Yn yr erthygl hon carwn son am rai agweddau o faes enfawr ffiseg solidau ac am rai o'r dyfeisiadau elecgtronig cymharol ddiweddar sydd eisioes, ac a fydd yn y dyfodol, yn effeithio i raddau helaeth iawn ar ein ffordd o fyw ac ar natur ein cymdeithas.

Diben yr ymchwil oedd cynorthwyo'r Bwrdd i ddatblygu strategaeth farchnata ar gyfer yr iaith Gymraeg a allai gynnwys strategaethau cyffredinol i feithrin agweddau cadarnhaol tuag at yr iaith, ac i annog pobl i'w defnyddio.

Defnyddir bodolaeth ansylweddol ysbrydion er mwyn cyfleu cymhlethdod y berthynas rhwng agweddau gwahanol sylwedd ein bywydau ni.

Mae aelodaeth y paneli a'r gweithgorau hyn yn adlewyrchu amryfal agweddau ar addysg Gymraeg, gan gynnwys cynrychiolwyr o'r gwahanol sectorau addysg a rhanbarthau Cymru.

Dyma, o bosibl, un o agweddau mwyaf cadarnhaol athroniaeth Gadaffi.

Does dim amheuaeth nad yw cyflwyno'r Cwricwlwm Cenedlaethol wedi dylanwadu ar agweddau o fywyd pob ysgol - ac ar fywyd pob athro ac athrawes.

Asgwrn cefn hanes cymdeithasol da yw ystadegau, ac fe'u defnyddir yma i bwrpas da i oleuo llawer o agweddau ar hanes y Gymdeithas.

Fe gafwyd adlais o'r hen Gastell Nedd ddoe, y pum blaen yn rhagori yn yr agweddau tynn ac yn cyfrannu tipyn yn y chwarae rhydd.

Mae'r profiad hwnnw, a'r dadrith a'i dilynodd, yn ganolog yn ei waith ond, fel awdur a ddywedodd unwaith fod pob llenyddiaeth werth-chweil yn wleidyddol, mae wedi ymdrin yn ddeifiol hefyd ag agweddau cynharach a diweddarach ar hanes yr Almaen.

Efallai fod ei wybodaeth yn amlycach na'i ddysg, a'i ddamcaniaethu'n drech na'i ysgolheictod ar adegau, ond prin fod neb o'i flaen wedi ymchwilio'n ddycnach i holl agweddau hanes Mon na Henry Rowlands.

Oherwydd, yn y pen draw, adlewyrchu y mae gweithiau a rhagymadroddion y dyneiddwyr Cymraeg deimladau ac agweddau meddwl a oedd yn cyniwair drwy Orllewin Ewrop i gyd.

Yn ogystal, mae angen hybu agweddau mwy cydweithredol ymysg Cymry Cymraeg cynhenid, dysgwyr, a'r di-Gymraeg.

Dyma Kitchener, ar ôl cyfnod prysur o arbrofi, yn gweld modd i gymodi agweddau gwahanol ar ei ymwybyddiaeth..

Os yw'r rhyfel yn cael ei ymladd dros frenhiniaeth annemocrataidd sy'n coleddu agweddau tuag at drosedd a chosb, hawliau merched, a rhyddid yr unigolyn sy'n atgas i'n diwylliant ni, fe ddylai'r cyhoedd gael gwybod hynny hefyd.

Y mae meithrin sgiliau dysgu ac agweddau cadarnhaol yn rhywbeth sy'n digwydd dros gyfnod hir ac y mae'n dibynnu ar eich personoliaeth, eich hanes personol a'ch profiad o weithio gyda disgyblion, cydweithwyr a thiwtoriaid.

Ymhlith y penaethiaid adrannau Cymraeg Uwchradd a atebodd, un yn unig a gynigiodd sylw anffafriol, sef ...agweddau yn rhy academaidd...

Gwêl y corws o wragedd cyffredin a glywir yn y ddrama hon, agweddau ar fywyd na allent fod yn ymwybodol ohonynt mewn drama naturiolaidd.

Ar ddiwedd y flwyddyn, dangosai disgyblion yr arbrawf agweddau a oedd yn arwyddocaol fwy cadarnhaol tuag at ddysgu Ffrangeg na rhai'r grwp rheolaeth.

Cadarnheir yr agweddau gonest at bortreadu pechod a fynegwyd yn 'Llythyr ynghylch Catholigiaeth' a Williams Pantycelyn, ond yn rhyfedd iawn, nid awgrymir o gwbl fod unrhyw beth gwenwynig yn perthyn i ramantiaeth.

Argymhellir ymgymryd ag ymchwil mewn rhai agweddau allweddol o'r maes hwn a fyddai'n cynorthwyo llunwyr polisiau ac addysgwyr gweithredol i hyrwyddo agweddiadau positif a chefnogol wrth gynllunio rhaglen datblygu addysg Gymraeg.

Yn ôl y Rhagair, ymgais ydyw i gyflwyno rhai agweddau ieithyddol heb ragdybio unrhyw wybodaeth flaenorol.

Dywed Dr Geraint Wyn Jones yn ei Iyfr pwysig Agweddau ar Ddysgu Iaith fod tebygrwydd rhwng baban yn dysgu mamiaith a'r proses o ddysgu ail iaith.

Rhydd i'r deunydd hwn driniaeth y nofelydd: clywn leisiau'r bobl yn siarad; gwelwn gymeriadau unigol yn cerdded ar hyd caeau a heolydd yr ardal; ac felly deallwn hwy yn eu perthynas â'r byd yn ei agweddau cymdeithasol, masnachol, crefyddol.

Roedd agweddau mwy cadarnhaol disgyblion yr arbrawf yn cael eu hamlygu ar draws yr ystod gallu.

I sicrhau hynny, rhaid ceisio dylanwadu'n gadarnhaol ar agweddau ac arferion siaradwyr Cymraeg o ran defnyddio'r iaith.

A gwelwyd cyhoeddi dogfen Cyngor Cwricwlwm Cymru Y Plentyn dan Bump yn yr Ysgol, dogfen sy'n cynnig canllawiau ar agweddau ar gwricwlwm addas i blant dan bump.

Heb os roedd yna agweddau moesol i'r bwriadau hirben, ond fe bwysleisiwyd bod dyletswyddau gan berchnogion eiddo yn ogystal â hawliau, a pheth cywilyddus oedd esgeuluso lles y rheini oedd yn ddibynnol arnynt.

agweddau penodol eraill sy'n gysylltiedig a defnyddio a datblygu'r ddwy iaith trwy ddysgu pynciol e.e.trawsieithu, y defnydd o unedau dwyieithog, problemau athrawon yn y sefyllfa hon.....

Roedd agweddau disgyblion a fethodd brawf graddedig yr un ¯r gadarnhaol ag agweddau'r rhai a lwyddodd.

[Cynhwysir enghraifft o holiadur ar gyfer llunio Audit Staffio yn Atodiad ] Cyrsiau - audit a fyddai'n cynnwys gwybodaeth am y posibiliadau o ddatblygu gwahanol agweddau ar addysg Gymraeg yn yr ysgolion a'r colegau; Er mwyn sicrhau addysgu effeithiol byddai angen ymchwil i feysydd hyfforddiant a thechnegau dysgu ar batrwm yr awgrymiadau canlynol: - llunio cynllun hyfforddiant i gymhwyso athrawon i ddysgu Cymraeg fel pwnc a thrwy gyfrwng y Gymraeg; - archwilio strategaethau dysgu er mwyn adnabod y rhai mwyaf effeithiol ar gyfer dysgu Cymraeg a thrwy gyfrwng y Gymraeg ar batrwm Ysgolion ar Waith a Primary schools: some aspects of good practice; - archwilio'r posibilrwydd o greu strategaethau dysgu gwahanol a newydd yn ôl y galw, ee grwpiau bychain, dysgu o bell.

Yr oedd traddodiad o gynnal Ysgolion Haf i hybu agweddau ar y diwylliant Cymreig yn - bod eisoes, a naturiol oedd i'r pwyllgor ddewis ffurf o'r fath.

Mae ein rhaglen hyfforddi dros y flwyddyn ddiwethaf wedi ei hanelu at ymdrin ag agweddau ar Gamdriniaeth Plant, Cyfathrebu â Phlant, Chwaraeon Grwpiau Chwarae a Deddf y Plant.

Cefais hwyl garw yn gwrando arno'n traethu am ei ddyddiau yn Llanrwst - ond yr oedd rhai agweddau ar y sioe yn crafu, braidd.

Yn rhy aml rhoddir blaenoriaeth i'r dechneg gan anwybyddu dealltwriaeth ddigonol o sefydliadau a pherthnasau sydd ynghlwm wrth amryfal agweddau o'r economi.

Cyn manylu ar natur y cwricwlwm hwnnw, dylid cyfeirio at ddogfen mwyaf diweddar o stabal Cyngor Cwricwlwm Cymru Agweddau ar Addysg Gynradd yng Nghymru.

Fel y cawn weld, mae agweddau'r beirdd a'r llenorion Cymraeg at y clasuron yn amrywio'n aruthrol, ond prin iawn y gwelir un ohonynt yn methu ag ymateb o gwbl i lenyddiaeth glasurol.

(b) Derbyn y cynllun mewn egwyddor yn amodol ar dderbyn adroddiad pellach ar yr agweddau cyllidol cyn gweithredu'r cynllun.

Mae pwysigrwydd yr agweddau hyn ar waith y pwyllgor yn debyg o gynyddu, ac eleni dechreuwyd cofnodi ar ddata-bâs yr holl ddatblygiadau diweddar a'r rhai sydd ar y gweill.

Y ffactorau sy'n pennu agweddau oedolion at y Gymraeg.

Fel rheol, pwysleisiant mai sylfaen meithrin medrau yn yr amryfal agweddau ar y cwrs addysg yw cynnig profiadau dysgu uniongyrchol sy'n hybu diddordeb, chwilfrydedd a mynegiant plant ifanc.

Prif bwrpas y cwrs yw eich paratoi i fod yn athrawon da a meddylgar a'ch cychwyn ar eich gyrfaoedd proffesiynol ag agweddau cadarnhaol.

Mae gan y Gymdeithas grwp arbennig i ofalu am agweddau gwahanol o'r gwaith (Grwp Addysg, Grwp Statws, Grwp Adloniant ayyb). Cewch ddod yn aelod o'r grwpiau hyn yn syth, dim ond i chi nodi hynny ar y ffurflen ymaelodi.

Dylai arolygwyr grynhoi'r cryfderau a'r gwendidau a welir wrth arsylwi addysgu'r pynciau, gan amlygu'r agweddau pwysicaf y mae angen rhoi sylw iddynt.

Dylai ysgolion fod ag agweddau positif, dylent gytuno ar bolisi%au pynciau a gefnogir gan amcanion a nodau, ac fe ddylent weithredu trefniadau cwricwlaidd a threfniadol i gefnogi disgyblion ag AAA.

Yr ymchwil hwn yn ei agweddau academaidd ac ymarferol fydd sylfaen y cwrs diploma a gynigir yma.

Un o orchestion bywyd yn ei holl agweddau yw ei allu i gystadlu am le a chynhaliaeth.

Ar 15 Ionawr 1996 cyhoeddodd y Bwrdd ganlyniadau arolwg cynhwysfawr o agweddau'r cyhoedd tuag at yr iaith Gymraeg.

Fodd bynnag, mae angen i arolygwyr fod yn ymwybodol o gyfraniad agweddau eraill, megis cyd-wasanaethau a gweithgareddau trawsgwricwlaidd, a all fod o gymorth i hyrwyddo safonau da a datblygu dealltwriaeth ac ymwybyddiaeth disgyblion.

Mae hinsawdd o'r fath yn gymorth i hyrwyddo brwdfrydedd ar ran disgyblion i fanteisio ar bob cyfle y gall addysg Gymraeg ei gynnig drwy elwa'n llawn ar gyrsiau trwy gyfrwng y Gymraeg a phrofi agweddau amrywiol o'r diwylliant Cymraeg.

Dylai arolygwyr pwnc, felly, gyflwyno adroddiad ar agweddau ar themâu trawsgwricwlaidd a'r dimensiwn Cymreig a amlygir o fewn cynlluniau gwaith eu pwnc.

i'ch annog i ystyried yn ddyfnach rai agweddau ar ddysgu i fod yn gyfeiriadur i chwi pan ddechreuwch ddysgu eich hun

Athrawon Ni ellir cynnal na datblygu addysg Gymraeg heb gyflenwad digonol o athrawon sydd wedi eu cymhwyso'n briodol ar gyfer amrywiol agweddau o'r gwasanaeth.

Yn yr erthygl hon byddaf yn egluro rhai agweddau ar silia ac amrywiaethau ar y thema gyda golwg arbennig ar y grwp pwysig hwnnw o anifeiliaid y mor, Y Deufalfiaid.

Cyfuniad yw o ddeialog naturiol, ymson a llafarganu, sydd yn galluogi'r awdur i dynnu sylw yn barhaus at y ffordd y mae agweddau gwahanol ar fywyd ei gymeriad yn cyd-wau a chyd-daro.

A yw ethos yr ysgol yn hybu agweddau a pherthnasoedd positif rhwng disgyblion?

Cyfeiriodd sawl un at yr angen i annog pobl i ddefnyddio'r Gymraeg ar bob cyfle, gan gyfeirio at bwysigrwydd marchnata'r iaith er mwyn newid agweddau, magu hyder siaradwyr Cymraeg, neu wella delwedd yr iaith.

Gyda'r dull hwn byddwch yn rhoi marc i ardal am wahanol agweddau ar yr amgylchedd.

Byddwn yn ystyried ymhellach yn Adran 7 agweddau pobl tuag at ddefnyddio'r iaith, ac yn Adran 8 sefyllfa'r iaith yn y gymuned.

Cofnodir agweddau ar ddatblygiad y plentyn cyfan mewn proffil sylfaen a all fwydo mewn i Gofnod Cyrhaeddiad Cynradd lle nodir cyrhaeddiad y plentyn mewn perthynas â'r Cwricwlwm Cenedlaethol a'r Cwricwlwm Cyflawn.

Penodi James Griffiths yn Ysgrifennydd Gwladol cyntaf Cymru gyda sedd yn y 'cabinet'. 'Roedd y Swyddfa Gymreig newydd â gofal am dai, llywodraeth leol, trafnidiaeth ffyrdd a rhai agweddau ar gynllunio lleol.

Rhoddir blaenoriaeth i (i) agweddau rhieni a (ii) agweddau cyflogwyr.

Mae yna sawl cyfle iddyn nhw gael gwneud hwyl am ben yr hyn sy'n digwydd mewn ysgolion ac i ddychanu agweddau oedolion, eisteddfodau a phethau o'r t`ath.

Agweddau disgyblion uwchradd o gartrefi Saesneg eu hiaith tuag at y Gymraeg.

Ymddengys felly fod angen dylanwadu ar agweddau ac arferion pobl tuag at ddefnyddio'r iaith Gymraeg, er mwyn eu hannog i wneud y gorau o'r cyfleoedd sydd, neu a fydd, ar gael iddynt.

ii agweddau ymarferol a chymhwyso'r theori i sefyllfaoedd dysgu arbennig yr athrawon ar y cwrs.

Cyffyrddir yn ogystal a strategaethau dysgu gwahanol megis "hunan addysgu cynhaliol," trefnu nodiadau a'u symleiddio ar gyfer plant a phroblemau iaith sydd yn benodol i un pwnc; agweddau cyffredinol a welwyd wrth arsylwi mewn ysgolion sydd yn fwy eang eu hapel ac yn berthnasol i unrhyw athro.

Y mae PDAG yn gweithio er mwyn hybu addysg Gymraeg yn ei holl agweddau trwy gynghori'r system, gan gynnwys Yr Ysgrifennydd Gwladol a'i swyddogion, yngln â'r anghenion a'r blaenoriaethau.

Erbyn diwedd yr ugeinfed ganrif y mae agweddau eraill ar yr hyn a gyflawnodd y llywodraeth yna, yn enwedig y gwasanaeth iechyd a chymorth i amaethwyr, dan fygythiad.

Gellid, wrth gwrs, ymhelaethu llawer ar y syniad ac ar wahanol agweddau arno ym mywyd Israel; ond dal i drafod syniad diwinyddol am berthynas Duw ag Israel y byddid, heb ddod i'r afael â syniad yr Hen Destament am hanfod cenedl yn gyffredinol.

O ganlyniad, mae angen i arolygwyr ystyried yn ofalus y lle gorau yn yr adroddiad i ddatgan barn ynghylch agweddau ysgol- gyfan ar themâu trawsgwricwlaidd a'r dimensiwn Cymreig.

Yn sgîl cyhoeddi canlyniadau pôl piniwn ar agweddau tuag at y Gymraeg dewisodd yr Arglwydd Dafydd Ellis Thomas fynd ati unwaith eto i ymosod ar Gymdeithas yr Iaith a cheisio ei orau glas (hynny yw, Tôri blw) i danseilio ymdrechion mudiadau protest yng Nghymru yn gyffredinol.

Ond ceir rhai agweddau yn y dehongliad offeiriadol sy'n pwysleisio ambell wirionedd pwysig arall:

Mater o gefnu ar hen agweddau ac arferion a chofleidio rhai newydd ydyw.

Cawn edrych yn gyntaf ar rai agweddau at y Groegiaid a'u diwylliant a geir yn y cyfnod dan sylw.

Tystiodd y rhai a fynychodd y penwythnosau uchod iddynt fwynhau eu hunain yn fawr iawn a chael llawer o fudd wrth gymdeithasu yn y Gymraeg a dod yn gyfarwydd ag agweddau newydd ar y diwylliant Cymraeg.

yr holl agweddau y cyffyrddwyd a nhw yn ystod unedau

Os yw'n wir fod nofelau Daniel Owen yn tra rhagori ar waith y mwyafrif mewn amrywiol ffyrdd, fel y dangosodd lliaws o feirniaid erbyn hyn, mae'n rhesymol tybio na fyddai'r nofelydd o'r Wyddgrug yn fodlon ar atgynhyrchu na dulliau llenyddol nac agweddau cyfarwydd ei gyfnod.

Cynhyrchir agweddau, gwerthoedd ac arferion o fewn yr uwch-ffurfiant, ond er fod yr ideoleg hegemonaidd yn gweithredu i integreiddio pawb i mewn i'r system ddominyddol o werthoedd, gan gynhyrchu synnwyr cyffredin sy'n treiddio drwy'r system, eto saif rhai y tu allan i'w dylanwad.

Ochr yn ochr â'r agweddau cadarnhaol a adlewyrchir uchod, mae rhai o'r canlyniadau'n dangos fod sawl her yn dal i wynebu'r iaith.

Yn niffyg unrhyw sefydliad arall, fe fynegodd y genedl ei hun trwy'r sumbol hwn, - trwy gapel oedd yn ymgorffori agweddau cymdeithasol, pensaerniol, cerddorol, addysgol, a llenyddol bywyd.

Er hynny, buan mae'r drymiau a'r gitars yn tarfu, gan gyfleu'r gwahaniaeth rhwng yr ochr angylaidd a'r agweddau mwy sinistr sydd i fywyd.

Ond os yw rhai yn brin o ffydd economaidd, nid ydynt yn ddall i rai o agweddau sylfaenol yr economi Prydeinig yn ystod y blynyddoedd er y rhyfel, ac yn enwedig yn y saithdegau.

Ei amcan yw hybu'r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru yn ei holl agweddau a chyd-gysylltu buddiannau awduron, cyhoeddwyr, llyfrwerthwyr a llyfrgelloedd, ac hefyd i gynorthwyo a chefnogi awduron.

Ac y mae agweddau arni yn cael eu mynegi o hyd, bedair canrif ar ddeg yn ddiweddarach, yn epig faith enbyd Bobi Jones.

Awgrymir yma ymchwil ddosbarth ar raddfa fechan trwy dreialu agweddau ar y broses ysgrifennu yn yr ystafell ddosbarth cyn dod yn ol fel adran i arfarnu ac addasu'r hyn a dreialwyd.

Mae'r atebion i'r cwestiynau hyn yn weddol gyflawn erbyn hynd ond yn yr erthygl hon nid oes amser i ymdrin ond a rhai agweddau arnynt.

Un o'r prif agweddau y dylid ei hystyried yn ddwys yw sut y gellid dylanwadu ar y sefyllfa sosio-economaidd leol drwy weithdrefnau cynllunio.

Roedd yn ofynnol hefyd i fynychu darlithoedd ar agweddau eraill o'r corff; tebyg i sut mae'r corff yn gweithio; sut mae'r bwyd yn cael ei dreulio a sut mae'r holl aelodau yn cadw'r corff yn fyw.

Mae'n rhaid, felly, feithrin agweddau cadarnhaol ymysg cyrff a phroffesiynau ledled Cymru a thu hwnt o ran hybu defnydd cynyddol o'r iaith.

Mae gan ddarlledu cyfrwng Cymraeg a di-Gymraeg botensial enfawr i effeithio ar agweddau a phatrwm defnyddio'r iaith Gymraeg gan y cyhoedd.

Yr oedd hefyd yn hoff o arbrofi gydag agweddau technegol ei grefft.

Yr oedd diddordeb yn yr Oesoedd Canol wedi ei adnewyddu ac wedi lledaenu, ac yr oedd agweddau anghyfarwydd yr Oesoedd hynny'n tynnu mwy a mwy o sylw.

'Ni bu neb chwerwach na mi yn y gorffennol,' ebe Gruffydd, 'yn condemnio rhai agweddau ar bolisi'r Ymerodraeth Brydeinig, ac ni ddymunwn dynnu sillaf yn ôl o'r hyn a ddywedais.

Yn ogystal, ceir nifer o ffeithiau diddorol yn ymwneud â gwahanol agweddau o'r stori - er enghraifft hanes y crwban môr a gwybodaeth am longau fferi.

Canolbwyntir yn yr ysgrif hon, hyd y gellir, ar gyfnod byr William Morgan yn yr esgobaeth honno, ond yn gyntaf mae'n rhaid trafod rhai agweddau ar ei yrfa yn y blynyddoedd cyn hynny.

Yr elfen Loywi Iaith trwy gynhyrchu deunyddiau byrion ar gyfer dysgu, eu cywiro eu hunain a chynnig rhesymau dros eu cywiriadau; arddywediadau; profion byrion aml ar agweddau ar gywirdeb; llunio cyfarwyddiadau i ddisgyblion ar bwyntiau gramadegol a.y.y.b.

Mae Layard, fel Jung, yn pwysleisio agweddau deublyg, amwys pethau a phobl a chreaduriaid, yn gweld y ddrysien ddeuben a dyfodd ar fedd mam fiolegol Culhwch, Goleuddydd, fel arwydd o'r hyn yr oedd yn rhaid iddo ei wynebu ac ymgodymu ag ef wrth gychwyn ar ei bererindod at oedoliaeth.

Caf gyfle eto i gyfeirio at rai o'r prosiectau arbennig sydd gennym ar y gweill yng Nghwm Gwendraeth sydd yn ceisio meithrin agweddau cadarnhaol tuag at yr iaith ar ddiwedd y cyflwyniad hwn.

Ond os ydym yn anelu tuag at Gymru sy'n gynyddol ddwyieithog dylid ceisio meithrin agweddau cadarnhaol tuag at ddwyieithrwydd drwy sicrhau fod pob plentyn sy'n derbyn addysg feithrin yn cael blas o'r Gymraeg fel rhan o brofiad addysgol cynnar.

Nodwyd yr amrywiol agweddau ar eu gwaith [Gweler Ymateb yr AALl].