Dan olau canhwyllau cynnes cyflwynwyd carolau mewn Almaeneg a Ffrangeg.

Mwy poblogaidd eto oedd rhai o'r cyfieithiadau o'r Beibl a wnaed i ieithoedd brodorol yn y cyfnod hwn, yn enwedig y rheiny oedd ar gael yn Almaeneg ac Eidaleg.

Un o Bort Talbot oedd ef ac ar ol gweithio yn y diwydiant dur aeth i Goleg Harlech ac yna i Goleg y Brifysgol, Bangor, lle graddiodd gydag anrhydedd yn y dosbarth cyntaf mewn Almaeneg a chael gradd ychwanegol ag anrhydedd uchel mewn athroniaeth.

Anodd ar derfyn defod oedd peidio gollwng deigryn wrth glywed llu mewn eglwys yn Ffrainc yn canu Dawel Nos mewn Almaeneg.

Chwarddodd un o'r milwyr yn iach a gwaeddodd rywbeth mewn Almaeneg.

Y mae'r bobl sy'n siarad yr ieithoedd "imperialaidd", fel y gelwir hwy, - Rwseg, Almaeneg, Ffrangeg, Sbaeneg a Saesneg - yn debyg iawn i'w gilydd yn eu hymagwedd at ieithoedd lleiafrifol.

Nid oedd Coverdale yn hyddysg yn yr ieithoedd gwreiddiol, ac y mae ei fersiwn yn seiliedig ar fersiynau Lladin Pagninus ac Erasmus, ar fersiwn Almaeneg Luther ac ar fersiwn Saesneg Tyndale.

Gwefroedd gweld pobl ifanc o Japan, China, De Affrica, gwledydd Ewrop, ac amryw wlad arall yn cyd- ganu mewn Lladin, Cymraeg, Saesneg, iaith Sweden, Swahili, ac Almaeneg.

Cyfansoddwyd canu tebyg yn yr Almaeneg ar wefusau'r cerddorion serch neu'r Minnesanger.

Aeth ymlaen i'r Brifysgol ym Mangor i astudio mathemateg ac er i'w ddiddordeb afieithus mewn ieithoedd barhau (gall ddarllen Ffrangeg, Almaeneg, Eidaleg a Rwseg) ym maes mathemateg y gwnaeth ei fywoliaeth.

Dosbarthu holiaduron trwy'r post a wnaeth Wenker ar gyfer ei waith ar dofodieithoedd Almaeneg, dull y mae iddo lawer o anfanteision, ond ar gyfer Ffrangeg, tua'r un cyfnod, gweithiau Gillieron trwy anfon cyd- lafurwyr at y siaradwyr a chofnodio'r deunydd wyneb yn wyneb.

mae Gal yn son am y siaradwyr/-wragedd Hwngaraidd sy'n 'dewis' siarad Almaeneg am eu bod eisiau 'statws a bri', ond nid yw'n cysylltu'r anghyfartaledd rhwng y ddwy iaith i leoliad grym o fewn y strwythur cymdeithasol ehangach).

Daeth Ysbrydegaeth, er enghraifft, yn faes i'w ystyried o ddifrif; y mae cyfarfodydd se/ ance mewn bri; sonnir yn aml am poltergeist (gair Almaeneg yn golygu 'ysbryd swnllyd'); cynhelir gwasanaethau yn eglwysi'r Ysbrydegwyr; a cheir galw cyson am wasanaeth gwþr megis Y Parch.

Yno roedd traddodiad biwrocrataidd cryf o blaid yr Almaeneg, iaith y brifddinas, trafnidiaeth a masnach.

Yn yr amgylchiadau nid syn yw clywed fod Daniel Owen wedi dechrau colli ei gwsg yn ceisio barddoni er mwyn cipio'r llawryf mewn gwahanol gystadlaethau: Nid oes edefyn cyson o ddylanwad a dynwarediad clasurol yn rhedeg trwy leynyddiaeth Gymraeg, o'r math sydd yn hawdd ei ganfod mewn llenyddiaethau eraill megis y Saesneg, y Ffrangeg neu'r Almaeneg.

Ac yntau'n gyfreithiwr gyda gwybodaeth eang o'r Almaeneg holais yr Athro Dafydd Jenkins am gyfieithiad a bu yntau yn ymgynghori ag eraill.

Uniaith Almaeneg - iaith y visitors - oedd y rhybudd llefrith-ar-werth yn ymyl hafoty Funtauna, ond y bwlch ydyw'r ffin rhwng tai pren Davos a thai carreg yr Engadin, rhwng Almaeneg unigryw y Walseriaid a'r ffurf ar Reto-romaneg a elwir mor briodol yn Lladin.

Os oeddynt yn ymfalchio yn eu cenedl a'u gwreiddiau gwerinol, meddai, yr oeddynt yn siarad Hwngarian, ond yr oedd y rhai oedd eisiau statws a bri yn y gymdeithas yn dewis siarad Almaeneg.

Ymatebai'n blwmp "Rwyf wedi ffaelu'n deg ag Almaeneg".

Mae angen mawr am nid yn unig ysgolion Cymraeg (a phob lwc iddynt) ond ysgolion Ffrangeg, Almaeneg, a.y.b.

Bwriedir cynhyrchu fersiynau Ffrangeg, Almaeneg a Sbaeneg yn ogystal a'r Gymraeg (gweler cais IMT.Ff)

Cynyddodd rhif ysgolion uwchradd Tsiec yn gyson, gan fynd yn fwy na rhif y rhai Almaeneg cyn diwedd y ganrif.