Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ymhlith

ymhlith

Y mae gennym lawer iawn o bethau i edifarhau amdanynt ymhlith y pethau a wnaethom llynedd.

Trueni na ellid ennyn yr un ymroddiad ymhlith yr unarddeg oedd ar ar y cae.

Mae'n ffaith bod yn Hong Kong heddiw nifer sylweddol, ymhlith y boblogaeth o bum miliwn a hanner, sydd heb allu siarad Saesneg; dyna gadarnhad o ffyniant yr agwedd herfeiddiol a barodd i'r llywodraethwr Robinson ganrif yn ôl awgrymu bod amharodrwydd Tseineaid Hong Kong i ymseisnigeiddio yn 'rhyfeddol, os nad gwaradwyddus'.

Harri oedd yr unig un o'r bobl gyffredin ymhlith y cwmni, ac yn ôl pob golwg ganddo ef yr oedd yr anifail gorau, a llongyfarchwyd ef gan amryw o'r crachfoneddigion.

A oes yna elfennau dosbarth ynghlwm yn y drefn bresennol, yn enwedig ymhlith rhieni plant yr ysgol Gymraeg mewn ardal di-Gymraeg?

Ond ymhlith y rhai a anfonwyd i gasglu'r deunydd roedd yna un proffwyd peryglus o anwybodus.

Mae'r un peth yn digwydd ymhlith gwareiddiadau bach.

Ymhlith y rhai fu'n cynnig ateb y cwestiwn oedd y seiciatrydd Dr Dafydd Huws a gynigiodd sawl math o berson, gan gynnwys yr ysgolfeistr a'r actor.

Yn hysbyseb cyntaf y coleg, gosodwyd y Gymraeg ar ben rhestr y pynciau a ddysgid yno ac yr oedd Athro Cymraeg ymhlith y tri aelod cychwynnol o'r staff academaidd.

'Roedd swyddogaethau cynllunio a thai awdurdodau lleol yn amlwg ymhlith y cwynion a dderbyniwyd yn ystod y flwyddyn.

Urdd oedd hon a roes sylw arbennig i addysg grefyddol ymhlith lleygwyr er mwyn cryfhau defosiwn a phietistiaeth yn eu mysg yn ôl dulliau y devotio moderna (defosiwn modern) fel y'i gelwid.

Talodd y gyfres Cyngherddau Gwerin deyrnged i'r traddodiad canu gwerin yng Nghymru gan gynnwys y triawd poblogaidd Plethyn ymhlith llu o grwpiau eraill tra cafwyd darllediadau helaeth o Gwyl Werin y Cnapan, un o uchafbwyntiaur calendr o wyliau.

Sylwais fod cystadleuaeth ymhlith labeli yn anhygoel o gignoeth yn ôl safonau Prydeinig.

Ar yr wyneb stori yw am ddieithryn sy'n dod i godi ei babell mewn pentref bychan a'r holl anghydfod mae hynny'n ei achosi ymhlith y trigolion.

Ymhlith y gwledydd a ystyriwyd 'roedd India'r Gorllewin ac India'r Dwyrain, Canada a De Affrica, Gibraltar, Ynysoedd y Falklands a'r Gambia.

Yn wir, yr oedd y duedd i ddelfrydoli'r Groegiaid wedi mynd i eithafon ymhlith rhai o'r Saeson, nes peri ei bod yn anodd iddynt feddwl am y Groegiaid fel dynion o gwbl.

Y rheswm pennaf am hynny, y mae'n siŵr, yw cymhlethdod rhyfeddol y traddodiad testunol; at hynny ystyriai ysgolheigion Lladin, o gyfnod y Dadeni ymlaen, mai gweithiai clasurol a phatristig a haeddai eu sylw hwy, ac er bod i feirniadaeth destunol le blaenllaw ar raglen waith rhai o'r miniocaf eu meddwl ymhlith yr ysgolheigion hynny, bach iawn o le a roesant yn eu llafur i lenyddiath Ladin yr Oesoedd Canol.

'Dwi'n teimlo bydd Graham Henry yn dewis nifer o Gymry ac ymhlith rheini bydden i'n meddwl am Scott Gibbs, Mark Taylor, falle Allan Bateman,' meddai.

Dylai fod cydymdeimlad a Thony Blair - a'i fusus - ymhlith pawb sydd wedi ceisio magu plant.

Hynny'n creu cyffro ymhlith ei gefnogwyr.

Awgryma'r hanesion amdano ei fod yn gartrefol ddigon ymhlith dynion yng ngweithdy'r teiliwr neu yn y dafarn, ond ei fod yn cadw merched hyd braich trwy feithrin fa‡ade o gwrteisi cellweirus neu trwy eu hanwybyddu.

Ond siomedig at ei gilydd a fu'r ymateb ymhlith corff mawr ein haelodau eglwysig.

Fel yr oedd darllenwyr yr Almanaciau gynt yng Nghymru yn ymhe/ l ag arwyddion y sidydd neu'r sodiac, dengys y colofnau poblogaidd mewn papurau Cymraeg a Saesneg y diddordeb mawr sydd heddiw (yn arbennig ymhlith merched) mewn astroleg - credu neu led-gredu yn arwyddion y planedau a darllen horosgôb - yr un hen awydd am gael gwybod yr anwybod.

Gollwng hwy, iddynt fynd i'r wlad a'r pentrefi o amgylch i brynu tipyn o fwyd iddynt eu hunain.' Atebodd yntau hwy, 'Rhowch chwi rywbeth i'w fwyta iddynt.' Meddent wrtho, 'A ydym i fynd i brynu gwerth ugain punt o fara a'i roi iddynt i'w fwyta?' Yr Arglwydd Iesu, yn ôl adroddiad Ioan, a gymerodd y cam cyntaf yn y sefyllfa ddyrys trwy ofyn i Philip: 'Lle y gallwn brynu bara i'r rhain gael bwyta?' Amcangyfrifodd Philip, y Swyddog Bwyd, debyg, ymhlith y deuddeg, y byddai eisiau o leiaf werth ugain punt o fara i roddi tamaid i bob un.

Ymhlith y diddordebau eraill a nodwyd roedd cerdded, gwau/ gwnio, cerddoriaeth, nofio (pob un o'r rhain yn cael eu henwi sawl gwaith), pysgota, ysgrifennu, eisteddfota, ffotograffiaeth, magu plant, gwylio adar, beicio, gwaith gwirfoddol ac arlunio.

Ymhlith ei gyhoeddiadau mae cyfrolau ar hanes y teulu Bute a Chaerdydd, hanes y BBC yng Nghymru a hefyd ei lyfr awdurdodol Hanes Cymru, a gyhoeddwyd gan Penguin yn Gymraeg ac yn Saesneg.

Mae diffyg diweirdeb mor gyffredin ymhlith y merched .

Ymhlith yr actorion eraill mae John Ogwen, Trefor Selway, Olwen Rees, Nichola Beddoe a Huw Garmon a ddaeth i amlygrwydd yn Hedd Wyn.

Er bod peth gwrthwynebiad iddynt ar y dechrau ymhlith yr Hen Ymneilltuwyr, buan y gorchfygwyd y rhagfarnau a daeth yr ysgol Sul yn rhyfeddol o boblogaidd ymhob rhan o Gymru.

Y mae yn lle poblogaidd ymhlith ymwelwyr.

Ymhlith y penaethiaid adrannau Cymraeg Uwchradd a atebodd, un yn unig a gynigiodd sylw anffafriol, sef ...agweddau yn rhy academaidd...

Gwelai Nina hi'n ffwlffala ymhlith ei dillad isaf, ac yn tynnu allan focs bach.

Cymharodd yr Esgob Lewys Bayly o Fangor (a fuasai ar un cyfnod yn hen elyn i Wynn) deulu Gwedir i farch na wyddai ei nerth ei hun; cydnabuwyd mai gair Syr John oedd yr uchaf a'r parchusaf ymhlith ei gyd-ysweiniaid ar y fainc yng Nghaernarfon; a rhydd ef ei hun yr argraff yn gyson yn ei ohebiaeth iddo dderbyn addysg a disgyblaeth fonheddig a chwrtais.

Er bod yna wrthwynebiad i'r ardd ymhlith y trigolion lleol sydd wedi gweld cynydd yn y lefelau o draffig, dywedir bod y cynllun wedi dod â £10m i'r economi.

Ymhlith goblygiadau'r ffydd hon y mae'r wybodaeth fod i ddyn bwrpas, fod i'r greadigaeth nod a bod trefn ac ystyr yng ngwead ein bodolaeth: 'Trwyddo ef ac er ei fwyn ef y mae pob peth, ac ynddo ef y mae pob peth yn cydsefyll' (Col.

Y ddadl amlycaf ym meddwl y mwyafrif ymhlith y genhedlaeth gyntaf o arolygwyr oedd yr un foesol: wedi'r cwbl, roedd bron pob un ohonynt yn glerigwr mewn urddau a oedd wedi ei gymeradwyo gan awdurdodau'r Eglwys: ond ym meddwl y mwyafrif o'r beirniaid roedd yr hirben a'r moesol wedi'u cydgymysgu.

Eglwys Saesneg oedd ym Mwcle, ac ymhlith y gynulleidfa yr oedd y ferch ifanc o dras Albanaidd, Mary Taylor, a ddaeth ymhen ychydig flynyddoedd yn wraig iddo.

Yn ystod y tymor fodd bynnag fe aeth amryw o'r clybiau ati i drefnu cystadlaethau ymhlith ei gilydd a thrwy hynny cafodd nifer o'r aelodau gyfle i ymarfer gyda'r gwaith dan anogaeth arbenigwyr fel HR Jones a Twynog Davies i enwi ond dau a fu'n hyfforddi aelodau yn dawel bach.

Wel mi gan nhw eu gorfodi dwi'n credu, gan amgylchiadau, i ddod i delerau efo'r sefyllfa oherwydd faswn i'n meddwl, er na allaf siarad o brofiad, ymhlith yr hen oedd y styfnigrwydd yma, yr hen bobl yn ei chael hi'n anodd i symud a newid enwad, neu newid adeilad, addoldy, ond tydi bobl ifanc yn malio fawr ddim am bethau fel hyn, a 'dwn i ddim beth fydd dyfodol yr Eglwys neu'r Capeli os ydi'r bobl ifainc yn troi i fod yn Gapelwyr neu Eglwyswyr unwaith eto.

Ymhlith y straeon trist am drasiedi, camgymeriadau a gweld bai a ddilynodd y trychineb caed rhai arwrol iawn hefyd.

Mae lefel y galw hwn yn gyson ymhlith siaradwyr rhugl a dysgwyr.

Dichon, fodd bynnag, fod Gwilym Meudwy ymhlith yr olaf, onid yn wir yr olaf o brydyddion y bedwaredd ganrif ar bymtheg a fu'n crwydro o fan i fan, yn null yr hen faledwyr, yn gwerthu cynnyrch ei awen.

Talodd y gyfres Cyngherddau Gwerin deyrnged i'r traddodiad canu gwerin yng Nghymru gan gynnwys y triawd poblogaidd Plethyn ymhlith llu o grwpiau eraill tra cafwyd darllediadau helaeth o Gwyl Werin y Cnapan, un o uchafbwyntiau'r calendr o wyliau.

Wna-i ddim ar hyn o bryd geisio esbonio sut y mae'r gyfundrefn arbennig hon yn sefyll ychydig ar wahân i'r rhannau ymadrodd eraill, heblaw crybwyll nad yw mor gysylltiol gystrawennol â'r lleill (fel arddodiaid a chysyllteiriau) ac mai hon yn anad dim sy'n cynnwys y deunydd ystyrlon mwyaf 'diriaethol' ymhlith geiriau.

Ymhlith ei nodweddion y mae'r ffaith ei fod yn teimlo mai ef yw seren y gêm ac o ganlyniad mae'n sicrhau bod ei wisg bob amser yn drwsiadus.

Cwyd y dyryswch o ddau ddiffyg, methu â gweld y gall cenedlaetholdeb fod yn dangnefeddus a methu â sylweddoli rhywbeth a ddylai fod yr un mor amlwg, sef fod gwahanol fathau o genedlgarwch yn bod ymhlith yr Iddewon y pryd hynny megis ymhob cenedl ymhob oes.

Yn wir, maen air sydd i'w weld yn dominyddu - yn enwedig ymhlith darlledwyr.

Ac mae'r ddau yn siwr o fod ymhlith cymeriadau mwyaf adnabyddus llenyddiaeth Saesneg.

Daeth yn enwog ymhlith llwythau eraill a thrwy Cyrenaica bwygilydd cyrchid at y gof newydd a rhyfedd hwn, a thelid yn dda am ei waith.

Ymhlith yr olaf y mae'r faled enwog 'Y Llanc Ifanc o Lyn' a cherddi eraill gan William Jones.

Ymhlith yr athronwyr proffesiynol y mae rhai sydd wedi rhoi cryn gyfraniad i feddwl cymdeithasol a gwleidyddol.

Roedd yna rhyw awydd yno i i symud o Manafon oherwydd doeddwn i ddim yn gartrefol ymhlith y Sais Gymry.

Llwyd Jones yn Y Faner, ac 'y mae bron iawn â bod yn waith artistig cyflawn.' Ar ôl deugain mlynedd erys y gwaith hwn ymhlith y dramâu mwyaf arwyddocaol yn y Gymraeg.

Lledodd rhai o'u syniadau ymhell i ganol Ewrop a nythu ymhlith John Huss a'i ganlynwyr ym Mohemia.

Eithr ymhlith eu tenantiaid a'u cydnabod yn y sir neu'r cwmwd lleol yr enillodd y bonedd eu parch a'u hawdurdod, a cheir tystiolaeth ddigon i brofi hynny.

Nid hawlio y mae nad oes elfennau eraill sy'n cyfrannu tuag at yr ymdeimlad cenedlaethol ymhlith y Cymry, eithr yn hytrach mynn y diflannai yr ymdeimlad a'r ymwybod hwnnw gyda diflaniad yr iaith.

Ymhlith y staff parhaol mae dros gan mlynedd o brofiad gweithio gyda chymdeithasau tai.

Roedd brwdfrydedd mawr ymhlith y merched, yn naturiol, ac Aurona yn eu plith, gan mai dyma'r tro cynta iddi hi a rhai o'r merched eraill gael cyfle i deithio i wlad dramor.

'...' , meddai, '...' , a hynny oherwydd, yn ei farn ef, y cyflwr o dlodi yr oedd y gweithwyr eu hunain yn gyfrifol amdano, am eu bod mor ddidoreth ac mor ddigywilydd o gnawdol ar adeg pan oedd eu cyflogau ymhlith yr uchaf yn y deyrnas.

Ymhlith y grwpiau fydd yn cystadlu mae Estella, Evans, Zabrinsky, Texas Radio Band, Bob George, Something Personal, Cint, Angel, Alcatraz a lot mwy.

Ymhlith y prif siaradwyr yr oedd dau gyd-ysgrifennydd y Llys, Cynan ac Ernest Roberts.

Dyma Rafe (Ben Affleck) a Danny (Josh Hartnett) sydd, does dim rhaid dweud, yn tyfu'n ffrindiau mynwesol ac ymhlith awyrenwyr gorau yr Unol Daleithiau.

Ar lefel Ewropeaidd, mae'r Gymraeg yn eithriad ymhlith ieithoedd mewn sefyllfaoedd tebyg gan nad yw'n iaith swyddogol.

Ymhlith y chwaraewyr ifanc sydd ar y daith mae Gavin Henson (Abertawe) a Robin Sowden-Taylor (Caerdydd). Roedd y ddau yn aelodau o garfan dan 19 Cymru gyrhaeddodd rownd gyn-derfynol Cwpan Ieuenctid y Byd yn Chile.

Ai pedwar can mlynedd heibio cyn y blodeuai hwnnw, ond paratowyd y ffordd gogyfer ag ef yn niwedd yr oesoedd canol, ac, ymhen canrif neu ddwy wedyn, gan ymlediad gwybodaeth o'r iaith Saesneg ymhlith y rhai a gawsai addysg ffurfiol.

A rhywun arall hefyd! Stuart a Kelly o'r Stereophonics syn achosi swn sgrechen ymhlith y merched ifanc tu ôl i'r ffens.

ymhlith y blaenwyr mae un newid ym mhob rheng o'r sgrym ; daw ricky evans yn lle michael griffiths ar y pen rhydd dim lle felly i brian williams o gastell-nedd.

Ar ei ysgwyddau ef fynychaf y rhoddid y cyfrifoldeb i feithrin parch ac ymarweddiad gweddus ymhlith ei blant.

Ceid Cymry ymhlith lladmeryddion y syniadau radicalaidd - pobl fel Richard Price, Morgan John Rhys,Tomos Glyn Cothi, David Williams a David Davies, Treffynnon.

Yr wyf yn amau nad oedd gan ein gwron fawr o amynedd chwaith at ei gyfoeswyr ymhlith y beirdd yr oedd cynffon y weledigaeth hon yn chwipio'u dychymyg, sef y rhai megis Saunders Lewis a Gwenallt a fynnai gysylltu'r Gymru oedd ohoni yn y tridegau gyda rhyw Gymru reiol ufudd-Gristionogol mewn gorffennol di-ffaith.

Gellid cyfeirio, fel y clywais fy nghydathro Trefor Evans yn gwneud, at yr enwau Macabeaidd ymhlith y Deuddeg Disgybl - y mae mwy nag un Simon a mwy nag un Jwdas - ac ychwanegu fod enwau Groeg hefyd yn eu plith (sef Andreas a Philip).

Roedd y Rhyfel Mawr yn wal ddiadlam rhwng dau fyd, yn enwedig o ystyried ei effaith ddinistriol ar y cymunedau Cymraeg (roedd un o frodyr Kate Roberts ymhlith y rhai a laddwyd).

Ceir trefn goruchafiaeth pendant ymhlith adar y llwyni.

Gwelsom eisoes i fardd a oedd ymhlith y Cywyddwyr cyntaf - Llywelyn Goch ap Meurug Hen - ganu i Hopcyn ap Tomas, ond ar fesur awdl.

un ymhlith llawer o gyfarfodydd tebyg oedd yr un a gynhaliwyd yn yorkshire hall', wrecsam ar y deuddegfed o dachwedd a'r tri siaradwr yno oedd joseph sturge, y crynwr o birmingham, richard cobden a henry richard, gyda townshend mainwaring, aelod seneddol bwrdeistrefi dinbych, yn llywyddu'r cyfarfod.

Ac ar y llaw arall, yr oedd ar y mwyaf o Biwritaniaid selog nid yn unig ymhlith y clerigwyr ond ymhlith yr uchelwyr hefyd nad oeddent yn colli'r un cyfle i greu pryder trwy geisio diwygio'r Eglwys.

Ymddengys bod diddordeb cynyddol heddiw yn y paranormal a'r byd seicig, ac yn arbennig ymhlith yr ifanc.

Wel wrth gwrs da' chi'n gorfod cofio mai Sais Gymry oedd fy rhieni i ynte a phan symudodd fy nheulu o Gaerdydd, wel Morgannwg, i Gaergybi roedd fy nhad yn swyddog ar y llongau ac roedden ni yn ymdroi ymhlith y Saeson neu'r Sais Gymry ynte.

Yn ystod y dyddiau cynnar hynny, pan oedd Morfudd yn newydd-ddyfodiad, ac enigma'r dro%ell yn sbeis ar dafodau'r fro, awgrymodd un o'r rhai mwy gweledigaethol ymhlith y pentrefwyr unwaith mai rhwystredig oedd yr hen wraig, ac mai chwant rywiol a'i gyrrai i nyddu'n wyllt bob dydd!

Yn ddiweddarach, mae'n debyg, daethpwyd o hyd i ail lyfr cofnodion y Dafydd ymhlith papurau John Rhys.

A rhaid cofio, wrth gwrs, fod y gred y gallai Ailddyfodiad Crist ddigwydd yn fuan yn beth hynod gyffredin ymhlith cyfoeswyr mwyaf uniongred Llwyd, ond nid oedd hynny'n golygu eu bod yn cofleidio syniadaeth Gwyr y Bumed Frenhiniaeth.

Ymhlith rhyw bapurach felly y doed o hyd i'r hen broffwydoiaeth.

Heb ymosodwr ymhlith eu heilyddion prin y daeth tîm John Hollins yn agos at sgorio.

Yn ystod deng mlynedd olaf yr hen ganrif a deng mlynedd cyntaf ein canrif ni fe werthwyd miliwn o lyfrau emynau Cymraeg, - miliwn o lyfrau emynau ymhlith poblogaeth o ddwy filiwn, a dim ond hanner y rheini'n medru Cymraeg.

Er mwyn hyrwyddo trafodaeth o bynciau yn Gymraeg nad yw'n arfer cael eu trafod yn Gymraeg, gellid sicrhau bod geirfâu o dermau perthnasol yn cael eu cylchredeg ymhlith yr aelodau a'r cyfieithwyr.

Cynnyrch llai adnabyddus Cymru a welir ymhlith y cystadlaethau ffowls yn Llanelwedd yw'r ŵydd Brecon Buff a'r hwyaden fach sy'n ymfalchio yn yr enw Welsh Harlequin.

fodd bynnag dylai'r gwaith mae yorath wedi ei gychwyn ymhlith chwaraewyr ifanc yng nghymru barhau ac y mae o, peter shreeves a jimmy shoulder am efelychu norwy sydd yn meithrin pêl- droedwyr ifanc ar gyfer y system y maent yn anelu ati.

Dywed mai o'r Alban yr oedd ef wedi cyrraedd Rhydychen ac mai pobl yr Alban a oedd wedi gofalu amdano; oni bai amdanynt hwy, mi fuasai wedi bod fel 'brân gloff ar yr adlodd oblegid 'nid oedd y Cymry wedi arfer ymgyfarfod, ac ychydig iawn o drafferth oedd neb yn gymeryd i ddangos mai Cymro oedd' Y gwir yw, petasai OM wedi mynd o Aberystwyth yn syth i Rydychen yn hytrach na via Glasgow, mi fuasai wedi bod ymhlith cyd Gymry o'r dechrau cyntaf, ac odid na fuasai wedi clywed am Glwb Coleg Aberystwyth.

Yn ystod y bedwaredd ganrif ar bymtheg daeth cwestiwn addysg a'r famiaith yn bwnc llosg ymhlith mwy nag ugain o genhedloedd diwladwriaeth yn Ewrop.

Ymhlith y planhigion prin sydd mewn perygl, rhestrir lili'r Wyddfa, a'r lafant mor unigryw, Dewi Sant.GARDD SGWARIAU NEU ARDD AROGLAU

Pan gyrhaeddodd y milwyr o boptu'r trên ymffurfiasant yn un rhes yn wynebu Bryn Road (lle'r oedd llawer o fenywod a phlant ymhlith y dyrfa), a dwy res gyferbyn â gerddi High Street.

Serch hynny, mae i'r dull hwn ei wendidau yn ogystal, ac ymhlith y pwysicaf o'r rhain yw ei fethiant i drafod anghyfartaledd a grym (e.e.

Ond mae'n debyg i'w hawdur drefnu i'w hargraffu ar daflen a'i dosbarthu ymhlith ei gyfeillion a'i gydnabod, a gwelodd y llyfryddwr Charles Ashton o Ddinas Mawddwy un o'r taflenni hyn, a cheir disgrifiad ohoni ymhlith ei bapurau.

Yn sydyn, sylwodd ar rywbeth yn disgleirio ymhlith y dinistr.

Ymhlith y ddeddfwriaeth a basiwyd gan Stormont oedd gwaharddiad ar ddefnyddio Gwyddeleg wrth nodi enwau strydoedd.

Gwyddys hefyd fod canu baledi yn weithgarwch poblogaidd ymhlith rhai o drigolion y dyffryn, a'r rheini'n aml yn wŷr a brofodd ddyddiau gwell, megis Evan Nathaniel, brodor o'r Alltwen yn wreiddiol, a fu'n crwydro'r cymoedd yn canu a gwerthu baledi.

Ymhlith yr adnoddau mae radio, teledu a gwefannau ar gyfer llythrennedd, rhifedd, daearyddiaeth, y cwricwlwm Cymreig, cerddoriaeth, addysg grefyddol, hanes... mae'r pynciau yn cwmpasur rhan fwyaf o bynciaur Cwricwlwm Cenedlaethol a mwy.

Mae hynny wrth gwrs yn anfantais ac yn wendid difrifol, yn arbennig felly ymhlith y bechgyn trwm.

Un o amcanion pennaf llywodrathau'r ganrif oedd sicrhau unffurfiaeth ymhlith deiliaid y wlad - unffurfiaeth mewn crefydd, iaith a chyfraith.

Ymhlith y siaradwyr diddorol (gan gynnwys John Jones, Rhaeadr Gwy, a gyrhaeddodd ei gant oed) y bu+m yn sgwrsio â nhw, yr oedd un â chanddo stori ddiddorol am ei brofiadau fel labrwr yn helpu i adeiladu'r argaeau dwr.