Roedd Jabas wrthi'n brysur yn tynnu lluniau, a chyda'r lens sbienddrychol diweddara a gafodd gan Ab Iorwerth credai ei fod yn cael lluniau gwych o hen simne'r gwaith yn syth uwchben yr ogof ar y clogwyn.

Yr oedd Angharad yn un o'r pedwar plentyn ar hugain a anwyd i wraig Risiart ab Einion o Fuellt, deuddeg mab a deuddeg merch a phob un ohonynt gydag un llygad du ac un llygad glas.

Plaid Cymru oedd y cyntaf i wneud datganiad cyhoeddus o blaid trefnu Ymgyrch am Senedd i Gymru, er bod Undeb Cymru Fydd dan arweiniad TI Ellis, Syr Ifan ab Owen Edwards, Moses Griffith, Dafydd Jenkins, Gwynfor Evans ac eraill yn cefnogi'r syniad.

Yn wir mae lle i gredu mai'r un gūr ydoedd â Llywelyn ab y Moel, y bardd a'r herwr a fu'n bleidiwr selog i Owain Glyndwr.

Atyniad arall o fewn y Twr oedd y gwyliwr, Gethin Fychan o dylwyth Gwyn ab Ednywain o Eifionydd.

Meddai: "Y mae hunan lywodraeth seneddol i mi yn fater o gydwybod Gristnogol" Gwelai Syr Ifan ab Owen Edwards ddisglair olau 'mlaen.

Pob dymuniad da i Bethan Lewis, Yr Acer, Rhys ab Owain, Glyn Uchaf ac Emyr Lewis , Ty'r Llythyrdy sydd wedi symud i Ysgol Y Creuddyn.

G.ab I.

Byddai'n rhaid iddo aros nes i Ab Iorwerth ddod yn ôl cyn datblygu'r ffilm, felly, fedrai o ddim rhoi'r lluniau gwerthfawr o'r gwatih plwm i mewn yn y project.

Heb os nac onibai, prif arwr yr History i Syr John, os gellir synied am arwr o gwbl ynddo, oedd ei hen daid Maredudd ab Ifan ap Robert, sylfaenydd y teulu yn Nanconwy yn ail hanner y bymthegfed ganrif.

Ond y pwysicaf o noddwyr y sir yn y cyfnod hwn yn ddiamau ydoedd Hopcyn ap Tomas ab Einion (c.

Syr Ifan ab Owen Edwards yn ffurfio Urdd Gobaith Cymru.

Y Trysorydd: Cafwyd adroddiad manwl gan Beti ab Iorwerth a dywedodd fod yr arian wedi dod i law yn brydlon o'r canghennau.

Yr ail elfen yw cyfraniad y mewnfudwyr a'r newydd- ddyfodiaid a ddaeth i'r cylch yn sgîl diwydiannu'r ardal, gwŷr megis Gomer ab Tegid a D.

Un o gylch yr Oriel ei hun yw Maredudd ab Iestyn.

Yn ffodus iawn mae digon o ffynonellau dogfennol ar gael y gellir eu defnyddio i bwyso a mesur y dylanwad a gawsai disgynyddion Maredudd ab Ifan ap Robert yng nghwmwd Nanconwy a'r cyffiniau mewn cyfnodau pan reolent eu hystadau lled foethus yn fonedd lleol.

Dewis Nesta Wyn Jones oedd Robin Llwyd ab Owain.

Canodd Hywel ap Dafydd ab ieuan ap Rhys yn y bymthegfed ganrif i heddychu rhwng brycheiniog a Morgannwg.

Mae'n cynnwys y gyfrol Gymraeg gyntaf i'w rhoi ar y we: Rebel ar y We gan y Prifardd Robin Llwyd ab Owain a dros 400 o gerddi gan feirdd cyfoes ar gyfer plant cynradd.

Merch o'r ardal hon a pherthynas I Rys Gethin oedd Angharad, mam y Rhydderch ab Ieuan Llwyd a roddodd ei enw i Lyfr Gwyn Rhydderch, un o brif drysorau'r genedl.

Ceir y cyfeiriad cyntaf at y awl haf yng Nghymru yng nghywydd enwog Gruffudd ab Adda (fl.

Mae'r nodyn a ganlyn sydd gan Maredudd ab Iestyn ei hun yn y rhaglen yn bwysig ac yn ddadlennol iawn, 'Fel pensaer mae gennyf ddiddordeb mewn ffurfiau adeiladau traddodiadol neu frodorol a'r modd y maent wedi eu gosod yn y tirwedd.

Yn y castell hwn hefyd y ganed eu Tywysog, Llywelyn ab Iorwerth.

GO Williams, Llanymddyfri (Archesgob Cymru wedi hynny), Syr Ifan ab Owen Edwards, Dr Alistair McLean o'r Alban a'r Fonesig Megan Lloyd George.

Yn ystod abadaeth Lewis Tomas hefyd y canodd Tomas ab Ieuan ap Rhys ei gwndid nid anenwog lle sonia am ei gysylltiad bore a Margam ac am ei ddymuniad i gael ei gladdu yno.