Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

affrica

affrica

Bedair blynedd yn ôl roedd e ar ei ore yn Ne Affrica.

Yn wahanol i'r rhan fwyaf o Affrica, ni chafodd Ethiopia ei llywodraethu gan rym Ewropeaidd.

Ond yn yr ail hanner fe ddangosodd De Affrica gymaint oedden nhw am ennill.

Perfformiad cymysg arall gan y tîm wrth iddyn nhw baratoi at her fawr De Affrica y penwythnos nesaf.

Gwelsom hyn yn digwydd droeon a thro yn ystod y gêm yn erbyn De Affrica a maen elfen a barodd loes imi.

Ymhlith y gwledydd a ystyriwyd 'roedd India'r Gorllewin ac India'r Dwyrain, Canada a De Affrica, Gibraltar, Ynysoedd y Falklands a'r Gambia.

Yn achlysurol, bydd wardeiniaid y parciau cenedlaethol yn rhai o wledydd Affrica yn cael eu gorfodi i ladd cannoedd o eliffantod er mwyn rheoli'r twf, a sicrhau bod digon o fwyd i gynnal y rheiny sy'n weddill.

De Affrica yn gwahardd y bleidlais i bobl 'liw'. Lansio Ymgyrch Senedd i Gymru yng Nghaernarfon.

Mae'r Trydydd Prawf rhwng De Affrica ac India'r Gorllewin wedi gorffen yn gyfartal.

Llywodraeth De Affrica yn penderfynu cyflwyno'r awenau i lywodraeth â mwya frif du.

Mae swyddogion Seland Newydd, De Affrica ac Awstralia am weld cyfyngu'r tymor rygbi rhyngwladol i gyfnod o chwe mis.

Er bod gan India a China boblogaeth uwch nag Affrica, llwyddodd y ddwy wlad honno i orchfygu newyn drwy gynllunio'n ofalus.

Cwestiwn naturiol i'w ofyn ydi paham eu bod yn mudo pob blwyddyn o Affrica yn y Gwanwyn.

Cafodd y Saeson eu bowlio allan am 182 yn eu gêm rownd go-gyn-derfynol yn erbyn De Affrica.

Erbyn hyn nid oedd neb yn defnyddio hen lwybr y fasnach gaethweision a redai o berfeddion Affrica i'r Aifft a thu draw.

Mae blwyddyn a mwy ers i Gymru guro De Affrica yn y gêm gynta yn Stadiwm y Mileniwm.

Yn fuan ar ôl hyn, gwelwyd Clociau Blodau hyfryd hefyd mor bell i ffwrdd â dinasoedd Canada, Affrica ac Awstralia .

Dywedodd hynny ar ôl i gyn-gapten De Affrica, Hanse Cronje, honnu iddo gyflwyno Azzaradin i fwci.

Mae e siwr o fod yn gwybod pa fath o dîm mae e eisie ar gyfer y gêm yn erbyn Lloegr wedi'r Nadolig - ac yn erbyn De Affrica ymhen ychydig wythnose.

(Yng ngwledydd Canolbarth Affrica, y mae'r tyfiant hwn yn effeithio ar blant yn hytrach nag oedolion, ac nid oes sicrwydd fod y ddau yn union yr un afiechyd.) Eto, y rheswm sylfaenol dros ymddangosiad y tyfiant yw cyfundrefn imwn ddiffygiol.

Gwefroedd gweld pobl ifanc o Japan, China, De Affrica, gwledydd Ewrop, ac amryw wlad arall yn cyd- ganu mewn Lladin, Cymraeg, Saesneg, iaith Sweden, Swahili, ac Almaeneg.

Yn syml, buasai yn amhosibl i'r holl adar ddarganfod digon o fwyd yn Affrica.

Bu yn Affrica a De America, a bob tro y cai gyfle byddai'n meddwi, yn puteinio ac yn cael ei hun mewn rhyw drybini a fyddai fel rheol yn golygu ei fod yn cael ei fflangellu.

Yn y fasnach drionglog hon, cludid nwyddau a gynhyrchid yn ardaloedd diwydiannol Lloegr i orllewin Affrica a'u cyfnewid yno am gaethweision.

Rhyfel De Affrica yn dod i ben.

Roedd llywodraeth De Affrica newydd basio deddf yn dweud na fedrai pobl liw fyw ochr yn ochr â phobl wyn.

Mae Bwrdd Criced India wedi cwynon swyddogol yn erbyn Pennaeth Criced De Affrica, Ali Bacher.

Wrth i derfynau yr iâ encilio fwy-fwy i'r gogledd bob blwyddyn, roedd yr adar hefyd yn ymestyn eu man bridio ac yn dychwelyd i rannau cynnes Affrica yn y Gaeaf.

Protestwyr gwrth-apartheid yn protestio yn erbyn taith gan dôm rygbi De Affrica yn Abertawe a Twickenham.

Lawrence Dallaglio, blaenasgellwr Lloegr a Wasps, fydd capten y Barbariaid yn y gêm yn erbyn De Affrica.

Eironi mwyaf Ethiopia yw ei bod yn cael ei hystyried fel 'basged fwyd Affrica'.

Fe fydde cynnal Cwpan y Byd yn Ne Affrica yn bwysig i'r wlad - yn bwysicach hyd yn oed na chynnal Cwpan Rygbir Byd.

Fel pob amser yn Affrica, roedd y glaw wedi pallu yn sydyn pan oeddem yn ciniawa, roedd y sêr yn disgleirio - ac o'n cwmpas filltiroedd o ddim byd.

Mynach ydoedd a fu'n byw yn Rhufain ac yng ngogledd Affrica.

Mae llywydd FIFA Sepp Blatter wedi dweud mai Affrica fydd yn cynnal rowndiau terfynol Cwpan y Byd yn y flwyddyn 2010.

Y farchnad liwgar hon, sy'n gorlifo â bwyd o bob math, yw'r fwyaf yn Affrica.

Fel y disgwylid, Martin Johnson o Loegr fydd y capten. Ef, hefyd, oedd capten Y Llewod ar y daith i Dde Affrica ddwy flynedd yn ôl.

Am ei bod yn wlad Farcsaidd, roedd Ethiopia'n derbyn llai o lawer o arian ar gyfer cynlluniau datblygu tymor hir na'r un wlad arall yn Affrica.

Ar hyn o bryd mae blaenwyr Lloegr yn gryfach na blaenwyr De Affrica a Seland Newydd ac o bosib Awstralia.

Mae batiwr Morgannwg, Jacques Kallis, wedi sgorio dwy fil a hanner o rediadau mewn gemau prawf i Dde Affrica.

Mae adroddiadau bod Brazil ar fin tynnun ôl eu cais i gynnal rowndiau terfynol Cwpan Y Byd 2006 ac y byddant yn cefnogi cais De Affrica yn lle hynny.

Mae Kallis am ganolbwyntio ar y gemau cartre ac oddi cartre sydd gan Dde Affrica yn erbyn Awstralia.

Profwyd eiliadau cyffrous yng ngêm Lloegr a De Affrica ond sgoriwyd ond un cais.

Mae tamed bach o frwydr bersonol rhyngddon ni oherwydd am mai Neil wisgodd y crys coch yng ngêm ddwetha Cymru yn erbyn De Affrica, meddai.

De Affrica ydyr ffefrynnau i ennill y bleidlais.

Cyrhaeddodd De Affrica y nod yn hawdd heb golli ond dwy wiced.

Roedd De Affrica yn haeddu eu buddugoliaeth.

Mae Barry Williams - oedd yn aelod o garfan y Llewod aeth i Dde Affrica - yn gadael clwb Bryste ac yn ymuno â Chastell Nedd, ei hen glwb.

Mae Cymru wedi colli eu gêm gynta yng nghystadleuaeth rygbi 7-bob-ochr Dubai, 24 - 14, yn erbyn De Affrica.

Mae hi'n mynd ymlaen nes cyrraedd De Affrica i gwblhau taith o rhyw bum mil o filltiroedd.

Bydd Robinson yn cael ei ryddhau o'i ddyletswyddau gyda Chaerfaddon ac yn ymuno â charfan Lloegr yn Ne Affrica.

Bydd prop y Saracens, Julian White, yn ennill ei gap cyntaf i Loegr yn erbyn De Affrica yn Pretoria ddydd Sadwrn.

Mae Clwb Rygbi 13 St Helens yn mynnu bod yn rhaid i Anthony Sullivan a Keiron Cunningham fynychu diwrnod i gydnabod y cefnogwyr ddydd Sul nesa a hynny ar draul hedfan i Dde Affrica gyda charfan Cymru sy'n paratoi ar gyfer Cwpan y Byd gyda gêm gyfeillgar yn erbyn Rheinos De Affrica.

Ar hyn o bryd y mae cenedlaetholdeb rymusaf yn Affrica ac Asia.

De Affrica yn gwahardd y bleidlais i bobl 'liw'.

Does dim un chwaraewr o Gymru yn nhîm y Barbariaid fydd yn chwarae De Affrica yn Stadiwm y Mileniwm ddydd Sul.

Prif Ddigwyddiadau Hanesyddol Rhyfel De Affrica yn dod i ben.

MAE tîm rygbi'r gynghrair Cymru yn gobeithio teithio i De Affrica yr haf nesaf i chwarae tair neu bedair o gemau.

Nid yw amser yn golygu dim ynghanol Affrica.

15 o gricedwyr a aeth ar daith i Dde Affrica yn cael eu gwahardd am dair blynedd.

Mae cyw wedi ei godi mewn nyth ar fferrn ym Mhen Llþn yn treulio'r Gaeaf yn Affrica, ond mae yn dod yn ôl i'r union nyth y'i magwyd ynddo, y Gwanwyn canlynol.

Ac mewn llawer gwlad yn Affrica ac India, lawer tro dioddefodd miliynau hirlwm oedd yn ymestyn trwy'r hafau i'r hydref di-gynhaeaf.

Roedd chwaraewyr Cymru, yn eu lliwiau anghyfarwydd, yn ymwybodol y byddai'r gêm brynhawn Sadwrn yn gyfle i hawlio lle yn y tîm i wynebu De Affrica ddydd Sul nesaf.

Mae hyn ychydig yn well na'r disgwyl ond ni ddewiswyd seren taith Y Llewod i Dde Affrica bedair blynedd yn ôl, Scott Gibbs, canolwr Cymru ag Abertawe.

Ni wyddai Hadad ddigon am ddaearyddiaeth ethnig a ieithyddol gogledd Affrica i synnu bod bagad o Dwaregiaid yn ymddangos fel hyn rhyw wyth can milltir i'r dwyrain o ffiniau eu cynefin, ac ni ddaeth fyth i ddeall y rheswm am y siwrnai.

Y claf cyntaf, Louis Washkansky, yn derbyn calon newydd mewn triniaeth gan y meddyg o De Affrica, Dr Christian Barnard.

Mae rhai gwledydd yn enwog am fathau arbennig o grisial, megis Brasil am ei amethystau ysblennydd, a De Affrica am ei diamwntau.

Mae De Affrica wedi ennill yr ail brawf yn erbyn India'r Gorllewin yn Trinidad o 69 rhediad.

'Roedd y rhyfel am diriogaeth yn Ne Affrica rhwng y Boeriaid a'r Prydeinwyr yn ei anterth, a'r Ymerodraeth Brydeinig yn ei grym.

Yn ôl adroddiadau o Dde Affrica ni fydd un o gricedwyr gorau'r byd, Jacques Kallis, yn ail-ymuno â Morgannwg y tymor nesaf.

Terfysgoedd yn Ne Affrica wedi i gricedwyr o Loegr fynd yno ar daith answyddogol.

Harold Macmillan yn cynhyrfu'r dyfroedd yn Ne Affrica gyda'i araith 'wind of change'.

Mae rygbin parhau cyn galeted, gorfforol a di-gyfaddawd ag a fu erioed petaech ond yn ystyried nifer y pwythau a wnïwyd yn Twickenham yn ystod y gêm rhwng Lloegr a De Affrica.

Fel Prydeiniwr y gweithiai Wynford Vaughan Thomas, ac yn Saesneg ac i Gorfforaeth Brydeinig y gweithiai'r darlledwr Angus McDermid yn Affrica, er iddo unwaith ddefnyddio'r iaith Gymraeg i osgoi sensoriaid yn Nigeria.

Mae Lloegr wedi galw'r cefnwr Matt Perry yn ôl i'r tîm ar gyfer y gêm yn erbyn De Affrica ddydd Sadwrn.

Mae rhan helaeth o'r adar fydd yn y wlad yma yn anelu am arfordir gorllewinol Ffrainc, ac yna yn teithio i lawr trwy Sbaen ac i ogledd Affrica cyn wynebu'r daith ofnadwy ar draws diffeithwch y Sahara.

Fe wnaeth Iwerddon yn dda iawn yn erbyn De Affrica - falle dylsen nhw fod wedi ennill.

Credir bod rhannau o ddwyrain Affrica, lle bo AIDS yn endemig, hynny yw, yn bresennol yn gyffredinol a chyson yn y boblogaeth, ond o bosibl heb ddangos ei effeithiau llawn ar y boblogaeth honno.

Yn yr Hydref, pan fydd yr adar ddaeth yma yn y Gwanwyn yn troi yn ôl am Affrica gyda'u teulu newydd, mae miloedd o adar eraill yn dylifo i Brydain o rannau gogleddol y byd i dreulio'r Gaeaf yma gyda ni.

Mae'r ffaith bod pum mil o filiynau o adar yn mudo o Affrica i Ewrob bob Gwanwyn yn syfrdanol ac yn rhoi gwedd newydd ar y pwnc.

Cant yn cael eu lladd a mil yn cael eu hanafu yn nherfysg Soweto, De Affrica.

Wnaed y nesa' peth i ddim i liniaru'r newyn yn Somalia, nes ei fod yn haeddu cael ei alw'n newyn gyda'r gwaetha' yn hanes dyn; doedd gan newyn a haeddai ei alw'r gwaetha' yn Nwyrain Affrica ddim o'r un dynfa, mae'n amlwg.

Roedd hi'n fantais dod o hyd i Gymry ar wasgar a chael golwg ar y sefyllfa drwy eu llygaid nhw - diffiniad ar blât o'r safbwynt Cymreig - ond faint o'r radicaliaid Cymreig fyddai'n mwynhau clywed Cymry De Affrica yn amddiffyn apartheid, neu'n clywed Cymry De America'n cefnogi unbeniaid yn erbyn tlodion, neu'n gwneud ffortiwn mewn gwledydd tlawd ar draul y brodorion?

Mae'n gyn hyfforddwr y Springboks ac ar hyn o bryd yn hyfforddi tîm 7 bob ochr De Affrica.

Mae cyn-seren y gêm rygbi 13, Ellery Hanley, yn ymuno â thîm hyfforddi carfan rygbi undeb Lloegr ar gyfer y paratoadau am y gemau yn erbyn Awstralia, Ariannin a De Affrica.

Mae llawer o'r rhydyddion a'r hwyaid yn gorffwys yn y wlad hon cyn mynd ymlaen i Dde Ewrob a hyd yn oed i Affrica, e.e.

Fydd yna ddim cosb i unrhyw un o chwaraewyr De Affrica yn dilyn honiadau gan Loegr o chwarae brwnt gan y tramorwyr.

Hefyd fe gollodd y tîm, 14 - 7, i Dde Affrica yn y Plat.

Y newyddiadurwr Steve Woods yn gorfod dianc o Dde Affrica wedi iddo feirniadu'r Llywodraeth ar ôl marwolaeth Steve Biko.

Ond newidiadau bach ydyn nhw, a mae e'n gwybod yn ei feddwl e ei hunan pwy fydd yn y tîm yn erbyn De Affrica.

Rwyn credu bod pawb yn Ne Affrica yn dal eu hanadl tan hanner dydd, meddai Tony Davies, syn Ymgynghorydd Busnes yno.

Yr unig ateb i'r cadwriaethwyr yn Affrica oedd dewis haid gyfan i'w difa, gan sicrhau nad oedd yr un creadur yn dal yn fyw rhag trosglwyddo'r dychryn i haid arall.

Ar ôl codi teulu, neu weithiau ddau, daw'r asmer iddynt droi yn ôl am Affrica.

De Affrica yn gadael y Gymanwlad.

Mae batiwr Morgannwg a De Affrica, Jacques Kallis, wedi tystio bod y capten Hansi Cronje wedi dod ato fo a dau chwaraewr arall - Lance Klusener a Mark Boucher - cyn y gêm yn erbyn India ym Mis Mawrth a dweud ei fod wedi cael cynnig i gollir gêm yn fwriadol.

Ac eto, y tu allan i'r stribedi culion o olau trydan a ddihangai rhwng y llenni duon dros y ffenestri, roedd y byd mawr yn dywyll a dieithr, yn llawn ofnau am yr hyn a ddeuai yfory drwy law'r postman am hynt a helynt plant y plant a aeth i ffwrdd i Affrica, i'r Dwyrain Pell ac i bob man lle ceisiai Prydain Fawr ddal rhyw afael ar ei thiroedd ar hyd a lled wyneb y ddaear.

Tro dwetha i Gymru chwarae yn Stadiwm y Loftus Versfeld yn Pretoria fe ildion nhw 96 o bwyntiau yn erbyn De Affrica.

'Yn America heno, mae'r bobol dduon yn griddfan dan y deddfau gwahanu; ac yn Ne Affrica heno; ac yn Kenya heno; ac yn Nigeria heno.

Y darlithoedd yn mynd yn fwy crin o ddydd i ddydd, er i'r Major ddatgelu rhai ffeithiau diddorol am foesoldeb uchel swyddogion ein byddin, yn enwedig yng ngogledd Affrica.

Mae gan chwaraewyr Tîm A Cymru gyfle heno i brofi eu gwerth cyn i'r prif dîm chwarae De Affrica ddydd Sul.