiau blodau ar gyfer y Gwanwyn.

Llesgedd gwleidyddol a chymdeithasol Gorllewin yr Almaen oedd un o themâu amlycaf protestiadau'r myfyrwyr yno.

Yr un thema'n union, ar raddfa fwy, a drafodwyd yn Brad.

Cyfuniad o'r ffactorau penodol Almaenig hyn a digwyddiadau ehangach megis y rhyfel yn Fietnam oedd thema un o areithiau cynharaf Schneider.

Ysgol Breswyl: Adroddodd yr Ysgrifennydd mai ym Mangor y cynhelir yr Ysgol Breswyl eleni a'r thema fydd 'Ewrowawr'.

Thema ganolog: Gwrthdaro: y gwrthdaro rhwng yr hen werthoedd a'r gwerthoedd newydd, rhwng Cymru Oes Victoria a Chymru'r ugeinfed ganrif; rhwng Sosialaeth a Chyfalafiaeth; rhwng anterth a dechreuad cwymp yr Ymerodraethau Mawrion; rhwng aelodau'r Orsedd, cefnogwyr a dilynwyr Iolo Morganwg, a'r ysgolheigion newydd, dinoethwyr Iolo; rhwng beirdd hen-ffasiwn yr Orsedd a beirdd 'yr Ysgol Newydd'; rhwng cenedlaetholdeb a Phrydeindod.

Yn achos Cymraeg Cynradd, gofynwyd i ba raddau y cafwyd cymorth ar gyfer cynllunio'r Gymraeg ar draws y cwricwlwm trwy waith thema.

Yn ychwanegol at bynciau, mae gofyn i arolygwyr ystyried dwy agwedd arall ar y ddarpariaeth gwricwlaidd: (i) y Dimensiwn Cymreig a (ii) y themâu trawsgwricwlaidd (addysg yrfaoedd, dealltwriaeth gymunedol [gan gynnwys dinasyddiaeth], dealltwriaeth economaidd a diwydiannol, addysg iechyd ac addysg yr amgylchedd).

Edrychwch ymhellach ar y themâu sydd yn esbonio peth ar apêl y stori hon - elfennau o'r stori ydynt sydd yn cadarnhau rhai credoau cyffredin yn ein cymdeithas, ac felly yn taro tant â'r gwrandawr a'r storiwr (i) Y gūr yn dial ar y wraig anffyddlon - drwy ryw hawl foesol.

Daeth dwy arddangosfa i Ganolfan Gelf Chapter, Caerdydd - 'In Fusion' gan artistiaid o'r trydydd byd sydd wedi ymsefydlu yn Ewrop, a 'Shock to the System', yn trafod themâu cymdeithasol a pholiticaidd mewn celf Brydeinig ddiweddar.

Parhaodd y thema ddrama yn Unwaith Yn Ormod, drama gyntaf y bardd, beirniad llenyddol ac awdur sgrîn Alan Llwyd ar gyfer y radio ai stori dditectif gyntaf - dau brofiad newydd iddo.

Cafodd Delyth Rowlands o Glwb Llangoed gyntaf am osod blodau ar y thema 'Cwpan y Byd' a daeth Gwen Peters o'r un clwb yn drydydd am addurno wy.

Dyma'r cefndir i'w gyfres penillion ar y thema hon.

Thema ganolog: Oes y Brotest: cyfnod y protestio mawr yng Nghymru ac ym Mharis, America, a mannau eraill; yr Arwisgo yng Nghymru yn chwalu gobeithion llawer ond yn caledu cenedlaetholdeb, protestio mawr gan Gymdeithas yr Iaith ar faes yr Eisteddfod, ond y cyfan yn diweddau mewn siom gyda phleidlais negyddol Cymru yn y Refferendwm ar Ddatganoli ym 1979, ac ymateb T.James Jones yng nghystadleuaeth y Goron.

Archwilio themâu, eu hadlewyrchu, dylunio cymeriadau, creu awyrgylch, pwyso a mesur y math o theatr mae'r cynhyrchiad yn digwydd ynddi, creu byd newydd, cryno...

Ysbrydolwyd y gerdd hon gan genedlaetholdeb hefyd, yn union fel yn achos awdl y Gadair, ond cenedlaethodeb y bêl yn hytrach na chenedlaetholdeb y bleidlais oedd thema'r bryddest fuddugol.

Er hynny, un o themâu mawr y Beibl yw dangos fel y daeth y 'bobl' yn 'genedl', oherwydd i gyflawni ei phwrpas mewn hanes yr oedd yn rhaid i Israel wrth safle a pharchusrwydd cenedl.

Thema bwysig, felly, yn ei feddwl yw thema buddugoliaeth ac y mae'n cydio wrth bwyslais yn y meddwl Cristionogol sy'n ymestyn yn ôl i'r ail ganrif, i ddiwinyddiaeth Irenaeus.

Felly yn yr act gyntaf mae tair thema yn gwbwl glir, bod yna ymosod yn mynd i fod ar bopeth Cymraeg, bod yna ymosod i fod ar Ymneilltuaeth, a bod y cyfan yn fater gwleidyddol yn y bôn.

"Mae ei thema hi mor gyfoes.

Y thema yw'r modd y creodd yr Ysbryd Dwyfol fywyd a bydysawd, hynny yw, Duw fel arloeswr, a'r Ysbryd wedyn yn creu Crist.

Dyna felly yr amrywiaeth gyntaf ar y thema.

Thema ganolog: Adwaith ac Ad-drefnu: y Rhyfel Mawr a'r adwaith iddo yng Nghymru; a'r modd y bu'n rhaid i Gymru aildrefnu yn fewnol ar ôl cael ei sugno i mewn i gyflafan y pwerau mawrion; y modd y dechreuwyd amau a chwalu'r hen safonau a fodolai cyn y Rhyfel, a'r Eisteddfod, yn arbennig, yn wynebu cyfnod o argyfwng gyda rhai yn proffwydo ei thranc.

Thema ganolog: Llwyddiant: symud ymlaen ar ôl siom y Refferendwm ar Ddatganoli at brotest Gwynfor Evans ym 1980 ynghylch sefydlu Pedwaredd Sianel Cymru; sefydlu'r Sianel ym 1982, a diweddu gyda Chymru yn ymateb yn gadarnhaol i'r ail Refferendwm ar Ddatganoli, a'r Cynulliad ar ei ffordd ar gyfer y mileniwm newydd.

Thema'r gwasanaeth oedd 'Bywyd cyn Marwolaeth' ac roedd gan Mr Hughes ystadegau syfrdanol i ddangos sut mae'r Trydydd Byd yn cael ei ddefnyddio gan wledydd y Gorllewin i wneud elw afresymol o fawr iddynt hwy eu hunain.

ganlyniad, y mae cariad cnawdol a phriodi yn themâu amlwg ym mucheddau'r santesau.

Roedd ef wedi bod yn chwarae â'r syniad am rai blynyddoedd o gyfansoddi darn ag iddo un thema yn unig, ond y byddai'r thema honno yn tyfu mewn harmoni, ac yn chwyddo mewn dyfeisgarwch offerynnol.

Silia - Amrywiaeth ar Thema.

Mae chwilio am eglurhad i'r methiant hwn yn thema y mae'n dychwelyd ati dro ar ôl tro yn ei waith.

Gall y ddarpariaeth o ran themâu trawsgwricwlaidd a datblygu'r dimensiwn Cymreig o fewn ysgolion fod ar sawl ffurf wahanol, ac efallai y dysgir rhai agweddau mewn nifer o feysydd pynciol.

Os edrychir ar astudiaethau Idris Foster neu Proinsias Mac Cana ar y chwedl, neu ar lyfr Kenneth Jackson ar The International Popular Tale and Early Welsh Tradition, fe geir llawer o ddadansoddiadau motifaidd, yn olrhain y themâu ystoriol sydd yn y gwaith, ac yn gwerthfawrogi dawn dweud y cyfarwydd(iaid) a'i lluniodd a'i goethi.

Byddai rhaglenni tri, pedwar a phump yn manylu ar y themâu hyn, gan ymdrin â ffermio, cludiad a datblygu diwydiannol.

Ei syniad oedd cael gwragedd ar draws y byd i greu baneri eu hunian ar y thema 'Y pethau na allwn ddioddef gweld eu dinistrio gan ryfel niwcliar'.

Gan fod Yr Ymofynnydd hefyd yn cyflawni swyddogaeth cylchgrawn hanes y mudiad, byddai bywgraffiad ambell arwr, fel Thomas Emlyn Thomas o Gribyn a Gwilym Marles, Llwyn, yn cael llenwi'r misolyn ac ni allai neb a ddarllenodd y rhain fethu â dilyn y thema ganolog a theimlo'r ergydion sylfaenol.

Nid yw'r ymchwil am hunaniaeth yn thema gwbl ddieithr ymhlith yr arddangosfeydd sy'n crwydro Llundain a gweddill Prydain.

Enillodd Clwb Penmynydd gyda'u harddangosfa fawr ar y thema 'Byd Disney' a daeth yr aelodau iau yn ail gyda'u harddangosfa ar 'Chwaraeon'.

Themâu sydd wedi eu trafod ganwaith o'r blaen ond themâu sy'n parhau tra pery dyn.

Thema ganolog: disgyflogi, diboblogi, a bygwth dwyn tir Cymru yn arwain at ddechreuad Oes y Brotest: cenedlaetholdeb ar gynnydd yn sgîl y bygythiad i foddi Cwm Tryweryn, darlith 'Tyned yr Iaith' Saunders Lewis a ffurfio Cymdeithas yr Iaith, a phroblemau economaidd a gwleidyddol Cymru yn arwain at gyfnod y Brotest; a buddigoliaeth Gwynfor Evans yng Nghaerfyrddin efaill yn pwyntio i gyfeiriad Oes y Brotest.

Lle ceir diffyg darpariaeth ar gyfer themâu trawsgwricwlaidd a/ neu ddatblygiad y dimensiwn Cymreig mewn pynciau lle y gellid disgwyl iddynt fod wedi cael eu hystyried - yn arbennig y pynciau hynny lle ceir Gorchmynion ar wahân yng Nghymru - dylid gwneud datganiad i'r perwyl hwnnw.