Gallasai adrodd yn llawen ambell dro, ac mi'r oedd yn dysgu partin aelwyd erbyn pob amgylchiad a weithiau yn gwadd y cymdogion i ganu efo ni.

Troesant eu golygon yn ôl i ddechreuad yr achos Astudiwyd y dogfennau a'r adroddiadau a galwyd ar fab Ioan Harries, Tregoch, ar draws y blynyddoedd ac ar draws pellteroedd daear i ddod yn ôl a sefyll, lle bu'i dad Ioan Harries yn sefyll ac adrodd yr hanes hwnnw.

Cofiaf fel y byddai yn adrodd am ei dad yn gofyn bendith cyn bwyd ac fel y byddai ef a'i frawd Morgan yn gorfod aros adref ar yr yn ail sul.

Yn y gyfres 16-rhan, byddair cyfranwyr hyn yn adrodd hanesion oedd yn emosiynol ar brydiau, o'r ffordd yr arferent fyw ddegawdau yn ôl, ar modd yr oedd moesau cyfnewidiol a dyfeisiadau technolegol wedi effeithio ar eu bywydau, tra y bur cyfranwyr iau yn trafod eu gobeithion ar gyfer y dyfodol.

Mi fyddai yna stori ysgafn yn y Cymru'r Plant weithiau, ond prin y byddai hi byth yn ddigon digri i'w hail- adrodd ar y ffordd adre o'r ysgol neu wrth aros iddi stopio bwrw glaw ar bnawn Sadwrn.

Y gyfrol gyntaf o drioleg yn adrodd yr holl chwedlau Arthuraidd.

Y fath sbort a gâi y mân ysbigod bonheddig wrth wrando ar Ernest yn adrodd hanes anffawd Harri y Wernddu a'i geffyl di- ail!

Adrodd yr Ymrwyniad Dirwestol wedyn, nerth esgyrn ein pennau þ 'Yr wyf yn addaw, drwy gymorth Dur, ymgadw rhag pob math o ddiodydd meddwol.' Dau fath o blant oedd yna bryd hynny þ plant y Rhodd Mam, yn dda a drwg.

Rhoddodd amlinelliad o'r camau a gymerwyd i gwblhau'r gwaith, drwy adrodd bod y cynghorau cymuned yn edrych ar y sefyllfa o fewn eu hardal eu hunain ond bod y cynghorau sir a dosbarth yn edrych ar y sefyllfa strategol i ardal ehangach ac felly bod gwahaniaethau barn yn sicr o ddigwydd.

Ond ar y radio yn yr Unol Daleithiau, mae'r enw'n cael ei ail-adrodd a'i lafarganu hyd syrffed yn ôl yr hen ganllawiau.

Jones (Arglwydd Maelor) yn arwain Noson Lawen, a'r plant fel angylion yn canu ac yn adrodd, a hiwmor a drama amser Lecsiwn - y Neuadd dan ei sang - yn gwrando ac yn heclo pan oedd galw.

Ac nid oedd yn ddim ganddo adrodd hanes rhai o fawrion yr enwad yn ystod ei wers Ysgol Sul.

Mae carped sy'n adrodd darnau o'r stori ar lawr swyddfa'r cofrestrydd ac ni chaniateir i unrhyw un ganu unrhyw fath o gerddoriaeth yn y Bungelosenstrasse oherwydd ar hyd y stryd hon, yn ôl y chwedl, yr arweiniodd y Pibydd y plant cyn iddyn nhw ddiflannu.

Ro'n i'n dal i ystyried faint o raff yr oedd y lliw personol, yr angen i adrodd profiad, yn ei ganiata/ u pan gyrhaeddais Mogadishu.

Diwrnod mawr i ni pan oeddem yn yr ysgol oedd diwrnod te parti Plas Gwyn (ni allaf gofio y flwyddyn), ond yr arfer oedd te parti yn y pnawn a "concert" gyda'r nos, a byddai wythnosau o baratoi, canu ac adrodd a "drillio%, ac roedd meibion y sgweiar a rhai o'r gweision a'r morynion yn cymryd rhan yn y "concert" mawr yma.

"Galw gyda fi% meddai, "i adrodd i hap a'i anhap." Ac yna - "Mae'n bwysig i mi newid yn gynnar yn y bore rhag cael fy nala yn fy nisabil." Gair hollol gyffredin yn nhafodiaith gogledd Sir Benfro oedd disabil pan oeddwn yn ifanc.

Daeth rhyw wraig i'w gyfarfod hefyd ac adrodd pob math o gelwydd golau am Ffantasia a'r Tylwyth Teg.

Ond er hyn i gyd, ar ôl adrodd ei stori, fe gafodd gymeradwyaeth frwd a churo traed a churo dwylo gan ei gydwladwyr.

Mae'n adrodd yr hanes yn ddirdynnol yn ei nofel Un Nos Ola Leuad.

Ni allwn lai na chofio am y tro hwnnw y bu+m i'n beirniadu'r adrodd yn 'steddfod Llangadog slawer dydd.

Gwelsom fod y Cyfrif Elw a Cholled yn adrodd canlyniadau gweithgareddau'r busnes yn ystod cyfnod o flwyddyn, a'r Fantolen yn dangos adnoddau a goblygiadau'r busnes ar ddyddiad arbennig.

Rhaid fod ganddynt rywfaint o Ladin i fedru adrodd y gwasanaethau ond tebyg mai digon diddysg oeddynt fel dosbarth.

Mae'n bosibl hefyd, a chofio y gall yr awdur fod yn fynach, fod awgrym ffurff o benyd cyhoeddus i'w ganfod yn y gorchymyn i adrodd yr hanes wrth bawb a ddêl i'r llys.

Ni fyddai'n bosibl o dan y drefn hon i ni warchod swyddogaeth arolygol PDAG, sef y dyletswydd i gynnig cyngor i'r system trwy adrodd ar y ddarpariaeth, gan ddinoethi'r sefyllfa fel y mae, gan gynnwys a yw'r Gweinidogion wedi cadw at eu haddewidion deddfwriaethol.

Ond o bryd i'w gilydd, wrth dân y rŵm ffrynt yn Nhy'r Ysgol, Coedybryn, 'rwy'n meddwl iddo adrodd wrthyf holl hanes ei fywyd.

Datblygodd athrawiaeth ail-adrodd (recapitulatio = atsymio prif benawdau (re-capitulatio < capitulum = pennod, pennawd, pen bach; bychanig caput -itis = pen).

Awdurdodwyd y Prif Weithredwr, mewn ymgynghoriad â'r Prif Swyddogion perthnasol, i benderfynu ar geisiadau am gael gweithio rhan-amser mewn achosion lle bo Meddyg y Cyngor yn cefnogi'r cais - ac yna i adrodd er gwybodaeth i'r Is-bwyllgor Staff.

Rhaid i chi adrodd y freuddwyd wrtha i y funud yma.

Mae Maelgwn Magl yn cydio ynot ac ar ôl i'r wraig adrodd yr hyn y cred a ddigwyddodd, gorymdeithia'r holl bentrefwyr a thithau yn ôl i dŷ'r pennaeth.

Cyfrol yn adrodd hanes bywyd Daniel Owen ac yn trafod ei brif weithiau.

Ar y llaw arall, cyfleir darlun dirmygus neu chwerthinllyd ohono wrth adrodd am y gwrthdaro rhyngddo a'r sant.

Darparwyd radio llawn teimlad gan y gyfres Tros Ein Plant, a oedd yn adrodd hanes rhieni'n brwydro dros eu plant a hefyd gan Ildio Dim, cynhyrchiad a oedd yn hwb i'r galon yn adrodd hanes y rheini sydd wedi llwyddo yn wyneb adfyd.

Gwelodd Ronald Davies ymateb yr ardalwyr i'r newyddion a ddaeth fel taranfollt i'w plith, ac ymhen blynyddoedd ysgrifennodd lyfryn yn adrodd rhywfaint o'r hanes.

Ar ôl iddo adrodd yr hanesyn wrthyf ryw noson, fe syrthiodd ysbaid hir o ddistawrwydd rhyngom (fel a ddigwyddai'n aml), ac yn ystod y distawrwydd hwnnw dyma fi (a oedd yn Meuryna llawer yn y dyddiau hynny) - yn ceisio gorffen y cwpled.

Mae geiriau Gruffydd Robert, wrth gwrs, yn enwog iawn: 'E fydd weithiau'n dostur fynghalon wrth weled llawer a anwyd ag a fagwyd im doedyd, yn ddiystr genthynt amdanaf, tan geissio ymwrthod a mi, ag ymgystlwng ag estroniaith cyn adnabod ddim honi.' A dyma Sion Dafydd Rhys yntau yn mynegi'r un pryder: 'Eithr ninheu y Cymry (mal gweision gwychion) rhai o honon' ym myned morr ddiflas, ac mor fursennaidd, ac (yn amgenach nog vn bobl arall o'r byd) mor benhoeden; ac y daw brith gywilydd arnam gynnyg adrodd a dywedud eyn hiaith eynhunain' - ac ymlaen ag ef i ddiarhebu'r cyfryw bobl mewn iaith braidd yn rhy liwgar i'w dyfynnu yn gysurus yn Hebron Clydach!

Ond o'r berw a godai yn sgîl clywed mor hwyr y dydd am ddigwyddiad o'r fath, y tebygrwydd yw y byddai cyflwynydd y rhaglen yn ymddangos mor ddi-gynnwrf ag erioed wrth adrodd holl fanylion y stori o fewn yr awr.

Nid wyf am geisio ail-ddweud hanes 'Fel Hyn y Bu', gan fod y gerdd yn ei ddweud ef yn gryno ddigon, a chan y bydd y rhai a glywodd Waldo'n ei adrodd yn helaethach, yn hynod anfodlon ar unrhyw ail ferwad a geir gennyf i, er ei bod yn weddus nodi fy mod innau'n ei gofio'n ychwanegu ambell damaid apocryffaidd, megis y sôn fod y brigâd tân wedi gorfod dod allan gyda'r heddlu i chwilio am y sbi%wr.

Hanes carwriaeth sydd yma ond carwriaeth sy'n llawn poen a chreulondeb a'r hanes wedi'i adrodd gan awdures brofiadol, Shoned Wyn Jones.

Byddai yno gystadleuthau o bob math yn cael eu gosod: ysgrifennu traethawd, darn o farddoniaeth, limerig, darllen darn o ryddiaith - "heb ei atalnodi%, darllen solffâ, cân werin ac adrodd "stori fer" a llawer o weithgareddau eraill.

Yn y golau cannwyll, maen nhw'n adrodd hanesyn yn ymwneud â'r rhyfel cartref eleni.

Bod yr amseriad yn sefydlog yn ddieithriad, a chytunir mai'r priod amseriad ydyw "Amseriad cymhedrol adrodd a siarad", am mai hynny'n unig a sicrha briod aceniad.

"Be ydi mêc fy nghrys i Jini?" Mam druan yn atab "Dwfal", a medda nhad fel ergyd o wn - "Tydw i'n 'dwfalu' fama ers oriau!" Saib - nhad, mam, a ninnau'r plant yn sylweddoli beth oedd o wedi'i ddeud, a phawb fel côr adrodd 'Steddfod Genedlaethol yn chwerthin efo'n gilydd.

Yr oedd y wasg ar cyfryngau ar ben eu digon yn adrodd gydag edmygedd am ei arwriaethau.

Mae nifer o aelodau'r Gymdeithas newydd ddychwelyd o Nicaragua... dyma adrodd eu hanes yno.

Mae'r bardd yn adrodd hanes y newid a ddaeth i Gymru wedi'r Rhyfel.

Rwy'n ddigon hapus heno fy mod yn medru adrodd peth o'r hen Gyffes sanctaidd gyda mam - "I believe in God the Father, God the Son and God the Holy Ghost," ond wyddwn i ddim byd beth a ddwedwn i!

Y mab sy'n adrodd y stori, a hynny wrth hen ffrind ysgol y mae'n ei gyfarch bob hyn a hyn.

Os mai drws cae%edig fyddai'n aros y plant byddent yn adrodd y cwpled canlynol cyn gadael y drws.

Defnyddia arddull fywiog a deialog fyrlymus i adrodd yr hanes gan fodloni ar awgrym gynnil yn unig ar adegau.

Yn y gyfres 16-rhan, byddai'r cyfranwyr hyn yn adrodd hanesion oedd yn emosiynol ar brydiau, o'r ffordd yr arferent fyw ddegawdau yn ôl, a'r modd yr oedd moesau cyfnewidiol a dyfeisiadau technolegol wedi effeithio ar eu bywydau, tra y bu'r cyfranwyr iau yn trafod eu gobeithion ar gyfer y dyfodol.

Ac roedd pawb wedi eu syfrdanu/ pan welsant ei bod yn gwisgo dillad lleidr pen ffordd." Rhoddodd y Llewod ochenaid hir wedi gwrando ar Guto Hopcyn yn adrodd yr hen stori.

Mae Canrif o Brifwyl yn adrodd hanes Cymru yn ystod yr ugeinfed ganrif drwy gyfrwng yr Eisteddfod Genedlaethol.

Yn Gwenwyn yn y Gwaed mae Roy Davies yn llwyddo i adrodd yr hanesion yn gryno, ond gyda digon o fanylder wrth bortreadu ei brif gymeriadau fel ei fod yn ennyn awydd yn y darllenwr i ddod i wybod am eu tynged.

Enghraifft wych o hyn yw'r stori John Williams Tresalem, John Ford, Lillian Gish a D W Griffith sy'n adrodd hanes Cymro, John Williams, a aeth i'r Amerig i chwilio am well bywyd ar ddechrau'r ugeinfed ganrif ond na chafodd fawr o lwyddiant erioed, er iddo fod yn ecstra mewn ffilm fawr, gan adael cofnod ohono mewn hanes.

Ond y mae geiriau OM Edwards wrth adrodd hanes dechreuad 'y Dafydd' yn teilyngu ystyriaeth am resymau eraill hefyd.

Rhaid i mi adrodd yr hanes wrthych." Eisteddodd y wraig ar y gwely gyferbyn ac nid oedd hi'n siwr iawn beth i'w feddwl ohonof innau chwaith, erbyn hyn.

Ond yn y cystadlaethau adrodd roedd y llefaru yn llawer mwy cynnil yn y Gymraeg ac yn hwyliog dros ben yn y Sbaeneg.

Daeth yn amlwg fod egwyddorion y chwyldro yn rhan bwysig o addysg yr ysgol hon, hefyd, wrth i'r plant ddechrau adrodd:

Yn yr Historia Brittonum, a gasglwyd ynghyd o amrywiol ffynonellau yn y nawfed ganrif, y ceir yr ymgais hynaf i adrodd am orchestion Arthur mewn paragraff o ryddiaeth.

oedd y ffordd y disgrifiodd arolygwr ffatri y plant yng ngogledd Lloegr yn siarad, ac fe geir arolygwyr Pwyllgor y Cyngor byth a hefyd yn cyfeirio at yr hyn nad oedd yn ddim ond brygawthan parablus i'w clustiau, pan oedd y plant mewn gwirionedd, mae'n siwr, yn adrodd barddoniaeth neu ddarllen rhyddiaith yn weddol ddeallus.

Roedd pawb wedi'i chlywed a Griffi'r Cwrt wedi cael adrodd ei bennill eleni eto.

Oni bai am ei ddawn adrodd stori byddai pawb ohonom yn ei gasa/ u ac eithrio f'ewythr Vavasor, oedd yn rhoi pris uchel ar ei waith fel bugail, ac nid oedd ei well am dewhau bustych, gwyddai i'r dim pryd i'w symud i'r tir pori gorau.

Nid oedd y Dirprwywyr yn cyfyngu eu hymweliadau i leoedd diwydiannol; byddent yn ymweld â phob sir, gan adrodd gyda'r un trylwyredd ar ysgolion mewn ardaloedd gwledig a'r cymunedau yr oeddynt yn eu gwasanaethu.

Roedd ei thad-cu wedi ei rhybuddio fod porthmyn tueddu i orliwio pan fyddent yn adrodd newyddion.

Bron ddwy ganrif yn ddiweddarach, roedd gohebydd ar ran El Pais yn Iwgoslafia'n dweud mai'r newyddiadurwr sala' yw newyddiadurwr marw - am na fedr adrodd ei stori.

Wrth adrodd hanes Marie yn blentyn gartref ac yn yr ysgol, roedd yn amlwg fod perthynas hynod o agos rhyngddynt.

Ond, yn lle derbyn hyn fel beirniadaeth ar eu diffyg arweiniad eu hunain, mae Ceredigion yn adrodd hyn, mewn dull sgorio pwyntiau, fel cyfiawnhad dros gau ysgolion.

Yn rhywle, mae Schumacher yn adrodd am y wers bwysig a ddysgodd pan oedd yn was ifanc ar fferm, mai peryglus oedd cyfrif gwartheg heb eu hadnabod.

Plant fydd yn adrodd y straeon sy'n berthnasol i'w hardal eu hunain yn ogystal â storïau mwy cyffredinol.

'Wel, a be ydi dy farn di am yr Ap?' gofynnodd Emrys, wedi i Dan adrodd hanes ei ymweliad â'r swyddfa.

Ar yr un pryd, drwy ddarlledu lluniau o sachau bwyd a oedd yn amlwg wedi'u dwyn ac ar werth ar stondinau'r farchnad a thrwy adrodd straeon am famau'n `aberthu' eu babanod, doeddwn i ddim yn bwriadu darbwyllo'r Cymry i beidio â rhoi.

Ond yr hyn sy'n nodweddu iaith yw ei thuedd, bob amser, i gynrychioli meddyliau'r sawl sy'n ei harfer yn hytrach nag ail adrodd yr hyn a lefarodd person arall.

Fo oedd yn fy ysgogi i roi cynnig arni.' Ac yn wahanol i sawl plentyn arall oedd yn gorfod adrodd adnod mewn gwasanaeth neu gymryd rhan yn yr Ysgol Sul, roedd y Judith ifanc yn falch o'r cyfle.

Erbyn y Calan byddai pob plentyn yn cael cwdyn arian newydd a'r adeg honno roedd disgwyl i blentyn adrodd pennill neu gwpled wrth ddrws bob cartref.

Tilsley â ni i gwm dychmygol yn ei awdl fuddugol, 'Cwm Carnedd' yn Eisteddfod Llangefni, 1957, ond cwm a oedd yn adrodd hanes pob cwm a chwalwyd o ganol y pumdegau ymlaen.

Gyda'i ddull lliwgar o adrodd stori a'i hymestyn o fodfedd i filltir, fe aeth yn rhan o'n chwedloniaeth, o'n traddodiad a mesur o'i ddylanwad ar gymdeithas yw fod ei straeon yn dal yn fyw, ymhell ar ei ôl.

..' Rheolir y frawddeg nesaf gan ferf sydd yn cyfleu gweithred feddyliol - 'Penderfynodd'; yna daw dwy ferf sy'n adrodd gweithrediadau go iawn ar ei ran ef, sef 'Cyfeiriodd' ac 'adroddodd'.

'Mor frwd meddai Puleston Jones yn Y Seren wrth adrodd gweithgareddau'r cyfarfod cyntaf, 'mor frwd ydyw yr yspryd Cymreig yma ar hyn o bryd, fel y dywedir i un brawd o ganol brysurdeb paratoi at ei arholiad ddiweddaf, roi un bore ar ei hyd i astudio prydyddiaeth Gymreig Gwn ddarfod i un arall ddarllen gweithiau barddonol Goronwy i gyd bron mewn un diwrnod" "Chwi synnech', meddai eto wrth adrodd am gyfarfod diweddarach, 'mor gyflawn o addysg ydyw papurau fel hwn (sc.

Ond y pnawn yma yr hyn rwyf i am ei wneud yw adrodd ychydig o ffeithiau noeth am droeon ei yrfa cyn ei 'droedigaeth' ym Mhenllyn, neu'n hytrach cyn iddo ddod i'w wir adnabyddiaeth ohono ef ei hunan, gan awgrymu'n wyliadwrus fod a wnelo'r ffeithiau hyn, efallai ryw fymryn a delwedd ac arddull ei gerddi, a chan gadw mewn cof nad yw gosodiadau ysgubol ac anghyflawn am fywyd a chefndir unigolyn o fardd, weithiau gan y bardd ei hunan, o fawr werth i'r neb a fyn o ddifri ei ddeall.

Mae gobeithion Manchester United o ail-adrodd llwyddiant 1999, pan enillon nhw Gynghrair y Pencampwyr, ar ben.

Fe arferid edrych arni fel cyfrwng diddanwch munud awr yn unig, ond gan fod teledu'n cynnig y diddanwch hwnnw bellachd wedi mynd heibio er pan enillo, gall y nofel fentro plymio i'r dwfn a dehongli pethau yn ogystal ag adrodd stori.

Eithr heno, wrth syllu i fyw llygad y fenyw-ddweud- ffortiwn hon ni chanfyddai Wil ddim oll namyn hen ddynes dlawd a diymadferth yn ceisio crafu ychydig o sylltau at ei gilydd drwy adrodd chwedlau ystrydebol a threuliedig wrth hen ferched anymwthgar ac wrth wŷr gweddw go deimladwy.

Mae hefyd yn adrodd hanes Ewrop a hanes y byd yn gyffredinol, ac yn dangos sut y bu i ddigwyddiadau hanesyddol effeithio ar Gymru ac ar yr Eisteddfod.

Mae'n bosibl mai rhan o ffurf gynharach ar yr hanes yw'r orfodaeth i adrodd ei stori wrth bob un sy'n dod i'r llys ac yna cynnig ei ddwyn ar ei chefn, neu, fel y dangosodd y Dr Brynley Roberts, fe all fod yn ffurf o gosb gynnar, cosb a ddarostyngai'r troseddwr yn boenus ac y gwyddai'r awdur amdani.

Gymanwlad yn Kuala Lumpur ymgymerodd y darlledwr chwaraeon Iolo ap Dafydd â swyddogaeth darlledwr newyddion yn gwbl ddidrafferth, gan aros ymlaen wedi'r Gêmau i adrodd yn ôl ar y sefyllfa wleidyddol a'r terfysgoedd ym Malaysia.

Darparwyd radio llawn teimlad gan y gyfres Tros Ein Plant, a oedd yn adrodd hanes rhienin brwydro dros eu plant a hefyd gan Ildio Dim, cynhyrchiad a oedd yn hwb i'r galon yn adrodd hanes y rheini sydd wedi llwyddo yn wyneb adfyd.

Ef ei hunan a fyddai'n adrodd am y galanastrau hyn yn ei ymwneud â'r iaith fain, ac ymddengys iddo gael cryn drafferth yn ei chylch o'i ddyddiau cynnar yn ysgol Llanystumdwy.

Dyrna hanesyn arall y mae'n ei adrodd amdano'i hun:

Mae'n bryd, felly, i mi, fel un a fu yn ei chanol hi, adrodd yr hanes.

Serch hynny, nid hynny oedd ei hymffrost yn ei hen ddyddiau ond ei bod wedi adrodd pennod o'r Beibl i Mr Charles o'r Bala, pan oedd hi'n ddeuddeng mlwydd oed, a thrachefn pan oedd yn bedair ar ddeg.

Mrs Owen, Lôn Goch (mam y Prifardd Dafydd Owen) fyddai'n fy nysgu i adrodd a thrwy ei hymroddiad hi y llwyddais i ennill nifer o wobrau.

Yn hytrach na gwylltio gyda Man Friday, daw'r Tywysog Bach yn ôl at ei rosyn ac adrodd stori wrtho am Man Friday a'r blaned arbennig y mae'n byw arni.

Ym Mhatagonia y'i ganed a doedd dim yn well ganddo nag adrodd hanesion - gwir a dychmygol dybia i - am ei blentyndod a'i lencyndod yn y Wladfa, yn enwedig ar brynhawn Gwener pan fyddai ambell un mwy hirben na'i gilydd yn ein plith yn gofyn cwestiwn neu'n gwneud sylw a fyddai'n cyfeirio meddwl 'Pat' i'r cyfeiriad iawn.

Rwyt yn adrodd yr hanes i gyd wrth y cwmni o chwech o benaethiaid Tegannedd, o'r diwrnod y gadewaist Trefaiddyn hyd yr amser y daethost i Gors Mallerch.

Daw'r adran i ben yn hollol ffurfiol â brawddeg glo draddodiadol, a blwyddyn a dwy a thair y bu ef yn hynny onid oedd ei glod wedi ehedeg dros wyneb y deyrnas, ac y mae'r awdur wedi llwyddo i adrodd anturiaethau sy'n dechrau heb gyswllt â'i gilydd ond sy'n cad eu tynnu o wahanol gyfeiriadau yn un hanes cyflawn a gorffenedig.

Bu'n rhaid mynd at yr Heddlu yn y Drenewydd i adrodd am y lladrad, ac wrth gwrs yn eu hofn a'u pryder dyma'r holl stori yn dod allan a'r manylion i gyd, oherwydd, erbyn hyn, eu gofid mwyaf oedd am gorff y famgu.

Gwesteion y noson oedd Mr Dewi a Mrs Magdalen Jones o'r Benllech a chafwyd adloniant syber a phwrpasol iawn ganddynt, sef adrodd barddoniaeth gan Mr Jones a chanu hyfryd Mrs Jones.

Ac fe fu ei hanesydd yn ddigon angharedig i adrodd hanes un o'i orchestion anffodus.

Pwysodd Ditectif Ringyll Gareth Lloyd ar ymyl y cownter yn gwrando ar John Williams, y rhingyll shifft chwech o'r gloch y bore tan ddau y prynhawn, yn adrodd hanes ffrwgwd Nos Galan yn un o dafarnau'r dref.

Mae Dinogad yn gofyn am, gymorth y Carael i ddod o hyd i'r Brenin Dion." "Mae'n hawdd adrodd stori a dweud ei bod yn wir," medd Afaon wrthyt, "ond mae'n rhaid i'r gwrandawr bwyso a mesur y geiriau drosto'i hun.