Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

uwchradd

uwchradd

Os oes angen cadarnhad o ddiffyg apêl yr iaith Saesneg, mae i'w weld o'r trên wrth deithio ar ddydd Mawrth o Sha Tin i gyfeiriad Kowloon - baner fawr binc ar wal allanol ysgol uwchradd yn gorchymyn 'SPEAK

"Douglas Bader, dewch yma!" gwaeddodd prifathro'r ysgol uwchradd.

Mewn degawd mae'r ferch a aned yn Llundain i rieni o Indiar Gorllewin wedi dysgu Cymraeg yn rhugl, yn dysgur iaith yn ysgol uwchradd Cantonian Caerdydd ac yn cyflwyno ei rhaglen radio ei hun.

Roedd Ysgol Uwchradd Che Guevara y bÉm i'n ymweld â hi yn un o'r escuelas del campo, ysgolion y wlad, ond plant o'r ddinas oedd y rhan fwyaf o'r disgyblion.

Athrawon uwchradd sydd yn dysgu pynciau trwy gyfrwng y Gymraeg neu'n ddwyieithog yn y sector uwchradd neu am wneud hynny.

Ar hyd y blynyddoedd, roedd ieuenctid yr ardal wedi'u hollti'n ddwy garfan, yn bennaf ar sail pa ysgol uwchradd y mynychent.

Lluniwyd holiaduron gwahanol gan Yr Uned Iaith Genedlaethol ar gyfer Ysgolion Cymraeg ac Ysgolion Cymraeg Ail Iaith, cynradd ac uwchradd.

Ymhlith y penaethiaid adrannau Cymraeg Uwchradd a atebodd, un yn unig a gynigiodd sylw anffafriol, sef ...agweddau yn rhy academaidd...

Ffeil wag a dderbyniwyd gan un ysgol ail iaith uwchradd!

Mwy siomedig oedd yr ymateb yn y sector uwchradd, heb fod yr un ymgais yn cyrraedd teilyngdod.

Henry Jones yn yr ymgyrch i sefydlu Ysgol Uwchradd Ddwyieithog yn Aberystwyth.

Bydd un wobr yn cael ei rhoi am y safle gorau gan ddisgyblion ysgolion cynradd a'r llall am safle a gynlluniwyd gan ddisgyblion ysgolion uwchradd.

Os yw'r ail iaith yn y Cwricwlwm Cenedlaethol yn mynd i lwyddo, yna bydd yn rhaid darparu elfen o ddysgu dwyieithog ym mhob ysgol uwchradd yn y wlad, nid y rhai swyddogol a naturiol ddwyieithog yn unig.

Datblygu Clybiau Dysgu wedi oriau ysgol ar gyfer disgyblion cynradd ac uwchradd o'r pentref gyda chynlluniau mentora.

Cymraeg Uwchradd

Wrth wneud gwaith drama ar hysbysebion efo disgyblion ysgol Uwchradd, 'roeddwn wastad yn ymwybodol fod y fformiwlau yr oeddem yn eu trafod yn y dosbarth yn hen ffasiwn ac or-syml.

c) Cymraeg fel pwnc ar draws Ysgolion Uwchradd Cymru

Mae'n werth dyfynnu'r paragraff hwn oherwydd mae'n dweud mwy am y gwir bryder ynglŷn ag addysg academaidd ac uwchradd nag y mae cyfeiriadau Iolo Caernarfon (er enghraifft) at y Cwrdd Misol yn haeru mai 'hunan a balchder oedd wrth wraidd' dymuniad Dr Owen Thomas i fynd i Brifysgol Edinburgh.

Dadleuir felly i esblygiad y ffurfiau uwchradd gael ei ohirio am oesoedd maith hyd nes bod cyflenwad digonol o ocsigen wedi ymgasglu yn yr amgylchedd a phrosesau metabolig wedi datblygu digon i fanteisio ar hyn.

Bydd Addysg BBC Cymru yn cynnig: cyfleoedd dysgu am oes i bawb yn ogystal â thargedu cynulleidfaoedd allweddol ac anghenion arbennig.rhaglenni ysgolion yng Nghymru - yn ogystal â'r chwe awr ar BBC 2, ar hyn o bryd BBC Cymru yw'r unig ddarparwr rhaglenni addysg Cymraeg ar S4C, gan gynnig tua 30 awr y flwyddyn ynghyd â thua 70 awr y flwyddyn yn y Gymraeg a Saesneg ar Radio Cymru.rhaglenni dychmygus ac ysgogol ynghyd ag adnoddau o'r safon uchaf.ehangu'r ddarpariaeth i gynulleidfaoedd craidd yn yr ysgol gynradd a'r ysgol uwchradd i gynnwys pob oedran.wynebu'r her gymdeithasol a'r her economaidd yng Nhgymru'r dyfodol.ystod estynedig o wasanaethau i gynulleidfa ehangach trwy'r Coleg Digidol gan ffurfio partneriaeth â S4C, cyrff addysgol a hyfforddi ynghyd â diwydiant.

Gallwn brofi pwysigrwydd yr uned bentrefol trwy gyfeirio at nifer o enghreifftiau e.e.l. Pan unir capeli, gan gynnal gwasanaethau bob yn ail mewn gwahanol bentrefi, tuedda'r mwyafrif o'r gynulleidfa ddod bob amser o'r pentref y cynhelir y cwrdd ynddo e.e.2. Pan fydd plentyn yn cael ei symud - trwy ddewis rhieni - i ysgol pentref arall, tuedda'r plentyn golli cysylltiad cymdeithasol anffurfiol hefyd â gweddill plant y pentre e.e.3. Pan gae'r ysgol, bydd holl blant y pentre'n colli'r ymwybyddiaeth o fod yn griw y pentre wrth fynd i'r ysgol uwchradd ac felly'n colli'r ymwybyddiaeth o berthyn ar y lefel hon.

Yn ddiweddar bu llawer o ysgolion uwchradd a cholegau addysg bellach yn diwygio'u cwricwlwm.

Mae lle i berson gyda'ch math chi o gyfrifoldeb gael ei apwyntio yng ngweddill ysgolion uwchradd Cymru, yn arbennig felly yn yr ysgolion cyfrwng Saesneg yn bennaf, os yw addysg ddwyieithog i lwyddo.

Hyd yn oed yn yr oes pan fu'r addysg yn gyfangwbl Saesneg, rhoddai'r ysgol i'r disgyblion yr ymdeimlad o berthyn ac aethant i'r ysgol uwchradd fel 'criw' y pentref.

Cyd- destun oedd Gwynedd i'r holl amrediad o sefyllfaoedd uniaith a dwyieithog (ymestynnol a gostyngol) a welir mewn addysg uwchradd yng Nghymru.

Fo oedd y drwg yn y caws yn ddieithriad a'r cysgod cyson ar fy mywyd yn y cyfnod ifanc hwnnw yn nechrau ein hail flwyddyn yn yr ysgol uwchradd.

Athrawon y Gymraeg fel pwnc (neu eraill gan gynnwys prifathrawon neu ddirprwyon) sydd a chyfrifoldeb am gydgysylltu dysgu trwy gyfrwng y Gymraeg neu ddysgu dwyieithog mewn ysgol uwchradd.

cyfraniad sylweddol sydd gan athrawon pwnc yn y sector uwchradd i ddatblygiad ieithyddol a dwyieithog y disgybl ch.

Credai nifer o athrawon nad oedd fawr werth i atgynhyrchu arholiadau a oedd eisoes yn bod, yn enwedig pan ymddangosai'r rheiny'n llai a llai perthnasol i anghenion yr ysgol uwchradd newydd.

(a) Nifer yr ysgolion uwchradd yn defnyddio'r Gymraeg fel cyfrwng

Patrymau addysg ddwyieithog yn y sector uwchradd

Agweddau disgyblion uwchradd o gartrefi Saesneg eu hiaith tuag at y Gymraeg.

Uwchradd

Yn lle hynny, fe fydd drama gerdd gyda phlant uwchradd a chynradd yn actio stori am blant fel nhw eu hunain.

Ymhlith yr aelodau yr oedd: Cadeirydd y Pwyllgor Addysg, Cadeirydd ac Is-Gadeirydd Pwyllgor y Llyfrgell; Edward Lewis, Cyhoeddwr, Llandysul (yno fel Cynghorwr); dau athro wedi ymddeol, ond yn Gynghorwyr; dwy wraig o Aberystwyth; Prifathro Ysgol Uwchradd, a Phrifathro Ysgol Gynradd.

Cynradd Uwchradd Cynradd Uwchradd

Ond nac anghofiwn am yr ysgol honno lle cafodd cymaint o blant y Rhondda eu haddysg uwchradd.

Unrhyw un arall sydd a diddordeb yn y maes ac sydd a mynediad at blant uwchradd ar gyfer cyflawni'r gwaith ymarferol.

Gan mai prif nod y prosiect yn ei gyfanrwydd oedd canolbwyntio ar ddulliau dysgu yn y sefyllfa uwchradd uniaith Gymraeg a dwyieithog, bydd mwyafrif y casgliadau yn ymwneud a lledaenu ymarfer dda yn y dosbarth.

I ddiffinio bwriadau, targedau ac amcanion I drefnu profiadau dysgu mewn gwyddoniaeth sydd yn ystyrlon a pherthnasol ar gyfer disgyblion a phob math o allu ac o bob oed yn amrediad yr ysgol uwchradd I ddethol, defnyddio a rheoli'n effeithiol y cwmpas llawn o ddefnyddiau ac adnoddau sydd ar gael I drefnu a chadw trefn ar wersi theori a gwersi ymarferol fel ei gilydd I fod yn sensitif i anghenion disgyblion ag anawsterau dysgu, disgyblion a gallu arbennig a grwpiau ethnig lleiafrifol I feithrin y sgiliau rhyngbersonol priodol ar gyfer cyfathrebu â disgyblion, rhieni a phobl broffesiynol Sgiliau Labordy Paratoi defnyddiau labordy ar gyfer dysgu Arddangos arbrofion a thechnegau ymarferol i'r disgyblion Rheoli gwahanol fathau o wersi ymarferol Gwybodaeth Wyddonol Y mae gan y myfyrwyr i gyd radd yn y gwyddorau ond bwriad arbennig y cwrs yw estyn ac ehangu eich profiad yn y canlynol:

Mae mamiaith y disgybl yn ffactor sy'n cymhlethu'r broses o symud o'r cynradd i'r uwchradd.

Fel arfer, er mai'r iaith swyddogol yn unig oedd cyfrwng yr ysgolion uwchradd, dwyieithrwydd oedd y drefn yn yr ysgolion elfennol.

Sôn am flyndar--canys dyna'n union sut y cefais fy hun yn Ysgol Uwchradd Fodern Roscommon Street a swatiai dan gysgodion y Braddocks nid nepell o Scotland Road.

y rhai sydd yn cael trafferthion i ddeall y gwaith, - y rhai a allai droi'n wrthnysig ac yn anodd i'w rheoli, (yn arbennig felly os yw diffyg dealltwriaeth yn arwain at ddiffyg hygrededd ymysg cyfoedion, neu yn ddiweddarach yn eu gyrfa uwchradd, pan fo dealltwriaeth yn arwain at ddiffyg hygrededd), - y rhai galluog sydd angen eu hymestyn;yn bendant nid un o'r diwinyddon defnyddiol fel y 'Dr Goodwin, Dr Owen, Dr Gill, Marshall, Hervey, Usher' a'r lleill, yn Anglicaniaid a Phiwritaniaid, y cydnabu Williams Pantycelyn ei ddyled iddynt: mewn chwarter canrif o ddarllen ni ddeuthum ar draws un Methodist o'r genhedlaeth gyntaf a ynganodd ei enw hyd yn oed.

Mae'r angen yn cael ei ddwysau gan y ffaith fod nifer gynyddol o'r athrawon pwnc sydd yn dysgu'n y sector uwchradd wedi cychwyn fel dysgwyr.

Oherwydd bod yr ysgolion uwchradd wedi datblygu polisiau dysgu trwy gyfrwng y Gymraeg yn unigol, ceir amrywiaeth o'r naill i'r llall yn ôl y gofyn a'r adnoddau.

Cynradd Uwchradd

Chwaer i fy nain i oedd yn briod i Twm Evans, prifathro Ysgol Uwchradd Llanelwy, Pennaeth Coleg y Bala, ac gennyn nhw y clywais i fod yna Gymraeg adeg hynny.

Yn achos Ail Iaith Uwchradd cyfartal oedd cyfraniad gan yr HC

Mae nifer gynyddol o ysgolion traddodiadol uwchradd (o'u cyferbynnu ag ysgolion dwyieithog penodedig) yn dysgu trwy gyfrwng y Gymraeg.

Mewn geiriau eraill, roedd y nod yn rhy bell a'r broses yn rhy anodd i danio dychymyg mwyafrif y disgyblion yn ein hysgolion uwchradd.

Ar hyn o bryd mae 525 o ysgolion cynradd ac uwchradd Cymraeg yn darparu addysg cyfrwng Cymraeg i dros 82,000 o blant.

Nid ydynt, lawer ohonynt, yn ddigon rhugl eu Cymraeg i dderbyn addysg uwchradd mewn ysgol ddwyieithog.

Fe gafodd ei dwy nofel flaenorol, Fory Ddaw ac Adlais, groeso brwd gan ddisgyblion ysgolion uwchradd ac yn bendant fe gaiff y nofel hon yr un croeso.

* sicrhau trwy bolisi ysgol gyfan fod datblygiad yn y mathau o dasgau a osodir sydd yn arwain pob math o blentyn, a hynny'n gynnar yn eu gyrfa uwchradd, i arfer y pum math o ddealltwriaeth a nodir.

Llwyddodd Sara Maredydd, merch ddwy ar bymtheg oed o Ysgol Uwchradd Bro Ddyfi, Machynlleth i greu cymeriad oedd yn hawlio ein dicter a'n cydymdeimlad ac oedd yn corddi ein hemosiwn.

Roedd Mrs Davies yn un o ddisgyblion cyntaf Ysgol Uwchradd Maesteg ac oddi yno aeth i Goleg Goldsmith's yn Llundain a chyfnod o ddysgu yn ardal Aldershot cyn dychwelyd yn athrawes i Ysgol y Merched, Blaencaerau lle bu ei dylanwad a'i hymroddiad yn fawr iawn.

athrawon ail iaith yn y sector cynradd, ac athrawon cyfrwng yn yr sector uwchradd.

Cen Williams Mae'r Coleg yn cynnig cyfres o ddiplomau i athrawon uwchradd a chynradd mewn amrywiol feysydd astudiaeth gan fod yr athrawon hynny wedi mynegi awydd am gyrsiau a fyddai'n datblygu eu harbenigedd ac yn cynnig cymhwyster a gydnabyddir yn genedlaethol.

Ymestyn project y Coleg Normal (a noddir gan Wynedd) i ysgolion uwchradd gweddill Cymru, a'r sector cynradd.

Yn Llangywair y ganed yr ail fab, Huw, sydd bellach ar staff Ysgol Uwchradd Morgan Llwyd yn Wrecsam.

Aeth ymadroddi tebyg i ac yn y blaen, yn ddwfn i'r ymwybyddiaeth, a bu rhaid i mi eu carthu allan trwy gynorth Ratz a'r athro Saesneg yn Ysgol Uwchradd, Aberaeron sef WE Jones a hanai o Went ac a oedd, fel minnau, wedi gorfod yn ei dro ymlafnio i'w waredu ei hun rhag y math ymadroddi a ystyriem yn llediaith.

Yr olygfa yw ystafell athrawon mewn ysgol uwchradd rywle yng ngogledd Cymru ac un o golofna'r achos, ganol y bore, o'i gadair freichia', wrth dynnu ar 'i getyn, yn rhoi ei linyn mesur ar raglenni teledu'r noson flaenorol: 'Wel'ist ti Leila ni neithiwr?' 'Leila?

Rai blynyddoedd yn ddiweddarach, 'roedd Syr Ben Bowen Thomas yn Ysgol Uwchradd Aberaeron, yn edmygu'r Llyfrgell yno, a gofynnodd pwy oedd yn gyfrifol.

Roedd cytundeb cyffredinol (80%+) y dylai addysg drwy gyfrwng y Gymraeg fod ar gael o ysgolion meithrin hyd at ysgol uwchradd neu brifysgol.

Cynyddodd rhif ysgolion uwchradd Tsiec yn gyson, gan fynd yn fwy na rhif y rhai Almaeneg cyn diwedd y ganrif.

Ehangodd cylch fy nghydnadob wedi i mi symud i Ysgol Uwchradd Aberaeron, ac fe wellodd pethau.

Sefydlu ysgol uwchradd ddwyieithog Gymraeg gyntaf Cymru yn Ysgol Glan Clwyd.

Yn achos Ysgolion Uwchradd (Y Llyffant) yr oedd pawb wedi gweld y deunydd, medden nhw, ond yr oedd cryn ddryswch yngln â pha ddeunydd yn union oedd dan sylw; cafwyd un yn holi Buom yn trafod "Pobol Y Cwm"...

Bydd pobl ifainc oed ysgol uwchradd yn canu, rapio a thapio trwy ddarn comisiwn arbennig gan y cyfansoddwr John Hardy, wedi ei sgrifennu ar gyfer myfyrwyr a Cherddorfa'r BBC.

Yn achos Cymraeg Uwchradd yr oedd pawb a'i cafodd wedi derbyn hyfforddiant gan yr HC ar gynllunio datblygiad iaith.

Gan iddo golli tair blynedd o addysg uwchradd yn Llanelli, dodwyd ef yn ddwy ar bymtheg oed yn Form IV ac o'r dosbarth yma, wedi pum mis o hyfforddiant, fe fentrodd sefyll arholiadau'r Central Welsh Board, a llwyddodd i sicrhau 'credit' yn Saesneg, Cymraeg, Mathemateg, Daearyddiaeth, Lluniadu a Gwaith Coed.

Ail Iaith Uwchradd

Mewn degawd mae'r ferch a aned yn Llundain i rieni o India'r Gorllewin wedi dysgu Cymraeg yn rhugl, yn dysgu'r iaith yn ysgol uwchradd Cantonian Caerdydd ac yn cyflwyno ei rhaglen radio ei hun.

ehangu'r ddarpariaeth i gynulleidfaoedd craidd yn yr ysgol gynradd a'r ysgol uwchradd i gynnwys pob oedran.

Yn ychwanegol at y rhain ceid yr 'ysgolion paratoi', rhai ohonynt yn enwog ac yn dda, yn hyfforddi disgyblion ar gyfer mynd rhagddynt i dderbyn addysg uwchradd mewn coleg.

Mae pwyslais cynyddol y dyddiau hyn, yn arbennig yn y sector addysg uwchradd, ar ennill cymwysterau a meistroli sgiliau ar gyfer byd gwaith.

Gwendidau: Yn y cyfnod cyn Quangos, yr oedd Awdurdodau Lleol yn gyfrifol am yr ystod cyfan o ddarpariaeth addysg ar gyfer y gymuned o Addysg Feithrin hyd at Gynradd, Uwchradd ac Addysg Bellach.

Yn achos Ail iaith Uwchradd, derbyniwyd arweiniad ar sut i gynllunio llawlyfr adran.