Y mae gennym lawer iawn o bethau i edifarhau amdanynt ymhlith y pethau a wnaethom llynedd.

Y mae'r sylwadau a wnaf i gyd oddi ar a welais ac a ddysgais gan y ddau saer coed y soniais amdanynt.

Anaml iawn y byddai gwragedd yn ysgrifennu amdanynt eu hunain.

Roedd y nwyddau ar gael yn ol y galw ond doedd dim sicrwydd pa bryd y telid amdanynt, os o gwbl.

Bu ef mewn amryw longau, rhai yn llwglyd, fel yr ydym wedi clywed sôn amdanynt, ac eraill â bwyd da a dywaid fod pob un o longau rhyw gwmni yn cael enw da am fwyd.

Fel yr esgynna Sam i blith y cymylau a'r sêr yng nghwch y ferch ddi-enw, ddi-sylwedd a ninnau gyda hwy, y mae'r bro%ydd cartrefol beunyddiol, ein priod ardaloedd hysbys yn pellhau a lleihau otanom yn y dyfnder ac fe ddaw moment pan anghofiwn amdanynt yn

Clymodd ei braich am ei fraich o a'i arwain i'r stafell fwyta lle roedd Elsbeth ac Eurwyn yn aros amdanynt.

O ran adnoddau dysgu cyfrwng Cymraeg, gan na ellir ar y cyfan ddiwallu'r angen cyson amdanynt yn fasnachol, dylid parhau i ystyried y galw a chydweithio er mwyn ei ddiwallu.

Ni raid i mi ofyn pryd ddiwethaf y gwelsoch chi blant deuddeg oed yn codi cyn y wawr i wisgo amdanynt yn y tywyllwch er mwyn mynd i weithio poncen chwarel, achos drwy drugaredd ni welsoch hynny erioed.

Chwiliwch amdanynt cyn iddynt gael blaen arnoch.

"Mae'r bobol yn y lle hwn yn dioddef newyn difrifol," ysgrifennodd William Booth amdanynt un tro.

A pha un bynnag, roedd ganddo reitiach pethau i feddwl amdanynt.

Os teimlodd haneswyr llên Cymru'r rheidrwydd i gydnabod, er yn betrus, ddylanwad y Trwbadwriaid ar y Rhieingerddi, mae'n siŵr y buasai haneswyr llên y Trwbadwriaid eu hunain yn barod i hawlio dylanwad y llên honno arnynt, petasent yn gwybod amdanynt hwy, oblegid un o ryfeddodau'r canu Trwbadwraidd ydyw belled y cyrhaeddodd ei ddylanwad a chyflymed.

GWERTHUSO: Tuedda buddiannau adennill tir i or-bwyso'n erbyn y costau, yn amodol ar gorffori materion yr amgylchedd yn ystod y cyfnod o ddylunio a chynllunio, yn hytrach na meddwl amdanynt fel elfen atodol i'w chyplysu ar y diwedd, ac yn amodol hefyd ar werthuso effaith yr holl waith arfaethedig ar yr amgylchedd, a phwyso honno'n erbyn y defnydd terfynol arfaethedig cyn cychwyn, neu hyd yn oed gynllunio, unrhyw waith.

Nid yn unig gallwch ddarllen amdanynt ar eu safle ond hefyd gallwch archebu eu cryno ddisgiau yn rhatach.

Gellid gweld bod yna gysylltiad rhwng diffygion yr awyrgylch moesol a'r diffygion yn yr amgylchedd materol, a rhwng y rheini a'r gwasgu a oedd ar addysg i wneud iawn amdanynt, dyna arwain at un o'r themâu pwysicaf yn yr Adroddiadau.

Dyma'r colegau yr ydym yn son amdanynt felly.

Gosodai'r academegwyr y gwirioneddau yr oeddynt yn dadlau amdanynt y tu allan i brofiad y galon, ym maes syniadau haniaethol, gan brofi i Hughes eu bod ar gyfeiliorn.

Deuent iddi ar fflach, meddai, heb orfod chwilio'n fwriadol amdanynt.

Y mae'n ddiamau mai yn nhemlau Angkor y claddwyd eu gweddillion ac y cedwid y cof amdanynt hwy ac am ogoniant eu cyfnod.

Yr oeddwn innau'n adnabod llawer o awduron llyfr fy mam, ond yn awr, yng ngoleuni cofio amdanynt, yr wyf yn medru gwerthfawrogi llyfr mor gyfoethog ydyw, ac mor gyfoethog oedd fy mam pan oedd hi'n gwneud y detholiad.

dros y copaon i Nant Peris lle roedd un o hogia' Clwb Mynydd Dyffryn Ogwen yn disgwyl amdanynt efo diod poeth.

Y mae eraill na soniais amdanynt mewn cysylltiad â'r llyfrgell hyd yma, y dylwn gyfeirio'n arbennig atynyt.

'Roedd y gŵyn yn ymwneud â methiant y Cyngor i baratoi cyfieithiad o rai o'r dogfennau perthnasol y gofynnodd yr achwynydd amdanynt yn ogystal â honiad bod aelod o'r Cyngor wedi torri'r côd ymddygiad wrth ymdrin â'r cais cynllunio.

Cyn gadael oes ddymunol y pumdegau a'r chwedegau rhaid crybwyll tri phwynt digon syml (y brychau y soniwyd amdanynt uchod).

Clywais mam a nhad yn sôn llawer amdanynt.

Yn wir, ni chai gyfle i ddweud fawr o ddim ac eithrio ambell 'Bobl bach!' neu 'Brensiach annwyl!' Roedd hi'n methu'n glir a dod dros y ffaith fod yr holl bethau hyn wedi digwydd a hithau'n gwybod dim amdanynt.

Gallwn feddwl amdanynt fel mynyddoedd rhew yn yr awyr.

Credai Dr Tom yn bendant iawn ei fod wedi prynu'r casgliadau hyn a sicrhau'r coleg ym Mangor, ond y ffaith amdani yw na newidiodd Ward Williams mo'r siec amdanynt.

Mae'r grwp yn anelu at wasgaru'r wybodaeth amdanynt yn lleol, yn genedlaethol a thramor yn gyson.

Cafodd almanaciau a cherddi ar goel gan John Jones yr argraffydd yn Llanrwst, ond ni fethodd â thalu amdanynt wedi hynny.

Diolch i Dduw amdanynt.

O'r rhain y daeth hadau'r blodau gwylltion y mac'r goedwig erbyn hyn yn enwog amdanynt.

Gall y gwybodus ddilyn lli'r atgof amdanynt, am eu gwragedd a'u plant, am het newydd a brynwyd yn y fan a'r fan, am ymbarel a adawyd ar ôl yn y lle a'r lle.

Faint o wahanol ffyrdd o ddefnyddio afonydd y gellwch chi feddwl amdanynt?

Dywed mai o'r Alban yr oedd ef wedi cyrraedd Rhydychen ac mai pobl yr Alban a oedd wedi gofalu amdano; oni bai amdanynt hwy, mi fuasai wedi bod fel 'brân gloff ar yr adlodd oblegid 'nid oedd y Cymry wedi arfer ymgyfarfod, ac ychydig iawn o drafferth oedd neb yn gymeryd i ddangos mai Cymro oedd' Y gwir yw, petasai OM wedi mynd o Aberystwyth yn syth i Rydychen yn hytrach na via Glasgow, mi fuasai wedi bod ymhlith cyd Gymry o'r dechrau cyntaf, ac odid na fuasai wedi clywed am Glwb Coleg Aberystwyth.

Caf brofiadau go amheuthun yn fy henaint, a diolch amdanynt.

Hoffwn feddwl amdanynt yn magu perspectif eang ar fyd ac ar fywyd, perspectif wedi ei seilio ar werthoedd a phrofiadau eu cymuned.

Ond un peth amdanynt a fu'n destun edmygedd i mi ers y dyddiau yr oedd gen innau blant mewn ysgol oedd eu parodrwydd digwestiwn i gymryd gofal o blant y tu allan i oriau ysgol.

Y bwriad cyntaf oedd adeiladu eglwys er cof amdanynt, ond oherwydd prinder arian, bodlonwyd ar godi cofeb yn St.

Dywedodd fod problemau yng Nghymru ond na ellid eu datrys heb gyfrifoldeb amdanynt.

Y mae llawer o'r bobl hynny y meddylir amdanynt fel Cymry - glowyr y de er enghraifft - yn ddisgynyddion i Saeson a ddaeth yma i weithio yn nyddiau'r chwyldro diwydiannol.

Ym marn Lingen, o gofio'r awyrgylch a'r amgylchiadau y treuliai merched ifanc Cymru eu mebyd ynddynt, yn lle rhyfeddu at yr hyn y dywedai pobl amdanynt, dylasent sylweddoli y buasai'n syndod petaent heb fod felly.

Roedd rhai o'r bechgyn a'r dynion a oedd yn 'canlyn ceffyl' - fel y cyfeirid at y gwaith - yn gymeriadau parod eu hateb yn aml, ac mae rhai straeon amdanynt yn dal i gael eu hadrodd yn yr ardal hyd heddiw.

Ceisiwch feddwl sut y mae'r holl bethau hyn yn dylanwadu ar y tirwedd ac ar yr afon - a oes yna unrhyw bethau eraill na soniwyd amdanynt.

Ffeithiau oedd dymuniad Mr Gradgrind, ymgorfforiad perffaith o awch oes Victoria amdanynt.

Prynodd ūd a gwenith yn un o siopau'r dre i'w rhoi yn y cyntedd, a thalu drwy'i thrwyn amdanynt.

Syrthiodd fy llygaid ar "Cemaes - marw Mr A Owen" Cofiais mai dim ond dau Alun Owen yr oedd yn gwybod yn iawn amdanynt.

Yn y rhan yma o India, beth bynnag, ffurf cwch gwenyn sydd i gytiau'r gwehlion - yr un ffurf a'r tai cynharaf y gwyddom amdanynt yn y Gymry Geltaidd.

Yn y lle cyntaf mae gwerth y bunt wedi newid yn syfrdanol, ac yn ail, mae'r Eisteddfod ei hun wedi ehangu ei gorwelion i radau na freuddwydiwyd amdanynt ddeugain mlynedd yn ôl.

Buom yn ddiffygiol yn ein gofal amdanynt ac yn ein tystiolaeth iddynt.

swcraeth a maeth' y bu'r beridd yn canu cymaint amdanynt?

Er bod amrywiaeth fawr yn y ffordd y ffurfiwyd y grwpiau, yn eu dulliau o weithredu ac yn eu ffyrdd o drefnu a gweinyddu'r profion a rhoi cydnabyddiaeth amdanynt, yr oedd nifer o ffactorau'n gyffredin iddynt i gyd.

Yn olaf y drws heb gurwr a chyferbyn â'r llygad y twll ysbi%o bach pitw; trwy beth fel hwn, yn ôl yn Freiburg, y mae'r pensiynwyr unig yn craffu i weld pwy a ddaeth i roi tro amdanynt o'r diwedd.

Erbyn iddynt fwyta eu sosej a'u sglodion a'u hufen iâ bob tamaid a mynd i'r lle chwech efo Owain ac i'r ystafell newid clytiau efo Guto, roedd awr a hanner wedi mynd heibio er pan adawsant y car, ac yr oedd Carol ar bigau'r drain yn poeni am Emyr ar ei ben ei hun yn tŷ yn pryderu amdanynt hwythau.

Ieir a chwn yn rhedeg o gwmpas y lle a neb yn malio dim amdanynt.

Dylem osgoi'r demtasiwn i feddwl amdanynt fel rhai na ellir gwneud dim ohonynt.

Gyda'i geffyl a chart bu'n cario sacheidiau o flawd a nwyddau eraill a derbyn tal amdanynt, trwy'r dydd.

Yr hyn sy'n radical amdanynt ydy ein bod ni'n datgan mai yn lleol y dylid rheoli ac nad yw cael pencadlysoedd - yn Llundain na Chaerdydd - yn ateb yr anghenion.

Pan fo'r bywyd ysbrydol ar drai y demtasiwn fawr yw gwneud Iesu'n foddion i sicrhau unrhyw fendithion yr ydym yn dyheu amdanynt.

Bu ymddygiad y cwmnlau mor warthus o lechwraidd nes i'r Bwrdd Masnach gyhoeddi canllawiau ar sut i ddehongli penderfyniadau cymrodeddu - canllawiau nad oedd angen amdanynt ar unrhyw ddiwydiant arali!

Nid ydynt bellach yn cyrraedd y penawdau, weithiau nid oes unrhyw sôn amdanynt yn y papurau newydd hyd yn oed.

Yn naturiol, ni allaf ofyn i neb arall drysori'r galwadau ffôn hynny, ond yr wyf am i chi gofio amdanynt.

A phan ddyfeisiwyd yr argraffwasg tua chanol y bymthegfed ganrif bu mwy o alw fyth amdanynt.

Yn naturiol, ceir yn y rhan o'r rhagymadrodd sy'n canolbwyntio ar yr anterliwtiau eu hunain, bob math o wybodaeth amdanynt yn amrywio o'r ffaith fod Huw Jones yn Eglwyswr selog beirniadol o fawrion Methodistiaeth fel Howel Harris, i'r nifer o benillion a ddosbarthai'r anterliwtiwr i'w hactorion.

Mae pob rhan yn faes mor eang ynddo'i hun fel nad oes digon o allu nac amser gan ddyn i leibio i'w gyfansoddiad y cyfan a wyddys amdanynt.

Mae amryw o hen gymeriadau Pentraeth yr hoffwn son amdanynt, ond dim amser i ragor, felly ffarweliaf am y tro.

O ganlyniad i hyn, y mae tuedd ddiamheuol iddynt gynnig triniaethau llawfeddygol pan nad oes gwir angen amdanynt ac i roi triniaeth gymhleth a drudfawr pan fyddai un syml a rhad yn gwneud y tro'n iawn.

Roedd y rhan fwyaf ohonynt yn siarad Urmyceg ac yn yn gweithio mewn colegau ac ysgolion a'r capeli drafftiog rheini y soniwyd amdanynt.

Taflenni hysbysebu yw rhai ohonynt a fawr ddim newyddion na deunydd golygyddol tra ceir eraill sy'n olynwyr i bapurau y telid amdanynt gynt ond sydd wedi penderfynu ymuno a'r fasnach ddosbarthu rhad - yn hynod o debyg i'w rhagflaenwyr.

Byddai'r gost o drosglwyddo galwadau yn ddrud, a byddai angen help hefyd i dalu amdanynt.

Y ffynhonnell wybodaeth orau amdanynt ar y we.

O'r gyfathrach hon y daeth creaduriaid fel y `li l ith' y mae sôn amdanynt yn y Beibl.

Wedi'r cyfan, oni bai amdanynt, buasai Tawelwch a Rhwystredigaeth a They%rnedd wedi parhau'n hwy, ac er bod i Ryddid Barn ganlyniadau annymunol weithiau y mae o raid yn well na sensoriaeth.

Fy nefaid a grwydrasant ar hyd yr holl fynyddoedd, ac ar bob bryn uchel: ie, gwasgarwyd fy mhraidd ar hyd holl wyneb y ddaear, ac nid oedd a'u ceisiai, nac a ymofynnai amdanynt' Yng nghefndir yr adnodau hyn y mae deall holl gyfeiriadau'r Iesu at y genedl fel defaid heb fugail ac ato'i hun fel bugail a darewir a Bugail Da.

Tu hwnt i grib y mynydd - Mynydd Bach wrth gwrs - bu rhai o'm cyndadau'n ymrafael â bywyd, ac ni bu neb yn sôn amdanynt ar ôl iddynt ymadael â'r byd.

Ceisiaf ysgrifennu amdanynt.

Ffynnodd y diwydiant adeiladu llongau hefyd, gydag Amlwch a Phorthmadog yn cynhyrchu sgwnerau masnach o safon uchel iawn a galw mawr amdanynt.

Er bod pawb wedi hen anghofio amdanynt erbyn hyn, mae gofyn canu clodydd grwpiau fel Nid Madagascar ac Wwzz wrth drin a thrafod cerddoriaeth ddawns Cymru.

Nipon oedd yr NCO a ofalai amdanynt.

Ond ni siaradai lawer amdanynt, ac eithrio'r ddiod a'r pridd ei hun.

Dangosodd y cipolygon hyn ar y bydysawd yng ngoleuni pelydrau-X neu uwchfioled bob math o bethau nad oeddem yn gwybod amdanynt o'r blaen.

Er mwyn argraffu rhai o'r arferion a'r meddyliau hyn ar eich meddwl, ni fyddai'n beth drwg petawn yn sôn amdanynt mewn gwrthgyferbyniad i arferion a meddyliau heddiw.

Ond wedyn, nid oedd fawr alw amdanynt gan fod digon o weinidogion ar gael.

"Rhaid ei fod wedi mynd ar goll." Ar hyn dyma'r Capten yn gweiddi dros bob man, "Oes rhywun wedi gweld fy ngwely i ?" Ond ni chafodd ateb oherwydd yr oedd pawb yn rhy brysur yn gofalu amdanynt eu hunain.

Ac, yn wir, mae hi yn ffresio a phobl yn dechrau tynnu eu cotiau yn dynnach amdanynt a'r gwisgwyr ponchos yn y côr yn diolch am gynhesrwydd y dilledyn.

barn neu er mwyn tynnu'n sylw at straeon diddorol y gwyddoch amdanynt.

Ambell dro troi a throsi am hydion, ychydig funudau o gysgu a breuddwydio hiraethus ac yna dihuno drachefn a'r breuddwyd gynnau'n deffro pryderon amdanynt gartref.

Yn y mwyafrif o enghreifftiau trychfilyn arall yw'r organeb gwesteiol ac, yn wahanol i'r trychfilod parasitig y soniwyd amdanynt uchod, bydd larfae y trychfilod yma yn lladd y gwesteiwr.

Ond roedd gan William Owen Roberts lawer mwy yn ei ddrama na phroblemau teuluol ac roedd delweddau i'w gwled i'r gwyliwr oedd yn chwilio amdanynt.