Yn achos Stephens a Bebb byddai hynny wedi arbed llawer o'r cecru a drwgdeimlad a fu ddydd Sadwrn gan na fyddai Stephens yn ail-afael yn ei gêm nes y byddai Bebb, a anafwyd ganddo, yn gallu gwneud hynny hefyd.

Ar ôl gorffen dadlwytho aethant i Newcastle i lwytho glo ac yno ymddiswyddodd y Capten ond bu mor garedig â chymeradwyo'r Mêt i'r cwmni fel dyn da i gymryd ei le ac felly dyrchafwyd Mr Hughes yn Gapten yn fuan iawn ar ei yrfa gan afael yn y cyfle â'i ddwy law.

Ond nid yw'r beirniaid wedi condemnio Gŵr Pen y Bryn am beidio a mynd i'r afael a'r Rhyfel Degwm fel y cyfryw.

Hwyrach mae ein taflu at ein gilydd yn y ffordd fwyaf dinistriol ac annymunol fydd y canlyniad, wrth i ni fod yn esgymun gan weddill y byd, heb neb gan y naill ond y llall i afael ynddo a phwyso arno.

Wrth drafod y 'fortune and force of necessitie' yn ei gronicl gwelodd Syr John ei gyfle i ychwanegu rhyw gymaint o fri a gwrthydri at yrfa Maredudd yn y modd y bu iddo gryfhau ei afael ar Nanconwy yn fwy parhaol.

Criw o ddynion y Cyngor Sir fyddai'n mynd i'r afael ag o a dim rheitiach na rhaw bob un i'w daclo.

Rwy'n credu ei fod, am funud o leiaf, yn falch o weld dyn yno wrth ei ochr, gan iddo afael yn dynn yn fy mraich Rhonciodd y llong yn afreolus deirgwaith ar ôl ei gilydd.

O ystyried tlodi a diffyg adnoddau'r wlad, doedd dim disgwyl i'r RRC fedru mynd i'r afael â'r newyn ar ei ben ei hun.

Yn awr rhaid dysgu sut i beidio a gadael i'ch gwrthwynebydd gael yr afael drechaf arnoch yn ystod rhan gyntaf y chware.

'Sut gawn ni afael yn yr hogyn Fitter, tybed?'

Ydi Cen ddim wedi deud wrthych chi?' Gollyngodd Bilo ei afael a throdd Dei ei ben i edrych am gadarnhad gan Cen.

Yn yr ail ran hon, ceid cutiau bychain crynion ag arnynt do o wellt neu frwyn ­ byddai eu lloriau'n is na'r ddaear oddi amgylch er mwyn cadw'r tŷ'n gynnes ac o afael y gwyntoedd.

'Rŵan,' gollyngodd y cawr ei afael ynddo, 'cymer di'r rhaw fach yna a gad i mi dy weld yn turio am y trysor.

Ni ddewisodd Kitchener drafod ei ddeunydd yn y dull naturiolaidd oherwydd ewyllysiodd afael yng nghymlethdod llawn y realiti sydd y tu hwnt i'r math o resymegu y mae'r dull naturiolaidd wedi'i seilio arno.

Roeddynt erbyn hyn wedi colli golwg ar gyfarfod y Nant y noson gynt, ac fel roedd Ysbryd Duw wedi bod yno yn codi dynion o'r newydd i afael yng nghyrn yr aradr.

Mewn ffaith, does dim argoel bod llawer yn digwydd i fynd i'r afael a'r gwelliannau hollol angenrheidiol yn ardal y Bedol ond mae'r sefyllfa yn debyg i nifer o ardaloedd eraill yng nghefn gwlad Cymru.

Mewn gair, llenyddiaeth fyddai hon a âi i'r afael â phynciau mawr gwaelodol bywyd dyn.

Williams fod gan y Ffydd afael ar fywydau dynion, er mai brau oedd yr afael honno ym mywydau'r mwyafrif.

Enillid aelodau drwy amrywiaeth o argyhoeddiadau megis cred newydd yn Nuw fel Pen-lywodraethwr, neu apêl Cristionogaeth fel rheol foesol ragorach, a gwelai rhai yng Nghrist waredwr i'w rhyddhau o afael pwerau demonig.

"Ond bob tro y down ataf fy hun, dyna lle'r oedd Rex yn ail-afael yn fy jersi ac yn tynnu ei orau.

Agorir drws, "fel petai%, i lawer o bobl sydd â'r Gymraeg "o dan yr wyneb" i ail-afael yn yr iaith.

Y mae'n gallu gweld y cynnyrch gorffenedig wrth afael mewn coedyn amrwd ar lawr y fforest.

Roedd yn anodd gan y bardd hwn ollwng ei afael ar gerdd heb geisio ei gwella, dro ar ôl tro.

Eto teimlwn ei bod hi'n werth y drafferth o fynd i'r afael â'i gerddi.

YMCHWILIADAU: MYND I'R AFAEL Â GRAFFIAU Anne Goldsworthy, Rod Watson Gol.

Rhyw grap ar ddaliadau'r Eglwys a ddiddymwyd yn ddiweddar, efallai, a'r afael ansicraf ar y Galfiniaeth y dywedir fod y Piwritaniaid sy'n llywodraethu gan mwyaf yn ei choledd.

Fe geisia i afael yn y wifren sy'n hongian o du ôl y llong.

Aeth Sam a'i debyg i'r afael ag ef ac ennill gwastrodaeth arno.

Yn wir ni fyddent wedi breuddwydio am wneuthur hynny gan fod yr Eglwys yn dysgu nad oedd rhaid i neb allu darllen yr Ysgrythur er mwyn dod i afael y cadw.

Credai ef fod crefft y stori fer wedi mynd yn 'ail natur' iddi ac nad oedd ganddi'r un afael ar grefft y nofel.

Ond efallai i'r cynllun gael ei ddiddymu am fod Cromwell yn rhannol yn ofni y defnyddiai'r Major-General Harrison ei afael ar Gymru i'w throi yn bwerdy iddo'i hun (na, nid adwaenent Gymru).

"Dygwch allan y wisg oreu, a gwisgwch am dano ef." Well done, yr hen father: mi gurswn i gefn o cawswn i afael arno fo).

A thra'i bod hi'n mynd i'r afael â chymlethdodau rhywiol a dinistriol Gudrun Brangwyn, canfu ei bod yn feichiog.

I ganfod a wyt yn llwyddo i ddal dy afael arno tafla'r dis.

Cafodd afael ar ei dors a phan droes y golau ymlaen gwelodd bod cobras gwenwynig o'i gwmpas ym mhobman.

Serch hynny, ni hoffwn i afael ynddo, hyd yn oed gyda maneg gau am fy llaw!

Enghraifft o'r gwrthdaro hwn oedd ymgyrch y merched, a oedd yn rhan o'r ysbryd gwrthryfelgar a ysgubai drwy Ewrop, y chwyldro i ryddhau cymdeithas o afael hualau gormesol y gorffennol.

Yn fy marn i, mae dau reswm fod y clefyd wedi cael cymaint o afael mewn cyfnod pan rydd gwyddoniaeth fesurau mor effeithiol i reoli afiechydon.

Bu rhai ysgolheigion yn barod i haeru mai Selot, cenedlaetholwr Iddewig, oedd Iesu, a'i fod yn barod, yn enwedig tua diwedd ei weinidogaeth, i ddefnyddio nerth braich a chyllell i ryddhau ei wlad o afael Rhufain.

Rhwygai hon ei groen yn giaidd, ac aeth yn fwy anodd iddo barhau i afael yn dynn ynddi.

Is-bwyllgor Celf a Chrefft: Adroddodd Averill Thomas fod y pwyllgor wedi mynd i'r afael a chystadleuaeth Llanelwedd, y thema yw 'Ehangu Gorwelion - Cymru ac Ewrop'.

Roedd fy nghoesau'n brifo'n ofnadwy ar ol ail afael yn y sgio, ac yn crynu bob tro y safwn yn llonydd.

Atebodd Idris hi'n bendant ac yn derfynol nad oedd am ildio'r Afal Aur, ond nid cyn i'r Ffantasia ffug afael ynddo gerfydd ei fraich i ddwyn yr afal hud.

Ym mis Mai eleni, hedfanodd Aled i Iran i dynnu lluniau'r Cwrdiaid oedd yn llifo allan o Irac, o afael erlyn di-drugaredd Saddam Hussein.

Ond yr oedd wedi ei hatgyweirio ar gost y llywodraeth cyn i Curig afael yn ei swydd.

Brwydr gymdeithasol a gwleidyddol oedd y Rhyfel Degwm, a chynigiai bwnc gwirioneddol rymus i nofelydd Cymraeg fynd i'r afael ag ef.

Hon oedd cynhadledd flynyddol gyntaf CYD ac aethpwyd i'r afael â'r dasg heriol o lunio strategaeth i hyrwyddo'r Gymraeg ymhlith pobl ifanc.

Bydd disgyblion yn ysgrifennu mewn amrywiaeth o ffurfiau ac at wahanol ddibenion a chynulleidfaoedd; byddant yn fwyfwy abl i drefnu eu deunydd, i ysgrifennu'n gywir, i reoli sillafu a llawysgrifen; amlygant afael briodol ar Gymraeg a Saesneg safonol a gallant adnabod a defnyddio amrediad cynyddol o arddulliau a chyweiriau iaith; byddant yn adolygu ac yn ailddrafftio'u hysgrifennu gan ei gyflwyno'n briodol.

Rhag i anlwc o'r math yma ddigwydd i'r sawl sy'n gweld ambiwlans yn mynd heibio iddo dylai'r person hwnnw afael yn dynn yng ngholer ei got, dal ei anadl a gwasgu'i drwyn nes gweld ci brown neu ddu!

Chwarddodd y Llengwr gan afael ym mraich Meic.

Ychwanegwyd yr iwaleiddio: Y mae aristocratiaeth neu oligarchiaeth, a garfer y gair sy'n well gwrthwyneb i ddemocratiaeth, yn meddwl rheolaeth yr ychydig dros y llawer, yn rhinwedd yr afael gadarnach sydd gan yr ychydig ar bethau materol y byd, ac wrth y pethau materol meddyliaf ei gyfoeth, ei allu cymdeithasol, ei allu politicaidd, ei ddysg, - popeth sydd gyda'i gilydd yn ffurfio'r rhith yr ydym yn byw yn ei ganol.

All neb ei feio am hynny ond roedd ei gyflwyniad yn fler a'i afael ar y pynciau pwysig sydd wrth wraidd yr ornest yn ymddangos yn drawiadol o ansicr.

Dylid sicrhau fod addysg Gymraeg, felly, o fewn cyrraedd hwylus i bob plentyn er mwyn rhoi i ddisgyblion afael dda ar yr iaith.

Mi es i ati, ond dim ond cael gwersi unwaith yr wythnos yn Llangollen, ond wedi symud i Manafon mi ges i afael ar Weinidog nepell o Lanbrynmair, Llanfair Caereinion ac mi es ati o ddifri wedyn i ddysgu.

Maent yn hyderus wrth fynd i'r afael ag amrediad o destunau o gymhlethdod cynyddol a gallant ddeall ystyron ymhlyg yn ogystal â'r arwynebol a'r amlwg.

Babi o beiriant na fedra hi ddim mynd o gwbwl heb i chi afael ynddi hi, ac os gollyngech chi hi ar ôl iddi gychwyn, syrthio ar ei hochor fel brechdan fyddai 'i hanes hi bob tro.

Ciciodd hi ei helm o'i afael hefyd ac aeth honno dan olwynion y bws ysgol.

Cyfaddawd yw'r fferm, ffrwyth ei wrthryfel sy'n ei alluogi i gadw wyneb ac ar yr un pryd i ddal ei afael ar ei etifeddiaeth gyfalafol.

Mae'n deg tybio y gallai'r neges a yrrai'r tadau Piwritanaidd i'r afael â'r drygau hyn gyda'r Efengyl ar eu tafodau yn awgrymu y dichon fod eu neges hwy'n berthnasol yn ein hoes ninnau.

Gan na fedrai ymryddhau o afael Debbie gollyngodd y lleidr y bag arian.

Ar ran Right Angle, Golygyddion y Gyfres, dywedodd Penelope Middelboe: "Tair blynedd yn ôocirc;l, pan grybwyllwyd y syniad o animeiddio'r clasur anhygyrch hwn, doedd gan neb ohonom yr un syniad sut i fynd i'r afael â'r gwaith.

gobeithiaf y bydd hwn yn helpu siaradwyr cymraeg i fynd i'r afael a'r her hon ychwanegodd y bydd y swyddfa gymreig yn annog colegau a chyflogwyr i gydweithio a menter a busnes.

Gellid, wrth gwrs, ymhelaethu llawer ar y syniad ac ar wahanol agweddau arno ym mywyd Israel; ond dal i drafod syniad diwinyddol am berthynas Duw ag Israel y byddid, heb ddod i'r afael â syniad yr Hen Destament am hanfod cenedl yn gyffredinol.

Dim ond yn raddol bach yr oedd problemau fel hyn yn dod i'r amlwg, gan ganiata/ u i'r newyn ddal ei afael pan ddylai fod wedi'i lacio.

Ond rheola'r proffwydi yn rhinwedd yr afael gadarnach sydd ganddynt ar y sylweddau, yn rhunwedd eu gallu i dreiddio i mewn i'r sylwedd a'i amgyffred.

Serch hynny, mae'r hanesion yn ddifyr ac yn cadw diddordeb y darllenwr tan y diwedd ac mae'r cynnwys ieithyddol yn ddigon swmpus i roi her i ddysgwr sydd o ddifri am wella'i afael ar y Gymraeg.

Rhaglen newydd arall syn mynd i'r afael âr digwyddiadau gwleidyddol yng Nghymru yw The Point, wedii chyflwyno gan Bethan Rhys Roberts.

Ac o son am y llyw, hyd yn oed os ydych ychydig yn ddiofal wrth afael yn y llyw yn arferol, fedrwch chi ddim fforddio hynny gyda chara- fan.

Cawsom afael ar hen biano, a chan fod un neu ddau o'r carcharorion yn gerddorion, ac wedi llwyddo i ddal gafael yn eu hofferynnau, yr oedd gennym eithaf cerddorfa.

'A beth am hwn?' gofynnodd Robaits gan afael yng ngwallt Siân a'i dynnu yn frwnt.

cafodd griff tomos afael ar seth harris, ei gymydog, i ddod gyda nhw, a chyda gethin ym mlaen y car gyda 'r sarsiant cychwynasant am y ffordd a arweiniai i lawr y dyffryn ymron ochr yn ochr ag afon afon.

Ar y cyfan maen nhw'n lyfrau bwrdd bychan sy'n hawdd i ddwylo bach afael ynddyn nhw gyda digon o wrthrychau adnabyddus i'r darllenwr ieuenga.

Yn ne ddwyrain Cymru y cafodd y ffydd newydd fwyaf o afael ar y dechrau, ac oddi yno y daeth rhai o'r cenhadon (y seintiau) cyntaf.

Wedi'r cyfan roedd y canlyniade yn ddigon sicr ac roedd Cymru wedi sgorio pedair gôl mewn tair o'r pum gêm chwaraewyd ers iddo afael yn yr awene.

Yn debyg i'r rhain, aeth awdur Cwm Glo i deimlo fod i'r bywyd dynol ac i gymeriad dyn a dynes elfennau o gymhlethdod sydd y tu hwnt i afael yr awduron naturiolaidd.

Gan afael yn ei ferch, Janice, gwnaeth Mr Parker hyn a llwyddodd hi i gropian i ddarn uwch a diogelach o'r llong.

Gobeithiwn y bydd yr argraffiad newydd hwn yn ysbrydoliaeth i genhedlaeth newydd o Gymry i weithio dros eu cenedl a'u hiaith, a gobeithiwn y bydd yn rhoi hwb i eraill ail-afael yn y frwydr.

Ond onid ydyw yn meddwl y dylid cael gwybod sut y mae arfau yn mynd i afael y bobol hyn?

Cawsom ni anrheg ac yr anrheg oedd pren mesur a cawsom ni afael ar Wilbi.

erbyn' a llithra i afael math arall o fywyd diffrwyth.

Oriau yn ddiweddarach cafodd Mrs Parker, nad oedd wedi cael ei hanafu'n ddrwg, afael ar ei merch mewn ysbyty yn Zeebrugge.

bloeddiodd ellis owen owen dal d' afael afael afael i.

Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg am weld Cyngor Ynys Môn yn mynd i'r afael â'r broblem hon ar unwaith drwy wneud ymchwil manwl a pharhaol ym mhob cymuned i'r angen lleol am dai ac eiddo gan lunio strategaeth fanwl i ddiwallu'r anghenion hynny oddi mewn i'r stoc tai ag eiddo presennol ac wrth ddiddymu pob caniatâd cynllunio sydd dros ddeng mlwydd oed ac nas gweithredwyd arno.

Prin y bu unrhyw drafod o gwbl ynghylch sut i fynd i'r afael â'r cynnydd mewn troseddu adain dde; sut i gyfyngu ar y mewnfudo i'r Almaen oedd y prif beth dan ystyriaeth.

'Roedd Graham yn awyddus i ail afael yn y berthynas ond ceisiodd Diane ei gorau i aros yn ffyddlon i Reg.

Rwyt yn llwyddo i ddal dy afael ac yn y golau gwan gweli nad yw'r bleiddiaid i'w gweld yn unman.

Felly llacia afael a chanolbwyntia ar y teulu.

Mae hi fel trampolîn.' `Wyt ti'n meddwl y cawn ni afael ar drysor yma?' `Cellwair yr wyt ti wrth gwrs.' `Wel - dwyt ti byth yn gwybod - edrych ar y wardrob draw fan na - pwy a yr beth sydd ynddo.' `Yr unig ffordd i ddarganfod hynny yw mynd i edrych!' Gan waeddu a bloeddio neidiodd y giang dros y gwahanol rwystrau i'r fan lle safai hen wardrob yng nghanol pentwr o ddodrefn diraen fel llong ofod a adawyd ar ôl.

Richard Mills, gerddor gwych ag ydoedd, a ddaeth a phobl y Rhos i afael ar gerddoriaeth glasyrol, ac o dan ei fatwn ef, mae'n debyg, y canwyd y Messeia am y tro cyntaf yn y Rhos.

'Paid ag agor dy ben,' rhybuddiodd Ifan gan afael yn dynn yn ysgwydd ei ffrind.

Unwaith fe ddaliodd leidr oedd am dorri i mewn i garej y tŷ drwy gau'i safn am ei fraich a dal ei afael nes i dad Rolant ddod i ryddhau'r dyn.

Un peth amlwg yw fod Saunders Lewis yn herio llenorion i fynd i'r afael o ddifri â phynciau mawr eneidegol y bywyd dynol.

A fydd yn mygu'r bersonoliaeth bigog wrt ddechrau mynd i'r afael â'i waith?

Aeth â ni am ychydig o filltiroedd trwy goedwig dew nes inni ddod at wastadedd eang ynghanol y jyngl; yno safai Anghor Wat yn ei holl ogoniant wedi'i amgylchynu â llyn; yn y dþr gwelem ychen gwyllt yn nofio'n urddasol fel y gwelem ychen lawer gwaith o'r blaen yng ngwledydd De Ddwyrain Asia yn nofio yn unrhyw ddwr y caent afael arno.

Ac eto, y tu allan i'r stribedi culion o olau trydan a ddihangai rhwng y llenni duon dros y ffenestri, roedd y byd mawr yn dywyll a dieithr, yn llawn ofnau am yr hyn a ddeuai yfory drwy law'r postman am hynt a helynt plant y plant a aeth i ffwrdd i Affrica, i'r Dwyrain Pell ac i bob man lle ceisiai Prydain Fawr ddal rhyw afael ar ei thiroedd ar hyd a lled wyneb y ddaear.

Yr hyn sy'n rhyfeddol ynglŷn â'r digwyddiad hwn yw fod yr hogyn wedi gallu gafael ynddo o gwbl heb iddo yntau afael yn yr hogyn.

Syrthiodd ar y llawr gan afael yn ei wddf.

Daeth y bachyn o'i afael, ac fe dynnodd y ceffylau y coitsmon oddiar y brêc.

'Carwenna,' llefodd, gan afael yn dynn yn Man, fel petai he heb ei gweld ers blynyddoedd, 'mae 'na sŵn rhyfedd yn dod o fan'na!' A phwyntiodd i gyfeiriad y grisiau cefn a arweiniai i'r hen lofft chwarae.

Y mae hi'n angenrheidiol felly, i bob cynllun iaith fynd i'r afael â'r her o sefydlu peuoedd newydd i'r Gymraeg gyda'r un amod sylfaenol hwn yn aros yn gwbl ddi-wyro, sef mai Cymraeg yw unig iaith y man cyfarfod a'r gweithgareddau a drefnir.