A nodiwyd pen yn ddwys wrth gofio am ymdrech a gweledigaeth, am ddygnwch a dyfalbarhad.

"MAE'N senario drist ac erchyll ac mae'r digalondid yn gallu arwain at chwilio am gysur mewn potel neu bot gliw.

Ac am gymoedd diwydiannol de Cymru mae'n dweud: 'But industrialism is the destroyer of all nationhood, reducing men to hands and community to mass.

"Rydw i wrth fy modd yn gwrando ar stori." "Mi wyddost am y rhostir anial sydd yna y tu allan i bentref Plouvineg ac am y meini hirion anferth sydd yno?" meddai'r ych.

"Os y dyn sy'n gorffen y berthynas, byddai'n rhwbio halen yn y briw i ofyn am y fodrwy yn ôl," meddir.

"Roedd fy nhad yn golier ac mi fu+m i yn gweithio fel Bevin Boy am dair blynedd cyn mynd i'r Coleg Normal ym Mangor.

"Antidote ydi'r gair, was i," ebr efô, wedi inni fod am dipyn yn trafod posibilrwydd yr awgrymiad.

`Gyda phleser,' ebe Harri, `ond i chwi fod yn gyfrifol i mi am ganpunt os digwyddiff rhwbeth iddo.' `Dim peryg,' ebe'r Yswain, ac ychwanegodd, `ond tyrd dy hun efo ni, mi fydd yn dda gen i dy weld yn y cwmni.' Diolchodd Harri iddo, a theimlai yn hynod o hapus fod ei feistr tir wedi ei wahodd i ymuno â'r boneddigion oedd yn myned ar ôl y cŵn ddydd Llun, ac ni wnaeth efe ddim arall bron hyd y dydd penodedig ond ei daclu ei hun a'i geffyl ar gyfer yr amgylchiad.

(ch)Ceisiadau Newydd Rhoddodd y Pwyllgor ystyriaeth i'r ceisiadau canlynol i ddatblygu:- PENDERFYNWYD (ii) Awdurdodi'r Prif Swyddog Cynllunio i benderfynu'r ceisiadau canlynol fel a nodir gyda'r amodau priodol:- Cynghorydd IW Jones am gael cofnodi nad oedd yn dymuno cymryd rhan yn y drafodaeth).

A bu cymaint o alw am leoedd yn yr Ysgol Santas Clôs yn Llundain y maen nhw wedi bod yn troi pobl i ffwrdd yn dilyn blynyddoedd digon tawel cyn hyn.

"Sut mae Owen?" "Reid dda; mi ges lythyr y bore yma, yn licio i le'n iawn." "Da iawn bod rhywun yn hapus." "Ond cofiwch, 'dydi i gyflog yntau ddim hanner digon, a chysidro'r gost sy wedi bod efo fo." "Nag ydi, mae'n siŵr." "Mae o'n talu chweugian yn yr wsnos am lodging ac yn prynu i fwyd i hun." "Gwared y gwirion!" "Ydi, a mae'r criadur bach yn tri%o anfon rhyw 'chydig adre bob mis." "Chwarae teg iddo fo.

Ac i lenwi'r ceudod, beth am arddangos anrheg Modryb Matilda, sef 'sgathriad wedi'i fframio i ddathlu agoriad swyddogol Twnnel Conwy.

A 'does arna i ddim eisio bod yn rhy hy - ond gan ein bod ni wrthi hi, beth am y flwyddyn wedyn?' Tri chyhoeddiad ymlaen !

Clywsom jôcs gwirioneddol ddoniol am ei yrfa yn Llanrwst yn y stôr ac fel saer - 'roedd o'n fwrddrwg go iawn!'

"Am be' goblyn 'dach chi'n siarad, deudwch?"

Ac ~n yr ymdrech, mae'r stori yn trosgynnu ei hun i dir myth; yn troi'n ddeunydd tebycach i'r chwedlau oesol mawr am y wledd yng Ngwales, Brân ar Ynys y Merched, Cyrch Arthur i Gaer Siddi neu Beredur i'r Castell Grisial.

"Beth bynnag am gymhelliant, beth bynnag am fwriad, elli di ddim osgoi'r ffaith fod hyn oll yn newid ein sefyllfa ni."

`Norman Croucher, i dderbyn medal am roi cymaint o wasanaeth i fynydda!' Ni fedrai'r gynulleidfa yn Neuadd y Dref Kensington gredu'r fath beth.

Ac mi fasa'n o ddrwg ar aml un ohonom ni oni bai am y rheiny.

"Roedd Llygoden Fach y Wlad yn methu â chysgu am ei bod hi mor gyffrous.

Ac fe alla i roi disgrifiad da ohono i'r heddlu hefyd.' Erbyn i Debbie fynd yn ôl i'r ysgol nid am ei rhedeg yn unig yr oedd hi'n enwog.

A doedd y ddynes sy'n llnau'r lle ddim yn cofio'i gweld hi, chwaith." Bu tawelwch rhyngddyn nhw am eiliad cyn i Mam siarad eto.

(Mae'r un peth yn wir am y dyfalu a fu ynghylch agwedd Gwen at John Phillips, y pregethwr a fu'n gyfrwng ei hargyhoeddi.

"Wyt ti wedi clywed honno am y ras rhwng y crwban a'r ysgyfarnog?" "Do, siŵr," meddai un arall o'r plant/ "Clywais i honno pan oeddwn i'n ddim o beth." "Debyg iawn, debyg iawn - a beth mae'r stori fach honno wedi ei ddweud wrthyt ti?" "Mae hi'n bwysig dal ati," meddai un o'r merched.

a ydych am ddweud wrthynt eu bod i fynnu cael gan y gelyn y mesur iawn o gyfiawnder i'w gwlad, a bod cael mymryn yn rhagor na hynny yn eu gwneud, o fod yn weinidogion cyfiawnder, yn weithredwyr gormes a chamwri ?...

Ac y mae Gwasg Carreg Gwalch nid yn unig yn haeddu ei chanmol am ymgymryd a'r dasg enfawr hon ond hefyd am sicrhau fod y gwahanol gyfrolau yn cael eu cyhoeddi o fewn amser rhesymol i'w gilydd.

a) bod angen cyfle i athrawon feddwl am eu gwaith ac adfyfyrio.

(Gwell egluro mai yn ystod yr eiliadau brau hynny y torrwyd y garw rhyngddynt.) Bu'r pryd bwyd yn eitem ddigon diflas ac roedd amryw resymau am hynny.

Ac mae hynny'n siŵr o fod yn wir, ac yntau wedi bod yn cadw garej yn Llanystumdwy, ger Cricieth, am flynyddoedd yn ystod y pumdegau a'r chwedegau cynnar.

A blwyddyn yn ôl trefnwyd diwrnod yn y Ganolfan Gynadledda yn Llandudno iddyn nhw gael manylion am y cynllun.

Abertawe a Wrecsam fydd yn cystadlu am y Cwpan Cenedlaethol y tymor hwn, ar ôl i'r ddau ennill eu gemau rownd gyn-derfynol yn eitha cyffyrddus neithiwr.

A beth am Occitaniaid Ffrainc neu Sardiaid a Friuliaid yr Eidal, a siaradai dafodieithoedd (i'w cyfoeswyr) sydd bellach yn cael eu cydnabod yn ieithoedd annibynnol?

A phan ddirywiodd ei iechyd, roedd bron yn gymaint o boen, hyd yn oed i'r 'nhw', â brad y siopwr o Brifweinidog a werthodd ryddid Tsecoslofacia am ddarn o bapur diwerth.

A does yna neb yn codi bwganod am fygs mileniwm.

Ac ail-ddatganwyd egwyddorion sylfaenol Cymdeithas yr Iaith mewn cynnig gan Angharad Tomos a Dafydd Morgan Lewis, sef bod Cymdeithas yr Iaith yn fudiad sosialaidd, ei bod yn fudiad di-drais sy'n credu mewn heddychiaeth ymosodol ac yn cymryd cyfrifoldeb am ei weithredoedd.

"O'n i'n gobeithio y basa'r sgerbwd wedi sefyll am ddyddia' ond mi hitiodd hen siel Almaenig o yn ei gefn a'i chwalu."

"Dos di yn syth i nôl Cymro, ac i ddweud yr hanes am Dad wrth Mr Bassett, Idris," meddai Cadi, "ac fe aiff Deio a minnau i'r tŷ i gynnau tân ac i hwylio swper." "O'r gore," meddai Idris, ac i ffwrdd ag ef.

A phan glywodd Rondol fod Pitar Wilias yn gwneud montibag ohono ar lwyfannau'r wlad, y cyfle cyntaf a gafodd fe ddwedodd wrtho, 'Weli di Pitar - ma'n nhw'n dweud wrtha i dy fod yn cymryd fy enw'n ofer am fy mod yn cymryd ambell i lasiad o gwrw, ac na fyddi byth yn son am dy ffrindia sy'n llyncu wisgi.

A deigryn bach yn llygaid sawl ur wrth weld yr hen foi yn diflannu i lawr Twnel Conwy am yr olaf dro...

Ac yna roedd y cwch cyflym wedi troi ac yn anelu fel mellten am yr agoriad cul i'r mor mawr.

"Tydi'r crysa ma i gyd yn edrach ru'n fath am ugain munud wedi wyth y bora%.

Ac felly, wrth gwrs, y bu, er dadrithiad i'r casglwyr enwau ac er siomedigaeth i ffermwyr Llŷn oedd wedi meddwl am gael gwneud eu ffortiwn wrth werthu tatws i'r Gwersyll.

A phan welsant fi yn dyfod atynt, ac yn gwybod fy mod yn ddirwestwr, daeth un ohonynt o'r tu ôl i mi ac ymaflodd am fy nghanol a gwasgodd fy mreichiau, a chymerodd un araU hanner peint o gwrw, gan feddwl ei dywaUt i fy ngenau, er fy ngwaethaf, gwasgais innau fy nannedd mor dynn ag y medrwn, nes y methasant yn eu hamcan."

`Ci Ivan.' `Beth mae e'n ei wneud yn y fan hon?' `Ni fuasai'n gadael Ivan ond am un rheswm - i nôl cymorth.

A dyma nhw - gweddillion un o'r byddinoedd ag yr ydym wedi bod am y pedair blynedd ddiweddaf yn siarad yn eu cylch - yn dilyn eu camrau o fan i fan, brwydr ar ôl brwydr - dyma hi!

Ac nid oedd llawer o ball ar eu hawch am dir.

Ac ar ôl ei brofiadau yn yr ogof, doedd Geraint ddim am fod mewn unlle caeedig am hir iawn.

Ac er ei chasineb at waith papur, yn union fel y disgrifiasai Watcyn Lloyd hi, 'roedd wedi bod wrthi am dridiau cyfan bythefnos ynghynt yn gwneud dim ond cynorthwyo Sioned i ymgynefino â'r busnes a chael trefn ar y cyfrifon.

(a) Adroddiad y Prif Weithredwr mai un o amodau sefydlu'r uned oedd trosglwyddo'r cyfrifoldeb am y storfa o'r Adran Dechnegol i'r Uned Gwasanaethau Uniongyrchol.

"Ble'r aeth eira llynedd?" fydd Mam yn ei ddweud pan fydd y gacen siocled wedi diflannu i gyd a neb yn gwybod i ble!' 'Ie,' torrodd Delwyn ar fy nhraws a "Caws o fola ci% fydd hi'n ei ddweud pan ofynna i iddi am arian i brynu hufen iâ, ac addo'i thalu'n ôl yr wythnos wedyn.'

Achos mae'n ymddangos nid yn unig na fydd Bebb ei hun ddim yn chwarae am gryn amser ond bod pryder ar un adeg y byddai'n colli ei olwg oherwydd yr ergyd a gafodd.

"Ddim hyd yma, neu fuaswn i byth wedi mentro ailadrodd yr holl stori wrthych chi heno." "'Rydym yn ffodus ein bod ni wedi gofalu am gaban," meddai fy ngwraig wrth i'r llong symud oddi wrth y cei yn Dover am un o'r gloch y bore.

Ac o safbwynt llenyddol, gallai fynegi ei hunan mewn cwpledi a phenillion nodedig am eu cryfder, eu heneiniad a'u prydferthwch.

A fi sydd wedi ei ddal!' Un cyndyn oedd y swyddog i gydnabod ei feiau fo'i hun, byddai'n well ganddo gydnabod beiau pobol eraill a'u harestio nhw am hynny.

A siarad yn bersonol am funud bach, mae'n rhaid i mi gyfaddef, er enghraifft, na fedraf gael fawr o hwyl ar vers libre Gymraeg.

100,000 o lowyr Cymru yn mynd ar streic am 20 diwrnod i gadw'r gwahaniaeth cyflog rhwng gweithwyr crefft a'r di-grefft.

A phan weithredai ar gomisiynau, fel y rhai a oedd yn gyfrifol am lunio ymatebion i ddatganiadau Cyngor Eglwysi'r Byd, yr oedd ei wybodaeth ddiwinyddol o werth amhrisiadwy.

A ffermwyr a brynodd y mulod am bris teg, canys wele, yr oedd y mulod yn gryf a chyhyrog.

Ac er mwyn y bachgen a'i peintiodd o y gofynnais ichi sgwennu erthygl am yr arddangosfa i'r Gwyliwr.

A beth am Ysgol Gynradd Gwaelod-y-garth?

"Am faint yr ydach chi'n aros yn Llangolwyn?"

Ac yr oedd yn siarad am Gymru yn ogystal â Lloegr.

Ac ar ôl bwydo'r gwningen, penderfynodd ei bod yn amser mynd â'r cŵn am dro cyn mynd i'w wely.

A pheidiwch, da chi, â dechrau sôn am hawliau.

A beth am rai ffeithiau moel?

'A rhyw ddiwrnod, mi rydw i am fynd i fyny i'r wyneb i weld popeth drosof fy hun.'

(Y miwsig yn ergydio drwy'r pared.) Mewn gwirionedd, y rheswm rw'i'n cadw'r lle'n daclus ydi am fod fy ffrind gore fi, Sara, hefyd yn hoffi pethe'n daclus.

Ac y mae Haman yr ysbi%wr yn ymateb fel yr oedd Lingen wedi dweud am '...' y Cymro uniaith (t.

"Mi wyddost am dy nain.

ac mae'n bosibl mai rhagweld dyfodol ansicr yn Awstralia fu'n rhannol gyfrifol am farwolaeth Twm Polion.

(Ac oddi ar imi ddychwelyd i Gymru, mae'r freuddwyd honno am Macdonalds Moscow wedi ei gwireddu, wrth gwrs.) Cyn imi Fynd i Foscow feddyliais i erioed y medrwn i newynu a sychedu am gynnyrch bas y gymdeithas gyfalafol.

"Hitiwch befo, fe gawn ni fynd at yr afon fory." "Ac am bicnic ar y mynydd," galwodd Eira.

Ac roedd hi am iddo lwyddo.

Addas yw gofid Enid fel y buasai i ferch am ei chariad mewn twrnameint uchelwrol.

A phwyso ar ei gilydd fyddai llawer o'r tai yno, am fod yr hen weithfeydd glo wedi tanseilio cynifer o adeiladau.

A dyna ni wedi sôn am Colin Stephens: onid llawenydd pur yw i ddyn weld maswr yn rhedeg fel y gwnâi hwn brynhawn Sadwrn?

'A thristwch mawr a ddaliodd hi ynddi am hynny'.

A ph'run bynnag, mae Preis wedi cyfaddef ei fod wedi cael cadwyn gwerth pum cant o bunnau ganddynt am eu helpu.

A daeth cyfle yn awr i wraig y tŷ fod mewn gwaith arall, rhan amser neu lawn amser, a gall fforddio talu i arall ofalu am ei phlant.

* Gofalwch fod athrawon sy'n ymwneud ag addysg gyrfaoedd wedi eu briffio'n llawn am eich lleoliad

Ac yntau'n dod o'r Rhondda ac wedi bod yn athro yn Ysgol Rhydfelen am flynyddoedd, roedd John Owen eisio wynebu'r cwestiwn o agwedd y bobol ifanc at yr iaith.

A doedd e ddim yn poeni rhyw lawer am ferched chwaith.

Ac mae'r wyau toredig a pherfedd ceiliogod yn siarad rhwng y meini ac o dan y cromlechi am genedlaethau diflanedig sydd yno o hyd yn llygaid ac yn llafar y Casiaid.

Ac yn wir i chi, fel yr oedd cloc yr eglwys yn taro deuddeg, i lawr â'r mul, a diniwedirwydd a chredo'r plant mewn grym ewyllys da wedi ei atgyfnerthu a'i gadw, wel am flwyddyn arall o leiaf.

A dyna'r olwg olaf a welwyd arni.Diflannodd, ysywaeth,am byth.

Ac wrth feddwl am hynny, mae o'n beth rhyfedd, yn 'tydi, fel mae ambell un yn newid pan ddaw o i mewn i'r capel?

A phrun bynnag, meddai, petai o'n dechrau poeni am bob tþ gwag roedd o'n ymweld â nhw byddai ar ei ben yn y seilam.

(Y mae'n cymryd arno beidio a son am yr holl rinweddau hyn er mwyn cael mynd ymlaen i son am rinwedd bwysicach fyth, fel y ceir gweld maes o law).

"Ydach chi wedi cael ripôrt am rywun wedi dþad tros y clawdd o'r lle mawr yna heddiw?" medda fo fel'na.

Ac eithrio Ysgol Gyfun Rhydfelen, Pontypridd, a fu'n gyfrifol am gydweithio ar raglen beilot gyda Bethan ar gyfer y gyfres, mae'r ysgolion sydd wedi eu gwahodd i ymddangos yn y gyfres yn rhai nad ydynt fel arfer yn cael sylw gan y Cyfryngau, yn ol Bethan.

A chlywed am yr hwch a'i pherchennog wnaeth o, ar y cynta', yn hytrach na'u gweld nhw, ac o ganlyniad, bu'n rhaid i'r ddau duthio ar ôl y bus am gryn hanner canllath neu well cyn cael mynediad iddo.) Gwaith digon dyrys oedd cael hwch i ddal bus o dan amgylchiadau cyffredin ond pan oedd honno â'i hanner ôl wedi'i glymu mewn bag peilliad roedd y gorchwyl yn anos fyth.

Ac mi es yn ôl i'r ochr, rhwng y ceir, a throi i far cyfagos am beint.

Ac mae'r un peth yn wir hyd yn oed am rai o'r Rwsiaid mwyaf diwylliedig.

(Fe glywsoch efallai am y cyfrifiadur newydd, anferth ei allu, a adeiladwyd yn yr Amerig.

"Mi weles i e'n mynd drwy'r clos pan o'wn i'n dod allan o'r tylcie moch, a sgidie tŷ am ei draed e a'i got ar agor yn hedfan

ac, fel mater o ffaith, os cyfaddefir bod rhyfel amddiffynnol yn gyfreithlon yna fe ganiateir popeth, oblegid onid yw'n ofnadwy o beth fod pedwar ar bymtheg allan o ugain o'r rhyfeloedd mwyaf erchyll sydd wedi gorlifo'r ddaear â gwaed wedi cael eu hymladd i'r pwrpas hwnnw, neu o leiaf fel esgus am hynny ?

Ac o dro i dro, bydd yn rhaid rhoi cerydd i ohebydd swrth am fod yn hwyrfrydig i anfon stori oedd yn tarddu yn union ar garreg ei ddrws.

"Samon ydi'n henw ni ar Roberts," meddai, "am ei fod o'n dwad o Nant Bach, lle da am samons." Roedd rhywbeth yn nhôn ei lais yn dweud wrthyf na theimlai'n garedig at yr athro, a soniais am y gurfa a gawsai'r bore hwnnw.

"Mi ddois i'n gynnar, a wyddwn i ddim yn iawn lle i fynd, ond 'roeddwn i wedi arfer dwad i fan 'ma at Gwyn Gallwn deimlo rhyw ias yn cerdded y ddau wrth i mi sôn am y marw.

Ac y mae'n debyg mai felly y buasai wedi parhau onibai am Ynot Bennaeth.