Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

adar

adar

Cynhyrchir 'aflatoxin' gan ffwng a gall fod yn farwol i adar os bwytant ddigon ohono, - felly cadwch eich llygaid yn agored am y 'Sêl Cymeradwyaeth'.

Lliwiau ffenest siop oedd lliw y cynhaeaf hwnnw, a gwneud y gorau ohono wnaeth yr adar.

Llenwaist ein clustiau â seiniau'r greadigaeth - sisial ffrwd ar gerrig, trymru'r môr ar draeth, trydar yr adar, clec y daran ac amrywiol gynganeddion y gwynt.

Gellir codi tô dros y bwrdd lle gall yr adar gysgodi; ond nid yw hynny'n angenrheidiol.

Peidiwch â rhoi'r gorau i fwydo'r adar os gwelwch yn dda, - mae cnau pys yn faethlon iawn, yn uchel mewn oel amlannirlawn a phrotîn.

chwilod yn dodwy eu hwyau dan y rhisgl, a'r adar yn nythu yn y brigau new mewn tyllau yn y boncyff.

Cywaith tymor hir fyddai casglu baw adar a rhoi'r samplau mewn potiau i weld pa blanhigion sy'n tyfu ohonyn nhw.

Agor gwarchodfa adar Penclacwydd ger Llanelli.

Erbyn mis Medi bydd miloedd o adar yn dylifo i'r wlad hon a bydd rhai hefyd yn gorffwys cyn mynd ymhellach i wledydd fel Sbaen.

Mae'r Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar wedi ymdynghedu i ymladd y mesur seneddol hwn i'r eithaf, a bydd y gaeaf hwn yn adeg allweddol, pan fydd y Llywodraeth yn cyflwyno'r ddeddfwriaeth.

Ni soniodd y tro hwnnw am Adar Rhiannon 'yn y perl gynteddoedd/sy'n agor ar yr hen anghofus for'.

Ymddengys bod byd natur, ac adar yn arbennig yn bwysig i'r awdures.

Ond nid yw popeth yn farw, fe heidia'r adar i'w brigau i chwilio am yr wyau a ddodwywyd gan y trychfilod a fu'n byw yno yn ystod misoedd yr haf.

Adar yn dewion ym Medi - gaeaf caled.

yn neidio yn y dwr neu'r cannoedd o adar sy'n byw yno yn canu'n braf.

Ymhlith y diddordebau eraill a nodwyd roedd cerdded, gwau/ gwnio, cerddoriaeth, nofio (pob un o'r rhain yn cael eu henwi sawl gwaith), pysgota, ysgrifennu, eisteddfota, ffotograffiaeth, magu plant, gwylio adar, beicio, gwaith gwirfoddol ac arlunio.

Profir hyn yn aml pan fydd yr adar yn drysu'n lân os daw niwl trwchus ar eu taith.

Daeth rhai o adar y môr i hofran uwch ei ben.

Mae Slimbridge yn ganolfan adar-dþr gyfleus i chwi yn yd de, ond fy hoff lecyn yw Gwarchodfa Martin Mere yng Ngogledd Lloegr.

Dianc cyn dyfod yr oerni yw hanes yr adar a fu yma yn nythu ac yn magu yn nyddiau hir, llawn pryfed, yr haf.

Ar wahan i'r adar cyfarwydd fel y gog a'r wennol fydd yn cyrraedd yma yn y Gwanwyn, mae miliynau o adar eraill yn cyrraedd yr un pryd, e.e.

Mae nifer o'r adar sy'n ymweld â'r llecyn cadwraeth yn adar y goedwig ac maen nhw'n tueddu i barhau i fwydo ar yr un lefelau ag y bydden nhw'n ei wneud yn y goedwig.

Ac i ffwrdd i haf arall tua'r de yr aiff adar fel y wennol a'r gôg.

Disgynyddion adar a fagwyd mewn parciau yw'r Gwyddau Canada estronol hefyd, ond credaf fod y ddwy rywogaeth yn ychwanegiadau difyr i adar ein gwlad.

Ond mae hi'n ras fawr, a buan y dychwel y rhew a'r eira a bydd yn rhaid i'r adar droi am le cynhesach i dreulio'r Gaeaf.

Cof gennyf o deithio droeon i Sir Fôn yn ystod y pedwardegau i wylio adar, ac uchafbwynt ymweliad berfedd gaeaf fyddai taro heibio Cors Cefni i gael golwg ar y Gwyddau Dalcenwen fyddai'n treulio rhan o'r gaeaf yno.

Mae adar mân y llwyni Y dyddiau hyn yn canu Pob un yn dewis cydmar clyd I fyw ynghyd fel teulu.

Mae'r Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar yn gwneud llawer o waith i ddarganfod y rhesymau dros ostyngiadau yn nifer rhai adar.

Digwydd enwau anifeiliaid ac adar pur gyffredin mewn enwau hen dafarnau yng Nghymru ac y mae'n debyg fod arwydd yn dangos llun yr anifail neu'r aderyn yn crogi y tu allan i'r dafarn gynt.

Pan fo'n tyfu ar y wal neu dros foncyff coeden, mae'n orchudd da i adar allu nythu a chlwydo ynddo.

Mae'r BSA wedi gosod safonau caeth ynglyn â lefelau 'aflatoxin' mewn cnau ar gyfer adar gwyllt, ac wedi lansio 'Sêl Cymeradwyaeth' a arddangosir ar gnau 'diogel', i sicrhau y bydd defnyddwyr yn eu hadnabod.

Mae'n rhaid cyfaddef mai adar digon brithion oedd y rhain ac, fel cynifer o uchelwyr oes Elisabeth, yn fachog am diroedd ac eiddo.

I ddenu adar i dir yr ysgol, gallwn nid yn unig ddarparu bwyd ond blychau nythu addas hefyd.

Mae'r ysguthan yn wahanol i adar eraill yn ei pherthynas a'r eiddew.

Lluniwch lyfr adar i gynnwys casgliadau o luniau, plu, disgrifiadau manwl a gwybodaeth am arferion yn ogystal â manylion am arbrofion.

Ydi rhai mathau penodedig o adar yn hoff o wahanol gynwysyddion neu o wahanol fwyd, etc.?

Felly dydi hi ddim yn syndod o gwbwl fod y mwafrif o'r baeddod yn byw ar ynys Morko oherwydd y ffaith syml fod yma goedwigoedd yn llawn o goed derw sy'n rhoi digonedd o fes i'r baeddod, ond hefyd fod yr arfordir yn lle da i'r anifeiliaid hyn ddod o hyd i bryd o fwyd ymysg yr hesg yno a hefyd wrth ddwyn wyau adar gwylltion sy'n nythu yn llu wrth ochr y mor.

Cyrhaeddodd cadwraeth yn rhy ddiweddar i arbed gwyddau Cefni, a gwelwyd sawl tro ar fyd yn y cyfamser, a hwnnw'n newid er gwell i lawer o hwyaid a rhai o adar eraill y tiroedd gwlyb.

Yn anffodus mae nifer y Boda Tinwen yng Nghymru wedi lleihau dros y degawd diwethaf ac y mae'r gwaith a wneir gan y Gymdeithas er Gwarchod Adar a'r Cyngor Gwarchod Natur, yn chwilio am y rhesymau dros hyn.

Yn syml, buasai yn amhosibl i'r holl adar ddarganfod digon o fwyd yn Affrica.

Ceir trefn goruchafiaeth pendant ymhlith adar y llwyni.

Mae gan nifer o'r gwahanol fathau o adar hoff fwydydd, felly gallwn eu hannog i ddod i mewn i iard yr ysgol trwy dyfu mwy o'r planhigion hyn:

Mae angen amser ac amynedd i wylio adar.

Dyfodol y Pincod Am nifer o resymau mae llawer o'r adar mewn perygl.

Mae mathau prin o blanhigion, adar a thrychfilod yn byw mewn mawnogydd; y Cwtiad Aur, Picellwr Wynepgwyn (math o was y neidr) a'r Rhosmari Gwyllt, ac enwi dim ond ychydig ohonynt.

Draw ar y traeth i wrando ar yr adar yr ysai hi am fynd, nid i gyfarfod cyhoeddus lle byddai pawb yn baldorddi ac yn cecru am y gorau.

Dêm Fira Lyn, os da y cofiwch, a ganai'n bersain am y glas adar a ehedai dros wyn elltydd Dover pan oedd y Wlad yma mewn dirfawr berygl o gael ei goresgyn gan estroniaid oerwaed o wlad arall ddrwg.

Wrth i derfynau yr iâ encilio fwy-fwy i'r gogledd bob blwyddyn, roedd yr adar hefyd yn ymestyn eu man bridio ac yn dychwelyd i rannau cynnes Affrica yn y Gaeaf.

Daeth arbenigwyr gyda ystlumod, adar prin a neidr i nifer o ysgolion gan gynnwys Ysgol Tonyrefail, Ysgol Gwaelod y Garth ac Ysgol Ffynnon Taf.

Tua chanol mis Chwefror byddai'r adar yn dechrau 'telori rhwng cangau'r coed'.

Gwnewch symudyn adar.

Arwydd o dywydd garw iawn medd y rhai sy'n gwybod helynt yr adar, pan ddaw yr ymwelydd hwn atom yr holl ffordd o Siberia bell.

Bwydwr potel lemone/ d Bwydwr wal Cerdyn Agen/hollt i chi allu gwylio'r adar Man bwydo adar ger y ffenest BWYDO ADAR

Mae hynny wrth fodd y coed, gan mai prif bwrpas lliwiau llachar llawer o'r ffrwythau yw denu adar i'w bwyta, a chludo'r hadau i bob cyfeiriad.

Mae caead bin sbwriel wedi ei droi â'i ben i lawr a'i roi i sefyll yn gadarn ar friciau yn gwneud baddon adar da.

Y ffordd orau i ddenu adar i ddod yn ddigon agos i arsylwi arnyn nhw yw trwy eu bwydo, ac mae hynny'n gymorth iddyn nhw fyw drwy aeafau caled.

Dilynodd adar eraill yn sgil ei hyder.

Cyn pen dim, roeddent â'u pennau ynddo, Darllenodd Jni yn uchel, 'Swynion ar gyfer tyfu cynffonne gwahanol anifeiliaid ac adar.'

Cysylltwch â LIPU (cymdeithas er diogelu adar yn yr Eidal) a gofynnwch am wybodaeth am adar sy'n teithio drwy'r Eidal.

Sut y gellwch chi annog gwahanol rywogaethau o adar i nythu ynddyn nhw.

Dros y blynyddoedd mae'r Gymdeithas er Gwarchod Adar wedi bod yn cadw cofniodion o ddigwyddiadau yn cynnwys dinistrio nythod, gwenwyno a saethu adar.

Fel arfer, cymysg hefyd yw'r sioeau mwy arbenigol sy'n ymwneud ag anifeiliaid fel cŵn, cathod, adar neu gwningod, er ambell waith bydd cymdeithasau fel y Welsh Terrier Association neu'r Springer Spaniel Club of South Wales yn trefnu sioeau yn arbennig ar gyfer math arbennig o gi.

Roedd y gyfres ddiweddaraf o raglenni dogfen yn cynnwys Iolo Williams, swyddog rhywogaethau'r RSPB yng Nghymru, a siaradodd yn ddwys am greulondeb wrth drin adar oherwydd anwybodaeth neu fasnacheiddiaeth.

Magodd a chynyddodd yr þydd Wyllt Gyffredin yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ond dichon mai adar dof oedd eu cyn-dadau.

Ymgais yw'r gair i ddynwared y sŵn a wna'r adar hyn ac ystyr bwncath yw 'aderyn sy'n gwneud sŵn fel cath'.

Daw adar a gwiwerod i nythu yn ei changhennau; trychfilod fel cacwn, gwyfynnod, chwilod a gwiddonau i fwyta'r dail; eiddew, uchelwydd, cen, mwsogl, algae a ffyngau i ymosod ar y canghennau a'r rhisgl; adar, pryfed a mamolion i fwyta'r mes, a daw rhagor o bryfed i ymosod ar gwreiddiau sy'n ymestyn ymhell dan y ddaear.

Un o binaclau perfformiadol plant y Capel Mawr oedd perfformiad o "Cantata'r Adar" gan Joseph Parry.

Adar Enlli?

Gall yr adar hyn dorri'r plisgyn â'u pig gan fwyta'r cnewyllyn a gadael y plisgyn allanol ar ôl.

Wn i y nesa peth i ddim am adar, mewn gwirionedd .

A fyddai Cymdeithas Rieni ac Athrawon yr ysgol neu'r ysgol gyfun leol yn fodlon estyn help-llaw i chi wneud cuddfan bwrpasol er mwyn gwylio adar?

'Watchdog' Adar

Fedrwch chi wneud silŵetau adar allan o bapur du i'w rhoi yn y ffenestr?

Gellir bod yn weddol siwr bod yr adar yn defnyddio'r haul a'r sêr i ddarganfod y ffordd.

ADAR YN MUDO - HD Richards

Oes gwahanol fathau o adar yn cael eu denu at wahanol focsys?

Felly gwell oedd ei chychwyn hi am yr ochr arall at y goleudy sydd bellach yn arsyllfa gan yr RSPB a chyfle arall i wylio'r adar drwy'r sbeinddrych.

Yn Lloegr enwau anifeiliaid ac adar herodrol - rhai a ddigwydd ar beisiau arfau boneddigion - a geir ran amlaf a dyma sydd tu ol i enwau megis The White Lion, The Eagle and Child, The Unicorn, The Talbot (cidu).

O na bai'n cael llonydd ganddynt i ddilyn ei briod waith ei hun: troi melinau gwynt i falu grawn yn fwyd i'r plantos, llenwi hwyliau gwynion llongau a'u gwthio dros groen yr eigion, dal ei law dan esgyll adar mawr a mân.

Cred mewn rhagarwyddion neu argoelion, cred fod rhai pethau, yn arbennig ym myd natur, megis adar ac anifeiliaid, yn gyfrwng i ragfynegi'r dyfodol ac i ddateglu gwybodaeth am gyflwr dyn ei hun, boed lwyddiant neu aflwyddiant, lwc neu anlwc.

Dymchwel y bwrdd adar, rhychu'r lawnt....

Fel y ciliai'r tonnau ymgodai'r creigiau'n ymgodai'r creigiau'n dduon i wahodd yr adar arnynt, piod y mor yn gwichian yn stwrllyd ar bilidowcars mud, llonydd, anodd iawn eu gweld heblaw pan drwsient eu plu neu ysgwyd adenydd cyn setlo drachefn ar eu harsyllfeydd.

Edrychwch ar yr adar.

Diflannodd y perthi o dan orchudd o flodau gwyn, agorodd y blodau eu petalau, ac yn y bore bach canai cor yr adar gyda arddeliad.

Ceisiwch wneud astudiaeth fanwl o adar arbennig megis aderyn y tô a'r drudwy.

(Gyda llaw, os cofiaf yn iawn, dwy bunt dau swllt ac wyth geiniog ydoedd cyflog wythnosol dyn clirio'r eira oddi ar y ffordd y pryd hynny!) Sylwais y bore yma fod asgell-goch ymhlith yr adar oedd yn bwyta briwsion ar y lawnt.

Mae'r cwestiwn tymhorol "Ydach chi wedi clywed y gog eleni?" yn rhoi'r argraff ein bod yn weddol hyddysg â mudo blynyddol yr adar.

Diolch i Ti am bopeth byw, am anifeiliaid ac adar, am ymlusgiaid a phryfetach ac am amrywiaeth syfrdanol y rhywiogaethau.

Yn ystod y tymor byr yma mae'r adar yn manteisio ar y digonedd o fwyd ac yn bridio a chodi teulu.

Ymhlith yr aberoedd sydd mewn perygl mae Dyfrdwy, a Hafren yr olaf wrth gwrs yn yn fannau bwydo o bwys rhyngwladol i adar megis y gylfinir, a hwyaid a gwyddau gwyllt.

Oherwydd parhad aeron y gelynen, mae'n talu weithiau i'r fronfraith fawr (neu gaseg y ddrycin) eu hamddiffyn rhag adar eraill a'u dogni drwy'r hirlwm.

Mae ffrwythau yn fwyd i adar nid yn unig i fagu bloneg ymlaen llaw yn yr Hydref i wynebu'r llymder sydd i ddod, ond hefyd maent yn gynhaliaeth gefn gaeaf llwm.

Gyda lleuad crwn yn codi yn yr awyr y mae adar i'w gweld yn hedfan i glwydo.

Roedd yn hen gred ym Mhlwy Silian fod y pedwerydd dydd ar ddeg yn adeg i adar baro fel roedd ambell bennill ffolant yn sôn.

'Mae'r ebol, a'r asyn a'r adar i gyd yn can eu cân i Iesu'n eu grud.'

Ond tua ddechrau Medi y gwelir ymfudo mawr y gwenoliaid a'u tebyg, a'r adar man fel dryw'r helyg a'r gwybedog.

Ar waelod y domen mae'r adar mân fel y robin a'r telor, ond mae rheiny yn gallu osgoi bygythion yr adar trymion wrth gymryd eu siâr o berfeddion y llwyn.

Difyr oedd sylwi ar ffermwyr lleol yn cario llwythi anferth o datws mân i'r warchodfa i fwydo'r gwyddau, ond synnwyr cyffredin yw'r haelioni, ac ystryw i gadw'r adar newynog ar y warchodfa.

Mewn ardaloedd lle mae llawer o fandaliaeth yn digwydd, mae modd gwneud bwrdd bwydo adar yn un cludadwy drwy osod traed arno.

Ceisiwch wneud byrddau adar a llestri i ddal bwyd a dŵr i'r adar a chofnodwch y nifer a'r rhywogaethau sy'n ymweld â'r safle, gan nodi yn ogystal y - Dyddiad - Amser - Tywydd - Beth wnaeth yr aderyn ei fwyta?